Günümüzde “bilgisayar başında çalışılmayan” sektör neredeyse yok denecek kadar az. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu gereğince hazırlanmış olan “Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri” yönetmeliği, bilgisayar başında çalışanları yakından ilgilendiriyor.
Yönetmelik gereğince işveren, ekran başında çalışanlar için gözlerin korunması ve doğru oturuş konusunda bilgilendirme yapmak zorunda. Bununla birlikte, ekranlı araçlarla çalışan kişiler için çalışma öncesinde, yapılan risk değerlendirmesi sonuçlarına göre işyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla ve ekranlı araçlarla çalışmadan kaynaklanabilecek görme zorlukları yaşandığında işveren tarafından göz muayenesi yaptırılması da gerekiyor. Yani, işveren ekran başında çalışanlarının gözlerini korumak ve periyodik göz muayenesi yaptırmakla yükümlü.
Operatörler mercek altında
İşe girişte ve işyeri hekiminin risk değerlendirmesinde belirttiği aralıklarla “esas işi ekranlı araçlarla çalışmak olan ve normal çalışmasının önemli bir bölümünde ekranlı araç kullanan kişilere”, yani operatörlere yasa gereği periyodik olarak göz muayenesi yapılması gerekiyor.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 15. maddesi uyarınca, işverenler aşağıdaki hallerde çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlamak zorunda:
- İşe girişte,
- İş değişikliği durumunda,
- İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalardan sonra işe dönüşlerde çalışanlar tarafından talep edilmesi halinde.
- İşin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen düzenli aralıklarla.
Kanun, işin niteliği uyarınca Bakanlıkça belirlenen aralıklarla sağlık gözetiminin yapılmasını bir zorunluluk olarak işverenin önüne koyuyor. Buna göre; çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerindeki çalışanlar en geç yılda bir, tehlikeli sınıftaki işyerlerinde çalışanlar en geç 3 yılda bir, az tehlikeli sınıftaki işyerlerinde çalışanlar en geç 5 yılda bir periyodik olarak sağlık gözetiminden geçmek durumundalar.
Periyodik kontrolün yanında diğer durumlarda sağlık gözetiminin bu süreden önce yenilenmesi de gerekebiliyor. Dolayısıyla, ekranlı araçlarla çalışanlara periyodik sağlık gözetimi yapılması bir yükümlülük olarak karşımıza çıkıyor.
1.233 TL’lik ceza yükü
Kanun gereğince, eğer işveren bu konudaki yükümlülüklerini yerine getirmezse, bu anlamda örneğin ekran başında çalışanları için göz muayenesi yükümlülüğüne uymazsa, sağlık gözetimi yapılmayan her bir çalışanı için 1.233 TL idari para cezası ödemek zorunda kalacak.
ILO’ya göre, meslek hastalıkları ve iş kazaları bir ülkenin gayrisafi yurtiçi hâsılasının yüzde 4’ü kadar bir yük getiriyor. Avrupa Birliği’nde meslek hastalıklarının ve iş kazalarının maliyetinin ortalama 145 milyar euro olduğu tahmin ediliyor.
