Cem Kılıç

Ramazan Bayramı geliyor. Bayramda çalışacak işçiler zamlı ücret alacaklar. Pek çok işçi de bayramda çalışmak yerine aileleri ile birlikte vakit geçirmek istiyor. Gelin bayramda çalışma konusuna yakından bakalım...

Bu yıl Ramazan Bayramı’nın arifesi 29 Mart Cumartesi. Bayramın ilk günü ise 30 Mart Pazar. Pazartesi ve Salı günleri bayramın ikinci ve üçüncü günü. Bayramda çalışacak işçiler zamlı ücret alacaklar. Diğer yandan pek çok işçi için de bayramda çalışmak yerine aileleri ile birlikte vakit geçirmek daha kıymetli oluyor. Bu durum bayramda çalışmak zorunlu mu, zorunluysa getirisi ne kadar gibi soruları akıllara getirdi.

1-) Bayramda çalışmak zorunlu mu?

İşçilerin ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılabilmeleri için yazılı olarak onaylarının alınması gerekmektedir. Bu onay her yılın başında alınabileceği gibi, iş sözleşmesinde de yer alabilir. Eğer iş sözleşmesinde bu yönde bir ifade varsa, işçi ulusal bayram ve genel tatil günlerinde

Fazla çalışma ücreti dediğimizde, hem hukuka uygun fazla çalışmaları hem de aslında hukuka aykırı olan ve fakat yargı kararlarıyla fazla çalışma ücreti ile aynı oranda ücretlendirilmesine karar verilen çalışmaların ücretini kastediyoruz. İki durum temelde birbirinden farklı çalışmaları ifade ediyor. Hukuka uygun fazla çalışma, günlük çalışma süresinin üst sınırını aşmayan ve hafta tatilinde yapılmayan ve fakat günlük veya haftalık çalışma süresini aşan çalışmalardır. Hukuka aykırı fazla çalışma ise, süre sınırı gözetilmeksizin, günlük sınırı aşan veya hafta tatili, ara dinlenmesi gibi yasal olarak zorunlu olan dinlenme sürelerinde yapılan çalışmalardır.

Yargının hukuka aykırı fazla çalışmalara da hukuka uygun fazla çalışmaların sonucunu bağlaması, maalesef hukuka aykırı fazla çalışmaların ücretinin ödenmesi halinde olağan karşılanmasına sebep oluyor. Hukuka aykırı fazla çalışmaların her ne kadar, idari para cezası olsa da işçiye tazminatını alarak iş sözleşmesini feshetme hakkı

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından sigortalılara ve hak sahiplerine iş kazaları durumunda çeşitli yardımlar sağlanıyor. Ancak öncelikle meydana gelen olayın SGK tarafından iş kazası olarak kabul edilmesi gerekiyor.

İş kazası durumunda, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından sigortalılara ve hak sahiplerine çeşitli yardımlar sağlanmaktadır. Ancak bu yardımlardan faydalanabilmek için öncelikle meydana gelen olayın SGK tarafından iş kazası olarak kabul edilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde, sigortalı veya hak sahipleri SGK’dan sağlanan yardımlardan yararlanamaz. SGK, iş kazasını şu durumlarda meydana gelen ve sigortalının bedensel veya ruhsal bütünlüğünü hemen ya da sonradan olumsuz etkileyen olaylar olarak tanımlamaktadır. Bu bakımdan iş kazası;

- Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,

- İşveren tarafından yürütülen bir iş nedeniyle, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi sonucu,

- Kadın sigortalının emzirme izni kapsamında çocuğunu beslemek için ayrılan sürede,

- İşverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş-geliş esnasında meydana

İlk kez 2018 yılının Ramazan Bayramı’nda emeklilere ödenen bayram ikramiyesi bu yıl da ödenecek. Emeklilerle birlikte dul ve yetim aylığı alanlara da bayram ikramiyesi ödeniyor. Emekliler ile dul ve yetim aylığı alanlara ödenen ikramiye rakamı ise farklı. Diğer yandan bu yıl bayram ikramiyesinin miktarında da bir artış beklentisi var. Bu beklenti gerçekleşirse emekliler daha keyifli bir bayram geçirebilirler.

Bayram ikramiyesi her yıl Ramazan ve Kurban Bayramı’nın içinde bulunduğu ay itibarıyla SGK’dan gelir veya aylık alanlara ödeniyor. Dolayısıyla emekliler, dul ve yetim aylığı alanlar, malulen emekliler yılda iki kez bayram ikramiyesi alıyorlar. İkramiye sayesinde bayram harcamaları için emeklilerin eli rahatlamış oluyor. Diğer yandan bayram ikramiyeleri ile emeklinin bayramda çocuk ve torunlarına hediyeler alarak mutlu olmaları da sağlanmış oluyor. Bayram ikramiyesi alabilmek için bayramın içinde bulunduğu ayda SGK’dan aylık ve gelir almak gerekiyor. Bu yıl Ramazan Bayramı’nın ilk günü 30 Mart, son günü ise 1 Nisan. Dolayısıyla Mart ve Nisan aylarında

İşçilerin tek geçim kaynağı olarak kabul edilen ücretlerinin korunması için Kanunlar bir dizi koruyucu kural getirmiştir. Ücretin ödenme zamanından, ücretin haczine, işçinin çalışmaktan kaçınma hakkından ücretten yapılacak kesintilere kadar her durum ayrıntılı düzenlemeye kavuşturulmuştur. Koruyucu düzenlemelerin içeriğine değinmekte fayda var.

En geç ayda bir

Ücret ödemelerinde farklı dönemler belirlenebilir. Fakat ücretin çok sık ödenerek işçi tarafından hemen harcanmasının önüne geçmek ve de çok aralıklı olarak ödenerek işçinin uzun süre ücretsiz çalışmasını engellemek için ücret ödeme dönemleri sınırlandırılmıştır. Kanuna göre ücret en erken haftada bir, en geç ise ayda bir ödenebilir. İşveren çalışanın ücretinin iki ayda bir ödeneceğine ilişkin bir düzenleme yapamaz.

Çalışmaktan kaçınma hakkı

Ücreti ödenmeyen işçiye çalışmaktan kaçınma hakkı tanınmıştır. Ücreti ödenmeyen

Dünya ekonomisi, son yıllarda benzeri görülmemiş bir servet yoğunlaşmasına sahne oluyor. Oxfam’a göre, milyarderlerin toplam serveti 2024’ün her bir gününde ortalama 5.7 milyar dolar artarak 2 trilyon dolara ulaştı. Diğer yandan, yoksulluk içinde yaşayan insanların sayısı, 1990’dan bu yana neredeyse değişmedi. Küresel ekonomi, artık yalnızca zenginler için çalışan devasa bir sistem haline mi gelmiş durumda? Bugünkü yazımda, Oxfam’ın Yapanlar değil, Alanlar başlıklı raporundan yola çıkarak bu soruya cevap vermeye çalışacağım.

Servet transferi

Günümüzde milyarderlerin artışı, yalnızca bireysel girişimciliğin veya yenilikçiliğin bir sonucu olarak görülemez. Rapor, milyarderlerin servetlerinin büyük ölçüde sömürgecilik, miras ve küresel finans sistemleri aracılığıyla yaratılan servet transferleri sayesinde şekillendiğini gösteriyor. Raporun en çarpıcı verilerinden biri, Küresel Kuzey’deki en zengin yüzde 1’lik kesimin, 2023’te Küresel Güney’den saatte

Yarın ramazan ayı başlıyor. Ramazan ayında işyerinde de çalışma düzenine ilişkin bazı düzenlemeler yapılması gündeme geliyor. Oruç tutan çalışanlar için yemek hizmeti sağlanması ya da işyerinde iftar verilmesi gibi düzenlemeler insan kaynakları birimlerinin konularını oluşturuyor. Bu düzenlemelerin hukuken nasıl olması gerektiği ve işyerinde ramazan ayında izlenebilecek bazı yöntemler hakkında bugün bilgilendirmelerde bulunmak istedim.

- İşçiye oruç tutup tutmadığı sorulabilir mi?

İşyerinde sağlanan yemek hizmetinin dışarıdan satın alınması ve işverenin ramazan ayında yemeğin ziyan olmaması için işyerinde işçilere oruç tutup tutmadıklarını sorması durumunda, işçinin buna cevap vermek zorunda olup olmadığı sorusu akla gelmektedir. Normal şartlar altında işveren işçisine oruç tutup tutmadığını soramaz veya işveren böyle bir soru yöneltse bile, işçi bu soruya cevap vermek zorunda değildir. Ancak işyerinde yemek hizmetinin dışarıdan satın alındığı veya işyerinde yemek pişirildiği durumlarda, işçiye böyle bir soru yöneltilebilir. Bununla

Kanunkoyucu bazı mazeret durumlarını İş Kanunu’nun ek 2. maddesinde düzenlenmiştir. Kanunda sayılan mazeret izinlerinde işverenin onayı gerekli olmayıp, durumu ispata yarayan belgelerin sunulması yeterli görülmüştür. Mazeret oluşturabilecek ve fakat kanunda sayılmayan durumlar içinse dikkatli davranmak gerekir. Çünkü mazeret olarak değerlendirilebileceği düşünülen bir durumun mazeret sayılmaması halinde iş sözleşmesi devamsızlıktan feshedilebilir.

Örneğin kar yağışının devamsızlık için mazerete sayılabilmesi işçinin işe gitmesini objektif olarak imkansız kılmasına veya aşırı güçleştirmiş olmasına bağlı. İmkansız kılma açıkken buradaki aşırı güçleştirme, ulaşım süresinin uzaması vb. durumları değil, örneğin toplu ulaşımın tamamen durmasını ve işverenin de araç temin edememesini kapsamaktadır. İlgili durum bir mazeret sayılsa bile makul sayılabilecek bir sürede haber vermek zorunlu.

Mazeret izinleri ücretli olabileceği gibi ücretsiz de olabilir. Ücret ödenmeyen bazı mazeret izinlerinde SGK tarafından geçici