Bireysel emeklilik sistemine girenlerin sayısı, devlet katkısının sisteme dahil edilmesiyle, 5 milyon 753 bin kişiye ulaştı. Bireysel emeklilik sadece tasarruf noktasında değil, gelir güvencesi sağlanması anlamında da çok önemli. En çok eleştirilen nokta emekli olmaya hak kazananların ömür boyu maaş alamamasıydı. Yani sistem bireysel emeklilik adını taşımasına rağmen SGK’dan bağlanan emekli aylığından farklı olarak kişinin sistemdeki birikiminin miktarına göre aylık ödenebilmesine imkan tanıyordu. Yıllık gelir sigortasının devreye girmesiyle bireysel emeklilik sisteminde ömür boyu maaş alınması imkanı sağlandı ve eksik nokta tamamlanmış oldu. 1 Ekim’de başlayan yıllık gelir sigortası bireysel emeklilik sistemine olan ilgiyi daha da artıracak.
Zorunlu değil
Bireysel emeklilik sistemi zorunlu bir sistem değil. Tamamen özel sigorta mantığıyla çalışan sistem, ödenen primler karşılığında katılımcılara belirli şartların sağlanması halinde peşin ödeme yapılmasını veya aylık bağlanmasını öngörüyor. Katılımcılar bireysel emeklilik sözleşmesi satın alarak bu sisteme dahil oluyor. Dolayısıyla bireysel emeklilik sistemine dahil olmak bir zorunluluk değil. BES tasarruf amaçlı birikim yapılan bir sistem niteliğinde.
Devlet katkısı cazip
Bazı şirketler çalışanlarına bireysel emeklilik sistemine katılmaları halinde prim avantajı sağlayan düzenlemelere imza atıyor. Çalışanın bireysel emeklilik sözleşmesinin olması halinde şirket de belirli oranda çalışana prim desteği sağlıyor. Bu gibi durumların şirketlere vergisel avantajları da oluyor.
Bireysel emeklilik sisteminin diğer yatırım araçlarına göre cazip tarafı ise yüzde 25’lik devlet katkısı. Bireysel emeklilik sistemine ödenen primlerin yüzde 25’i kadar tutar devlet tarafından katılımcının hesabına yatırılıyor. Devlet katkısında yıllık üst limit var. Ancak bu limite rağmen devlet katkısı bireysel emeklilik sistemini çok cazip kılan bir unsur. Bu sayede katılımcı sayısı önemli ölçüde arttı. Çünkü bireysel emeklilik sistemine dahil edilen her 100 TL için 25 TL de devlet katkısı ödeniyor. Böyle olunca bireysel emeklilik sisteminin sonunda kişinin eline geçecek para önemli ölçüde artmış oluyor. Başka yatırım araçlarında bu yönde bir destek bulunmaması sebebiyle bireysel emeklilik sistemi cazip bir yatırım aracı haline gelmiş durumda.
56 yaşında
Bireysel emeklilik sistemine dahil olan kişilerin sistemde biriken paralarını kayıpsız olarak alabilmeleri için 10 yıl prim ödemeleri ve 56 yaşını doldurmaları gerekmektedir. Bu koşullara sahip olan kişiler hesaplarında biriken bütün parayı ve devlet katkısını vergi dışında herhangi bir kesinti olmadan alabilirler. Bireysel emeklilik sisteminden bu koşulları sağlayarak ayrılan bir kişinin önünde iki alternatif bulunmaktadır. Katılımcılar bu koşullara sahip olduklarında hesaplarında biriken bütün parayı veya paranın bir bölümünü toplu olarak alabilirler. İkinci alternatif, hesapta biriken paranın kişilere belirli periyotlarla ödenmesidir. Parayı toplu almayan kişiler, paranın belli aralıklarla, örneğin ayda bir veya üç ayda bir maaş şeklinde ödenmesini isteyebilirler.
Gelir sigortası eksikti
Bireysel emeklilikte katılımcılar, sisteme kendi belirledikleri katkı paylarını yatırdıkları için emekli olduklarında bu doğrultuda bir birikim sahibi oluyor. Düşük katkı payı ödeyenin emekli maaşı da düşük oluyor ve bireysel emeklilik sisteminden koşulları sağlayarak ayrılan bir kişi toplu ödeme yerine düzenli maaş ödenmesini tercih ettiğinde hesabında biriken para bitince kendisine yapılan düzenli ödemelerin de sonu geliyordu. 1 Ekim’den itibaren başlayan yıllık gelir sigortası çözüm oldu. Bireysel emeklilik sözleşmesine ek olarak yıllık gelir sigortası yaptıran kişiler, hesaplarında biriken paranın kendilerine ömür boyu ödenmesini sağlayan bir poliçe imzalayacaklar ve bu sayede tam anlamıyla emekli maaşı elde edecekler.
Piyasa kuralları
Bireysel emeklilik sistemine çok önemli bir unsur eklenmiş olsa da, zorunlu sosyal güvenlik sistemlerinin gün geçtikçe kapsamının daralması, bireylerin devlet güvencesi yerine kendi ceplerinden paralar ödemeye zorlanması söz konusu. Emekli aylıklarının düşmesi, sağlık hizmetlerinde ekstra katkı paylarının hayata geçmesi ile özel sigortacılık bu durumları tamamlayan enstrümanlar üretmeye başladı. Bu da sosyal güvenliğin yavaş yavaş piyasalaşması anlamına gelmektedir.
Sosyal güvenliğin tamamlayıcısı...
