AB’DEN ÇIKTI AMA İŞSİZLİK ÇIKMAZDA
İngilizler, ‘Brexit’te aslında göçmenlere ‘dur’ demek için oy kullandı. Çünkü göçmenlerin yararlandığı sosyal yardımlar için ödenen vergiler çok yüksek. AB’den gelen göçmenlerin sayısı ise 1.8 milyonu aşmış durumda
İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden (AB) ayrılması, yani Brexit’i oyladığı referandumda ada halkının yüzde 52’sinin birlikten ayrılmak istemesinin arkasında yatan pek çok neden olduğu kesin. Bugünkü yazımda, sosyal politika açısından İngiltere’yi bu kritik kararla yüzyüze bırakan konulara ve bu kararın sonuçlarına değineceğim.
İngiltere halkının rahatsızlık duyduğu konuların başında göçmenlerin yararlandığı sosyal yardımlar sebebiyle ödenen yüksek vergiler var. AB içi göç nedeniyle İngiltere’de yaşayan göçmenlerin sayısı oldukça yüksek. İngiltere Ulusal İstatistik Ofisi’nin (ONS) verilerine göre, İngiltere’de yaklaşık 1.8 milyon AB vatandaşının yaşadığı ve söz konusu kişilerin daha çok Polonya, İrlanda, Romanya, Portekiz, İtalya ve Fransa’dan geldiği görülüyor.
AB’den çıkma yanlılarının, yeni göçmenlerin devlete yük olacağı düşüncesiyle İngiltere’nin kendi sınırlarını daha iyi kontrol etmesini ve bu konuda ‘emniyet frenine’ basmasını istediklerini söylemek mümkün. Nitekim sosyal yardımların genel olarak azaltılması, bir süredir İngiltere’nin gündemindeydi. İngiltere, ‘daha yüksek gelir, daha düşük vergi, daha düşük sosyal yardım’ hedefiyle 2015 yılı bütçesinde sosyal yardımlara ayırdığı payı düşürmüştü.
İşsizlik dalgası geliyor
Brexit, İngiliz işçi kesiminin de gündeminde. Büyük Britanya İşçi Sendikaları Konfederasyonu (UTC), AB’den ayrılmanın yüksek istihdam kaybına yol açacağı endişesinde. İşçi sendikaları, İngiltere’de özellikle otomotiv ve kimya gibi ihracat yoğun sektörlerde işsizlik dalgasıyla karşı karşıya kalınabileceği uyarısında bulunuyor. Diğer taraftan, İngiltere’nin Birlikten ayrılması ortak pazara girme avantajını da ortadan kaldıracağından yatırımları çekmede ivme kaybedileceği ve bunun da istihdam kaybı yaratacağı endişesi söz konusu. Britanya Endüstri Konfederasyonu (CBI) tarafından yapılan açıklamaya göre, ayrılma kararı İngiltere’ye yaklaşık 100 milyar sterlin zarar verecek ve önümüzdeki 5 yıl içinde 1 milyon kişinin işsiz kalmasına yol açacak.
Gençliğin kabusu
Birlikten ayrılma kararı alan İngiltere’nin mevcut işgücü piyasası koşulları da bundan sonraki gidişatı değerlendirmek açısından oldukça önemli. 2008 küresel ekonomik krizinden her ne kadar Yunanistan, İtalya, İspanya ve Portekiz kadar etkilenmiş olmasa da İngiliz işgücü piyasasında da önemli sorunlar olduğunu söylemek mümkün. Bu açıdan, gençler gibi bazı dezavantajlı gruplar daha da ön plana çıkıyor.
İngiliz gençliği, son 20 yıl ile karşılaştırıldığında, bugün yetişkinlere göre 3 kat daha yüksek işsizlik riski ile karşı karşıya. Bununla birlikte, herhangi bir eğitim programına devam etmeyen ya da istihdamda yer almayan gençlerin sayısı da artma eğiliminde. İstatistiklere göre, 2015 yılında 16 – 24 yaş aralığında sözü edilen gruptaki gençlerin sayısı yaklaşık 10 bin kişi artmış durumda.
Genç işsizlik yüzde 14.6
Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) tarafından yayınlanan verilere göre, 2015 yılı itibarıyla İngiltere’de yaşayan 15 – 24 yaş grubundaki gençler arasındaki işsizlik oranı yüzde 14.6. Buna göre, bir önceki yılla (yüzde 16.9) karşılaştırıldığında bir düşüş eğilimden söz etmek mümkün. Ayrıca, İngiltere’deki genç işsizliği oranı AB 28 ortalamasının da altında. Eurostat verilerine göre, AB 28 gençliği için ortalama işsizlik oranının 2015 yılı itibarıyla yüzde 20.4 olduğu görülüyor.
Diğer taraftan, 2008 ekonomik krizi sonrasında genç işsizliği oranı yüzde 20 seviyesinin üzerine çıkmıştı. Bu durum, genç işsizliğinin ekonomik şoklara ve durgunluğa duyarlı olduğunun bir göstergesi. Dolayısıyla, eğer tahminler realize olursa ve birlikten ayrılması nedeniyle İngiliz ekonomisinde durgunluk ortaya çıkarsa, genç işsizliği oranı tekrar yükselişe geçebilir.
‘İngiltere fakirleşir’
OECD tarafından yapılan projeksiyonlar, İngiltere’nin birlikten ayrılmasının ardından ülkedeki gelir dağılımının bozulabileceğini ve İngiliz haklının şimdiki durumuna oranla fakirleşebileceğini ortaya koyuyor. Öyle ki, İngiltere Maliye Bakanlığı tarafından yapılan tahminler de birlikten ayrılığın İngiltere’de hanehalkı gelirini yılda 5 bin 400 euro azaltacağı yönünde. Dahası, OECD’ye göre AB üyeliğine son verilmesi İngiliz vatandaşlarından ek vergi kesilmesine de yol açabilir.