ESNAFA SGK REHBERİ (3)
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu üç buçuk yıldır yürürlükte. Kanun iş sağlığı ve güvenliği alanına yeni bir perspektif getirmişti. Kanunla bütün işyerlerinin iş sağlığı ve güvenliği profesyonellerinden hizmet alması gerekliliği doğdu. Kanun bu yükümlülük için geçiş süreci öngörüyordu. 1 Temmuz 2016 itibarıyla bu geçiş süreci tamamlandı ve bütün işyerleri iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimlerinden hizmet almaya başladı. Bu konuda bir erteleme hayata geçmediği için görevlendirme zorunluluğu yürürlükte. Ancak bu konuda idari para cezalarının yılsonuna kadar uygulanmayacağı yönünde açıklamalar geliyor.
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre işyerleri üç sınıfta gruplandırılıyor. Buna göre, çok tehlikeli, tehlikeli ve az tehlikeli olarak işyerleri üçe ayrılmış durumda. Çok tehlikeli sınıfta fabrikalar, tersaneler ve şantiyeler var. Tehlikeli sınıfta ise imalathaneler ve orta ölçekli işletmeler yer alıyor. Az tehlikeli sınıfta ise süpermarketler, manavlar, ofisler bulunuyor. Kamu kurumları ve az tehlikeli sınıfta yer alıp 50’den az çalışanı bulunan işyerleri için de uzman ve hekim görevlendirme zorunluluğu devrede.
Apartmanlar dahil mi?
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun kapsamına kamu - özel sektörde faaliyet gösteriyor olması fark etmeksizin bütün işyerleri giriyor. Bu yüzden, tek bir çalışanı bulunan apartmanlar, bakkallar ve muhasebe büroları da iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirmesi yapmak zorunda. Görevlendirme yapmayan işyerleri yüksek idari para cezaları ile karşılaşabilir.
6 bin TL cezası var
İş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirmemenin idari para cezası oldukça yüksek. Çok tehlikeli sınıfta 50’den fazla çalışanı olan bir işyeri iş güvenliği uzmanı görevlendirmezse her ay için 19 bin 533 TL idari para cezası ödemekle karşı karşıya. 1 Temmuz’dan sonra uzman ve hekim görevlendirmeyen 10’dan az çalışanı olan az tehlikeli işyerlerini de her ay için 6 bin 500 TL idari para cezası bekliyor.
Bu nedenle, küçük işyerlerinin konuyla ilgili olarak sorumluluklarını derhal yerine getirmeleri gerekiyor. Aksi taktirde, dükkanlarını kapatmak zorunda bile kalabilirler.
Diğer yandan, 1 Temmuz tarihi yalnızca iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirme için yürürlük tarihi. Dolayısıyla, bugün itibarıyla tek bir çalışanı bulunan bir bakkal dükkanı bile risk değerlendirmesi yapmak zorunda.
Açıköğretimle uzmanlık eğitimi
İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatı işverenlere yalnızca yükümlülük getirmiyor. 10’dan az çalışanı bulunan az tehlikeli işyerlerinin işveren veya işveren vekilleri kendi işyerlerinin uzmanı olabiliyor. Bunun için Anadolu Üniversitesi ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın imzaladığı protokol çerçevesinde açılmış sertifika programına kendi işyerinin uzmanı olmak isteyen işveren veya işveren vekillerinin katılımı gerekiyor.
Sertifika programı açıköğretim yoluyla yürütüldüğünden, programa katılacak kişilerin bir yere bağımlı olmaları da söz konusu değil. Program sonunda yapılacak sınavda başarılı olan işveren veya işveren vekilleri kendi işyerlerinin uzmanı olabilecek. Böylece, sertifika sahibi işveren, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini kendisi veya işveren vekili tayin ettiği kişi ile yerine getirerek ekstra bir maliyete katlanmamış ve iş sağlığı ve güvenliği konularında bilinçlenmiş olacak.
İşyerinde kaza olursa işveren yanar
Türkiye’deki işyerlerinin yüzde 85’inin 10’dan az çalışanı bulunuyor. Bu işyerlerinin önemli bir bölümü de az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri. Bütün işverenlerin konuyla ilgili planlamalarını yaparak bir an önce harekete geçmeleri gerekiyor. Yarından itibaren görevlendirme yapmayan işverenler sorun yaşayacaklar. Diğer yandan, iş güvenliği uzmanı görevlendirmeyen işyerlerinde çalışanların iş kazası ve meslek hastalığı riski artacağı için işveren yalnızca idari para cezası ile değil, iş kazası sonrası maddi ve manevi tazminatlarla da karşı karşıya kalabilir.