Kadın işçi ve memurlar için doğum sonrasında part - time çalışma hakkı söz konusu. Kadın memur ve işçilere birinci doğum sonrasında 2 ay, ikinci doğum sonrasında 4 ay ve üçüncü doğum sonrasında 6 ay boyunca part - time çalışma hakkı tanınıyor. Dahası bu süreler, çoğul doğumlarda 1 ay fazla kullanılabiliyor. Engelli çocuğu olanlar her doğumda 12 ay boyunca part time çalışabiliyorlar. Ayrıca, evlat edinme halinde de bu haktan yararlanılması mümkün.
Yarım ödenek
Gerek kamu, gerekse özel sektörde çalışan kadınlar, doğum sonrası ücretli izin hakları sona erdiğinde part - time çalışma hakkını kullanmaya başlayabiliyorlar. Diğer taraftan, part time çalışma hakkını kullanan kadın işçi ve memura ayrıca süt izni verilmiyor.
Doğum sonrası part time çalışan işçiye İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanmak üzere “yarım çalışma ödeneği” ödeniyor. Doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneğinin günlük miktarı, günlük asgari ücretin brüt tutarı kadar. Dolayısıyla, asgari ücret düzeyinden çalışan bir kadın işçinin bu dönem boyunca ücretinde herhangi bir kayıp söz konusu olmuyor.
Ayrıca, doğum veya evlat edinme sonrasında part - time çalışma hakkından yararlanan kadın çalışanlar için sigorta primleri işçi ve işveren payları, yarım çalışma ödeneği ödenen gün sayısı kadar İşsizlik Sigortası Fonu’ndan SGK’ya ödeniyor.
Öte yandan, yarım çalışma ödeneğine ilişkin olarak işverenin hatalı bilgi ve belge vermesi sebebiyle yapılan yersiz ödemeler, kanuni faiziyle birlikte işverenden tahsil ediliyor.
Yararlanma koşulu ne?
Kadın işçilerin yarım çalışma ödeneği hakkın yararlanabilmeleri için gereken şartlar şu şekilde:
- İşçinin adına doğum veya evlat edinme tarihinden önceki son 3 yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi bildirilmiş olması,
- İş Kanunu’nda belirtilen haftalık çalışma süresinin (haftalık en fazla 45 saat) yarısı kadar fiilen çalışılması,
- Doğum ve evlat edinme sonrası analık hali izninin bittiği tarihten itibaren 30 gün içinde doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma belgesi ile Kuruma başvuruda bulunulması.
Doğumda veya doğum sonrasında annenin ölümü halinde, doğum sonrası kullanılamayan süreler baba tarafından kullanılabiliyor. Bununla beraber, üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinene çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren sekiz hafta analık hali izni de kullandırılıyor.
Okula kadar
Memur ve işçilere tanınan doğum sonrası part time çalışma hakkının bir diğer boyutu ise ebeveynlerden birinin doğum sonrası çocuk ilköğretim çağına gelinceye kadar part - time çalışabilmesi. “Ebeveyn izni” olarak tanımlanan bu hakkın anne veya baba tarafından kullanılması mümkün.
Söz konusu hak kapsamında İş Kanunu’na tabi olarak çalışan ebeveynlerden biri, mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden ay başına kadar part - time çalışma talebinde bulunabiliyor. Bu talebin işveren tarafından karşılanması gerekiyor. Ayrıca, söz konusu hakkın kullanılması geçerli nedenle fesih nedeni sayılamıyor.
