Soru: Bizler iş güvenliği uzmanı olarak çalışıyoruz. Mühendislik fakültelerini bitirdik, avantajlı diye bu işe girdik, ancak son dönemde işlerimizi yapamaz olduk. Torba Yasada iş güvenliği uzmanlarıyla ilgili maddeler varmış, bizim için yasa neler getiriyor, iş güvencemiz sağlanacak mı?
Cevap: Soma maden kazasından sonra geçen bir yıl içinde iş sağlığı ve güvenliği konusunda birtakım düzenlemeler yapıldı. En son geçen hafta Meclis’te kabul edilen yasada iş güvenliğini ilgilendiren çok sayıda madde var.
Yeni yasada iş güvenliği uzmanlarının sorumluluklarıyla ilgili düzenlemeler dikkat çekici. Uzmanlar en çok işverenin bordrolusu olmaktan şikâyetçiler. Aksaklıkları nasıl rapor edeceklerini bilemiyorlar. İşverenini şikâyet eden uzmanlar işlerinden olmaktan korkuyor.
Yeni düzenlemeyle uzman ve hekimler için sorumluluk sınırları çiziliyor. Yasaya göre; işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı, iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili eksiklik ve aksaklıkları işverene yazılı olarak bildirecek, eksiklik ve aksaklıkların düzeltilmesinden, tedbir ve tavsiyelerin yerine getirilmesinden işveren sorumlu olacak.
Yeni yasaya göre, işyerinde işi acil durdurmayı gerektiren bir eksiklik olması ve işverenin önlem almaması halinde uzman bu durumu Çalışma Bakanlığı’na bildirecek. Bu bildirim işçilerin görebileceği şekilde ilan edilecek. Bakanlık bu eksikliğe binaen işyerinde faaliyetin durdurulmasına karar verebilecek.
TAZMİNAT ÖDEMESİ
Soru: İş güvenliği uzmanı işten çıkartılırsa hakları nelerdir?
Cevap: İşveren, yanında çalıştırdığı uzmanın kendisini Bakanlığa şikâyet etmesi halinde, uzmanın işine son veremeyecek. Eğer sırf bu şikâyet sebebiyle uzmanı işten çıkarırsa, aynen sendikal tazminatta olduğu gibi, iş güvenliği uzmanının 1 yıllık ücreti tutarında tazminat ödemek durumunda kalacak.
Diğer yandan, iş güvenliği uzmanının işyerinde durdurmayı gerektiren bir eksikliği bildirmediği tespit edilirse 3 - 6 ay belgesinin askıya alınması söz konusu olacak.
CEZALAR % 200 ARTTI
Soru: İş güvenliğinde cezaların arttığı söyleniyor. Cezalara ne kadar zam geldi?
Cevap: İş kazaları idari para cezalarının artmasına neden oldu. Halen toplamda 650 bin olan çok tehlikeli ve tehlikeli işyerlerinin sadece 180 bini uzman ve hekim çalıştırmaya başlamış. Oysaki yasa bu kapsamdaki işyerleri için neredeyse 3 yıldır yürürlükte. Hal böyle olunca, Çalışma Bakanlığı cezaları arttırma kararı aldı. Cezalar yüzde 25 ile yüzde 200 arasındaki oranlarda artırıldı. Ayrıca yeni yasa taslağında yer alan uzmanları, hekimleri çalıştırmayan işyerlerinin affedilmesi de yasadan çıkarıldı. Yani Bakanlık isterse geçmişe dönük olarak 470 bin işyerine ceza yazabilir. Bakanlık tek bir tuşa dokunarak, müfettiş göndermeden cezaları uygulama imkanına da sahip.
İdari para cezaları, tehlike sınıfı ve çalışan sayısı uyarınca artıyor. Örneğin; bugün çok tehlikeli sınıfta yer alan bir işyeri iş güvenliği uzmanı görevlendirmezse, görevlendirmediği her ay için 6.167 TL idari para cezası ödüyordu. Şimdi ise yasa sonrasında bu rakam her ay için 12.334 TL’ye çıkacak.