Celina Stamboli Rodriguez

Geçen yazılarda bahsettiğim yemek yeme saatlerinden, miktarından sonra çok önemli birkaç noktanın daha üstünden geçmek istiyorum. Zira ana akım beslenmede dayatılanlar yüzünden insan kendini dinlemeyi unutuyor, hatta hiç öğrenemiyor.

YEMEK ÇEŞİTLİLİĞİ

Her öğünde yediklerinizi bir düşünün: kahvaltıda (özellikle hafta sonunda) ekmekler, simitler, börekler, peynirler, reçeller, patates kızartmaları; akşam yemeğinde çorba, salata, birkaç çeşit zeytinyağlı sebze, et yemeği ve pilav… Mönü ne kadar zengin olursa, duygusal açlık o kadar artıyor çünkü insan gördüğü şeyleri yemek istiyor aç olmasa ya da doymuş olsa bile. Yeme alışkanlıkları çocuklukta kazanılıyor ve bu yaşlardan karışık ve çok yemeye alıştırıyoruz miniklerimizi. Dolayısıyla büyüdüğümüzde çoğunlukla gözümüzü doyurmak için uğraşıyoruz. Midemiz de aslında kolayca doyabilecekken, büyüdükçe büyüyor. Kuralları sevmiyorum ama şunu prensip edinmekte yarar var: Basit yemek yemeli. Ne kadar az çeşit o kadar kolay sindirim ve sağlıklı bir vücut.

ARA ÖĞÜN

Sağlık sorununuz gerektirmediği sürece ara öğün gerekli değil. Yine burada ana akım diyetisyenlerin dayatmasıyla edinilmiş bir alışkanlık söz konusu. Yine duygusal

Her yerde duyuyoruız “Su için, su için…”, “Günde en az 1,5 lt su için”, “Günde 8 bardak su için”… Yine akılları karıştırıcı bir konu. Önce şuna bakalım; Neden su içmeliyiz? Kadın, erkek, büyük, küçük herkesin su içmesi gerekli. Su, hücrelere vitamin, mineral ve glikoz taşıyarak hücre sağlığı için hayati rol oynar. Vücudumuzdaki kimyasal ve metabolik tepkimeler için suya ihtiyacımız var. Besinlerin vücutta kullanılması ve vücuttan atılması suyla gerçekleşir. Ayrıca su vücut sıcaklığını düzenlemede de rol oynar. Gelişen bir embriyonun % 90’ı, yeni doğan bir bebeğin %75-80’i, yetişkenlerin %60-70’i ve yaşlıların %50-60’ı sudur. Bu suyun 2/3’ü hücreler içerisinde, geriye kalan kısmı dokular arası sıvıda ve kanda bulunur.

Peki ne kadar su içmeliyiz? Bu sorunun mutlak bir yanıtı yok aslında. Kimisi 3 bardak içer, kimisi 3 litre. Burada belirleyici pek çok kriter var; örneğin kişinin yaşadığı yerin iklimi. Güney Doğu’da yaşayan birinin su ihtiyacı ile, İç Anadolu’da yaşayan birinin su ihtiyacı bir değildir. Bir diğer kriter günlük aktiviteler. Bütün gün masa başında çalışan biriyle, tarlada güneş altında çalışan birinin de su ihtiyacı bir değildir. Spor yapan birisiyle, sedanter yaşayan

Kilo problemleriniz varsa veya bu konudan muzdarip kişiler tanıyorsanız, klasik diyetisyen tavsiyelerini de mutlaka duymuşsunuzdur: Sabah kahvaltı etmelisin, günde 3 ana + 2 ara öğün yemelisin (3 ara öğün tavsiye edenler de var), sabah kahvaltısını şu saatte öğlen yemeğini bu saatte akşam yemeğini şu saatte yemelisin, kesinlikle öğün atlamamalısın… gibi pek çok zorunlu rutini hayatımıza koymaya çalışırlar. Hayatımda hiç diyetisyene gitmedim ama gidenlere verilen tavsiyelerden ve menülerden edindiğim izlenim hemen herkese aynı şeylerin söylendiği ve kişilerin hayatlarının kesinlikle göz önünde bulundurulmadığı yönünde. Her türlü sistemde olduğu gibi beslenmede de herkes aynı kalıba sokuluyor. Tabi saçma sapan yemek yiyerek, abur cuburlar peşinde koşarak kilo aldıysanız ve sağlığınızı tehlikeye attıysanız, belli bir süre bu klişe diyetisyen tavsiyelerine uyup kilo verebilirsiniz. Peki ya sonra? Sizin kalıbınızın diğerlerinkinden farklı olabileceğini hiç düşündünüz mü?

“Ne kadar ve ne zaman yemek yemeliyim” sorusuna cevap vermek çok kolay değil. Çünkü hepimizin yaşayış biçimi, sağlık durumu farklı. Masa başı işlerle, koşturmalı işler farklı miktarda yemek yemek gerektirir. İlaç

Sağlık bilinci giderek daha da artıyor. Beslenme de bu konunun olmazsa olmazı (ancak tek kriteri de değil – bkz bütünleşik sağlık). Lakin konuyla ilgili her kafadan bir ses çıkmaya da devam ediyor. Çok normal çünkü bir yandan araştırmalar devam ediyor, bilim ilerliyor; bir yandan da ilaç ve yemek sanayiinin lobileri çalışıyor.

Sosyal medyada sağlıklı diye pek çok tabak sunuluyor. Bunlardan 2 tanesini ele almak istiyorum: Salata ve kahvaltı kaseleri (oat meal ve smoothie bowl).

SALATA

Latince’de tuzlu demek. Gerçekten de sağlıklı bir salatanın içinde bol miktarda organik tuz, yani mineral bulunur (beslenmede “organic salt” bildiğimiz sofra tuzu demek değildir.). Bazıları salatayı ot yemek olarak nitelendirir ama içeriğindeki vitaminler, mineraller, enzimler ile gerçekten önemlidir. Tabi ki restaurantlarda yemek yanında gelen 1 yaprak marul üstüne konmuş daha olgunlaşmamış domates, 2 ince dilim salatalık, şeker, nişasta bazlı şeker, bolca tuz, sağlıksız yağ, sirke vs ile tatlandırılmış salatadan bahsetmiyorum. Evlerimizde yaptığımız, içinde hiçbir şeyin eksik olmadığı salatalardan da bahsetmiyorum. Gerçekten sağlıklı salatayı nasıl yaparız o zaman?

Salata taze malzemeden

Yemek yemek kimyasal bir olgudur

Diyetisyenler, beslenme uzmanları, doktorlar “Şunu yeyin, bunu yeyin” diyor; aşçılar ya da evde hanımlar / beyler pişiriyor ve insanlar her türlü besini bir arada yiyor. Bitkisel bazlı, hayvansal bazlı, çiğ, pişmiş, tatlı, ekşi, acı… Midemizden herşeyi sindirmesini bekliyoruz. Lakin çok önemli birşeyi unutuyoruz; KİMYA.

Daha önce yemekten kalkınca bir ağırlık hissedip de uyumak istediğiniz oldu mu hiç? Ya da yemek yedikten sonra gaz problemi yaşadınız mı? İşte bütün bunlar sindirimin kimyasını göz önünde bulundurmadan yediğiniz için. “Ne yersen O’sun” (You are what you eat) sözünü duymuşsunusuzdur. Aslında, vücudun neyi sindirebilir ve özümseyebilirse O’sun. Çünkü sadece sağlıklı bir sindirim vücuda besinlerde bulunan vitaminleri, mineralleri, enerjiyi aktarabilir.

Yemek yerken dikkat edilmesi gereken kimyasal olgulara gelirsek; sindirim enzimlerinin etkisi, zamanlama ve sindirim sularının yapısının sindirilecek besine olan uygunluğu üzerinde durulması gereken unusurlar. Bu anlamda, her türlü besin bir arada sindirilemez çünkü her besinin sindirim enzimi, sindirim suyu (gerek yapısı gerek miktarı), sindirim süresi farklıdır. Birbiriyle uyumlu olmayan