Sadece ekonomik büyüklük ve nüfus değil ‘sosyal’ temalı verilerle de desteklenen dünya sosyal gelişmişlik endeksinin 2015 listesinde Türkiye 58. oldu. Türkiye sosyal yardımlardan iyi puan aldı
Küresel düzeyde “sosyal gelişme” açısından yapılan değerlendirmeyle ortaya çıkan “Sosyal Gelişme İndeksi” (SGİ) üçüncü kez yayımlandı. Norveç, İsveç, İsviçre sosyal gelişme açısından zirvedeki yerlerini sağlamlaştırırken, Nijer, Afganistan, Angola ve Çad gibi ülkeler listenin son sırasında yer aldı.
Araştırma kapsamında ortaya konulan temel sonuçlar, ekonomik ve sosyal gelişmişliği yeniden düşünmemize yol açıyor.
İlk olarak, bu endeks gösteriyor ki, benzer gelir düzeylerine sahip, yani kişi başına düşen GSYH’ları yakın olan ülkelerin sosyal gelişme düzeyleri arasında büyük farklılıklar var.
İlk 50’ye yaklaştık
Araştırma kapsamındaki 133 ülke arasında nüfus büyüklüğü açısından 17. sırada yer alan Türkiye’de kişi başına GSYH 18.660 dolar. Bir önceki yıl aynı gösterge, 13.737 dolar seviyesinde idi. Türkiye’nin sosyal veriler eklenerek yapılan değerlendirme sonucunda 2015 için endeksteki skoru 66.24 ve bu rakamla bir önceki yıla göre 6 sıra yükselerek 58. sırada olduğu görülüyor.
Hoşgörü yok
Türkiye’de temel insani ihtiyaçlar açısından en iyi puanları beslenme ve temel sağlık yardımları oluştururken, kişisel güvenliğe ilişkin puanların düşük olduğu gözleniyor. Refah esasları açısından en iyi alan temel bilgiye erişimken, ekosistemin sürdürülebilirliği konusunda Türkiye’nin geride kaldığı görülüyor.
Fırsatlar boyutunda ise kişisel özgürlük ve tercihler açısından güçlü bir skor mevcutken, toplumsal hoşgörü ve kapsayıcılığın geliştirilmesi gerektiği görülüyor.
133 ülke arasında Türkiye 58. sırada
1. Norveç
2. İsveç
3. İsviçre
4. İzlanda
5. Yeni Zelanda
58. Türkiye
129. Angola
130. Gine
131. Afganistan
132. Çad
133. Orta Afrika Cumhuriyeti
İnsani ihtiyaçla refaha bakılıyor
- İlk kez 2013 yılında hesaplanmış olan ve 50 ülkeyi kapsayan endeks, 2014 yılında genişletilerek yeniden hesaplanmış. Bu yıl itibariyle 133 ülkeyi sıralayan endeks, dünya nüfusunun dünya nüfusunun yüzde 99’unu kapsıyor.
- Endeks, ülkelere 0 ila 100 arasında puanlar veriyor ve aldıkları bu puanlara göre ülkelerin performanslarını birbiriyle karşılaştırıyor.
- SGİ endeksi, öncelikle ülkelerin sosyal ilerlemelerinin çeşitli boyutlarının ölçülmesi açısından zengin bir çerçeve sunuyor. Danışma kurulunda Oxford ve Harvard gibi dünyanın önde gelen üniversitelerinin öğretim üyelerinden, Rockefeller Vakfı Başkanı’na ve The Economist Dergisi editörlerine kadar pek çok önemli isim yer alıyor.
- Endekste sadece gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH) artışının, yani büyümedeki artışın, ülkelerin ulusal gelişim stratejileri açısından rehberlik etmeye yeterli olmadığı düşüncesiyle hesaplama yapılıyor. SGİ, 3 temel bileşene sahip...
* Temel insani ihtiyaçlar
* Ülkedeki refah esasları
* Bireylere sağlanan fırsatlar
- Bu temel bileşenlerin altında da kendi kategorilerine göre 12 alt bileşen ve 52 gösterge yer alıyor.
- Temel insani ihtiyaçlara ilişkin ülke skoru beslenme ve temel sağlık yardımları, temiz içme suyuna erişim, barınma imkânları ve kişisel güvenlik gibi alt bileşenleri kapsıyor.
- Refah esaslarına ilişkin ülke skoru temel bilgiye erişim, bilgi ve iletişim kanallarına erişim, bireysel sağlık ve ekosistemin sürdürülebilirliği alt bileşenlerine bakılarak hesaplanıyor.
- Bireylere sağlanan fırsatlara ilişkin ülke skoru ise kişisel haklar, kişisel özgürlük ve tercihler, toplumdaki hoşgörü ve kapsayıcılık ve ileri düzeyde eğitime erişim imkânlarına bakılarak hesaplanıyor.