Ölmüş birinden masal dinlediniz mi hiç?

Berfin Zenderlioğlu’nun sahneye koyduğu ve Ahmet Sami Özbudak’ın kaleme aldığı

Ziya, genç bir tershane işçisi. Mangal yürekli, isyankar, gözükara bir delikanlı. 27 yaşında. Ve hep de öyle kalacak çünkü o bir ölü. “Cadde-i Kebir’de Madam Fedora’nın pastanesinde çilekli tart yemeden, bir meyhanenin sokağa konmuş masasında bir sazendenin şarkısına eşlik edemeden” göçmüş bu dünyadan. Cesedi Galata Köprüsü’nün bir kenarında yatarken katilini bulmak da Sherlock Holmes’e düşecek.

1890 sonları, İstanbul, Makriköy (bugünkü Bakırköy). Kumaş tüccarlığından tiyatroculuğa geçen Midhad Efendi, siyaseten suya sabuna dokunmak şöyle dursun; “Devletimiz ne eylerse güzel eyler” diye düşünen bir kimse. Gelgelelim, son oyunlarında sarayın adı ‘Yıldız’ uygunsuz bir kadına verildiği için bütün kumpanyası hapiste, kendisi de yeni çıkmış içeriden.

Memduh, düzenbaz ve kaypak bir jurnalci. Daha önce de başını belaya soktuğu Midhad’a gelmiş, bir oyun sahnelemesini önermekte. Aslında buna ‘öneri’ demek pek mümkün değil, zira söz konusu oyun, Sultan Abdülhamid Han’ın çok sevdiği Sherlock Holmes romanlarından sahneye uyarlanarak onun huzurunda oynanacaktır. Aslında bir emirdir yani Midhad’ın karşısına gelen. Üstelik bütün kumpanyası hapisteyken oyunu kiminle oynayacağı da muammadır.

İtilmişler kadrosu

Neticede kellesi sanatsal kaygılarından daha değerli olduğu için itiraz edemez ve iş kalır bir Sherlock, bir Watson, bir de Irene Adler bulmaya. Onlar da hazırdır aslında Memduh’un kafasında: Rus Savaşı’nda bir balıkçının bulup getirdiği kimi kimsesi olmayan erkek berberi Emine Hayriye Irene, genç yaşta dul kalmış Ermeni hatun Araksiya Watson, sokak hayvanlarına elbise diktiği için deli kabul edilen Rum terzi Malva da Sherlock olacaktır. Adeta bir ‘itilmişler’ kadrosuyla çıkacaktır oyun, özetle.

Bakırköy Belediye Tiyatroları’nın yeni sezon oyunu ‘Sherlock Hamid’, baskı ve korku ortamında bu oyunun sahneleniş macerası ile tersane işçisi Ziya’nın katlini içi içe geçen bir kurguyla anlatıyor. Genç kuşağın ödüllü oyun yazarlarından Ahmet Sami Özbudak BBT için özel olarak kaleme almış metni. Yine genç kuşağın öne çıkan yönetmenlerinden, Destar Tiyatro’nun kurucularından Berfin Zenderlioğlu sahneye koyuyor.

Gerçekten çok parlak bir fikirden yola çıkan bir oyun, ‘Sherlock Hamid’; “bir ölünün anlattığı bir masal”. Zenderlioğlu’nun yaratıcı rejisi, Burçak Çöllü’nün sahnede canlı icra edilen müziği ve her biri atmosferi tamamlama görevini şahane yerine getiren dekor / ışık (Kerem Çetinel) ve kostümüyle keyifli bir seyirlik haline geliyor. Oyunculuklar zaman zaman abartılı noktalara kaçsa da, bir eski zaman kumpanyası tadı vermeyi başarıyor.

Efsaneye dikkat

Dediğim gibi, çok özgün bir fikirle yola çıksa da zaman zaman seyircinin odağını kaybetmesine neden olacak şekilde dallanıp budaklanan bir oyun, ‘Sherlock Hamid’. Başta Midhad’ın anlattığı Eflatun Yoncası efsanesini can kulağıyla dinlerseniz daha kolay içine girebilirsiniz. Ya da belki 130 dakika bir miktar kısaltılarak seyircinin merak ve dikkati daha çok ayakta tutulabilir.

Fakat neticede her şey gelip bir sürpriz sona bağlanıyor. Son derece duygulu, coşkulu, haksızlıklara, karanlıklara meydan okuyan, güçlü final eksiklikleri unutturuyor. Sherlock örtbas edilmeye çalışılan cinayeti çözerken, 27 yaşında dünyaya veda eden tersane işçisi Ziya’nın ruhu size çıkışta da bir müddet eşlik ediyor.

‘SHERLOCK HAMİD’

BAKIRKÖY BELEDİYE TİYATROLARI

- Yazan: Ahmet Sami Özbudak
- Yöneten: Berfin Zenderlioğlu
- Dramaturg: Irmak Bahçeci
- Dekor ve ışık tasarımı: Kerem Çetinel
- Kostüm: Sadık Kızılağaç
- Müzik: Burçak Çöllü
- Koreograf: Dicle Doğan
- Oyuncular: Ali Rıza Kubilay, Kadir Hasman, Yunus Emre Kılınç, Nurhayat Atasoy, Didem Germen, Nazan Koçak