Çalışma yaşamımızı düzenleyen kurallara yeri geldikçe buradan değinmeye çalışıyorum. Katıldığım toplantılarda gözlemlediğim temel sorun ise birçok kuralın gerektiği şekilde uygulanmaması. Kuralların gerektiği şekilde uygulanmaması, kimi zaman işverenlerin hatta çalışanların menfaatlerine aykırı düşmelerinden kaynaklansa da büyük bir çoğunluğu kuralların bilinmemesinden veya bilinen kuralların yorumlanmasında tereddüde düşülmesinden kaynaklanıyor.
Tarafların menfaatlerine aykırı olması nedeniyle uygulanmayan kuralları bir tarafa bırakacak olursak, bilgi eksikliğinin veya yorum sıkıntısının yetkili mercilerce giderilmesi zorunluluğu doğuyor.
Denetimsiz olmaz
Bunun için başta Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı olmak üzere birçok kurum ve kuruluş eğitimler düzenleniyor, bilgilendirme toplantıları yapıyor. Fakat kuralların hayata geçirilmesinde bir yöntem diğer yöntemlerden ayrılıyor, onların bir adım önüne geçiyor. Bahsettiğimiz bu araç denetim mekanizmasının işletilmesi.
Denetim sisteminin kurulup işletilmediği yerlerde, çalışma hayatına ilişkin hangi kural konulursa konulsun, bu kuralların hayata geçirilmesinin mümkün olmadığı görülmüştür. Kurallar sadece kağıt üzerinde kalmış, çalışma hayatının içine işlememiştir.
Hem kuralların işlerliğinin sağlanması için hem de sosyal devletin bir gereği olarak bizim ülkemizde de denetim örgütü kurulmuştur. Bugün çalışma yaşamının denetimi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kuruluna bağlı iş müfettişleri tarafından yürütülmektedir.
Para cezası son çaredir
İş müfettişlerinin yürüttüğü faaliyetin temeli iş mevzuatının doğru şekilde uygulanarak yaşama geçirilmesini sağlamaktır. Birçok kişi bu faaliyeti yaptırım uygulamakla eş tutmakta, denetimi, sonunda karşılaşılacak bir ceza olarak görmektedir.
Aslında denetim danışmanlıkla yaptırım uygulamak arasında bir dengenin kurulmasıdır. İş müfettişleri bir işyerine denetime gittiklerinde çoğunlukla ve öncelikle eksikliklerin giderilmesini sağlamaya yönelirler. İşverene eksikliklerin giderilmesi için yol ve yöntem önerirler, akabinde süre vererek eksikliklerin giderilmesini talep ederler. Yaptırım, yani idari para cezaları, kurallara uymamakta direnen işverenlere nihai olarak uygulanan sonuçlardır.
Danışmanlık önemli
Bilgi eksikliğinin giderilmesinde veya yorum sıkıntısının aşılmasında iş müfettişlerinin yürüttüğü denetim faaliyetleri temel yöntem olarak karşımıza çıkıyor. Bu kadar etkili bir faaliyetin, sadece fiilen denetimi yapılan işyeriyle sınırlı kalması haliyle sonuçlarını da sınırlandırıyor.
İş müfettişlerinin danışmanlık faaliyeti geniş işveren kesimleri için denetimin öncesinden başlatılabilirse, çalışanlar açısından daha verimli sonuçlar doğabilecektir. Denetimi gerçekleştiren iş müfettişleri ile kuralların çalışma yaşamında uygulayıcıları olan işveren veya işveren vekillerinin denetim dışında da bir araya gelmeleri oldukça faydalı sonuçlar sağlayacaktır.
Güvenlik’te GÜSOD ilk adımı attı
Denetimin danışmanlık boyutunu gören, buna önem veren Güvenlik Servisleri ve Organizasyonları Birliği Derneği (GÜSOD) bu yönde ilk adımı attı. Güvenlik sektöründe faaliyet gösteren dernek, 29 Mart tarihinde sektörün önde gelen isimleriyle, İş Teftiş Kurulu’nun temsilcilerini bir araya getirmeyi planlıyor.
Ankara’da yapılacak ‘farkındalık’ seminerinde, kurulun iş hukuku ile iş sağlığı ve güvenliği konularında yönlendirmeleri talep edilecek, iş mevzuatının hayata geçirilmesinde rehberliklerine başvurulacak. Dolayısıyla, tüm sektörlere örnek olması açısından bir ilk yaşanacak. Bu tür toplantıların yaygınlık kazanması, ilerleyen süreçte bir yandan kurulun danışmanlık faaliyetini ön plana çıkarırken, bir yandan da işverenlere emin bir rehberlik yolu sunacaktır. Sonuçta, kazanan çalışan olacaktır.
