Dünya bilimine katkı sıralamasıyla ülkelerin hemen her alandaki kalkınmışlıkları arasında derin bir korelasyon var.
Bu bir anlamda “Üniversiteleriniz ne kadar güçlüyse siz de o kadar güçlüsünüz” anlamına geliyor.
Amerika’yı Amerika yapan da üniversitelerdir…
Değişen sadece dünya değil, gençlerin, şirketlerin ve ülkelerin üniversitelere bakış açıları da sürekli değişiyor. Sadece ülkemiz değil dünya genelinde de “en iyi” diye bilinen üniversiteler bile artık beklentileri karşılamıyor.
Bu da ülkeleri ve üniversiteleri yeni bir arayışın içerisine soktu.
Örneğin pandemi döneminde beş farklı ülkeden, beş farklı üniversite bir araya gelerek Avrupa üniversiteleri kurdular.
Daha öncesinde gerçekleşen öğrenci değişim programı Erasmus, bazen sekteye uğrasa da hâlâ devam ediyor...
Farklı ülkelerde zincir üniversiteler ya da kardeş üniversiteler arasında sadece öğrenci değişimi değil, alınan derslerin kredilendirilmesi konusunda da çok mesafe kaydedildi.
İşte böylesi arayışların sürdüğü bir dönemde kurulan Türkiye-Azerbaycan Üniversitesi (TAÜ) alışılmışın çok dışında yeni bir modele imza attı.
Çatı üniversite modeli
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Cumhurbaşkanı Aliyev’in de gönülden desteklediği Türkiye- Azerbaycan Üniversitesi yükseköğretime farklı bir bakış açısı getiriyor.
Merkezi Bakü’de olacak üniversite, ilk aşamada Sağlık, Mühendislik ve Bilişim alanında faaliyet gösterecek ve ilk öğrencilerini önümüzdeki öğretim yılında alacak.
Yeni üniversite, her şeyi ile yeni kurulan bir üniversite değil farklı üniversitelerin farklı programlarını aynı çatı altında birleştiren “yeni nesil” bir üniversite olacak.
Örneğin Cerrahpaşa ya da Hacettepe’nin Tıp Fakültesi, İTÜ’nün İnşaat Mühendisliği, Bilkent’in Bilişim’i, Bakü’nün Sanat bölümü kendi isimleri ile TAÜ adı altında Bakü’de eğitim verecek.
Öğretim dili Türkçe ve İngilizce olacak. Yapı yurtdışı üniversitelere de açık olacak. Örneğin Sorbonne ya da Yale üniversiteleri de program bazında bu çatı altında eğitim vermek isterlerse onlar da sisteme dahil olabilecekler.
Güç birliği yapacaklar
TAÜ modelinin dünyada örnekleri var mı?
Hiç sanmıyorum, en azından ben duymadım…
Eskiden tek kanallı televizyon döneminde He-Man diye bir çizgi film vardı. En güçlü parçalar bir araya gelerek “Gölgelerin gücü adına, güç bende artık” diyerek çok daha güçlü bir kahraman yaratır ve her soruna karşı çözüm üretirlerdi.
Yeni üniversite modeli de sanki öyle bir şey. Mevcut üniversitelerin en güçlü programları bir araya gelerek çok daha güçlü biri üniversite yaratacaklar.
Nasıl girilecek?
Aliyev’in ülkemizi ziyareti sırasında her iki ülkenin Cumhurbaşkanının gözetiminde imzalanan protokolden ve gelişmelerden önemli satır başları şöyle:
■ Türkiye’nin en seçkin üniversitelerini ve en iyi programlarını Bakü’de aynı çatı altında bir araya getirecek.
■ Daha önce benzer amaçlarla kurulan Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi ve Ahmet Yesevi Üniversitesi’nden farklı bir model olacak.
■ İdari ve mali işler Azerbaycan, akademik sorumluluk da Türkiye tarafında olacak.
■ Eğitime kaç program ve kaç öğrenci alınacağı, önümüzdeki günlerde Azerbaycan tarafıyla yapılacak görüşmede netleşecek.
■ Her üniversite, TAÜ’de yer alan programın akademik sorumluluğunu kendisi üstlenecek.
■ Türkiye’deki akademik birikim, kardeş Azerbaycan ile tüm bölgeye ve dünyaya aktarılmış olacak.
■ Yükseköğretimde dünyada yaşanan krize çözüm üretebilecek bir Türkiye Modeli olacak.
■ Türkiye’den de öğrenci kabul edilecek ve öğrenciler ÖSYM tarafından merkezi sistemle Türkiye sıralamasına göre yerleştirilecek.
■ Mezuniyette her üniversite ve TAÜ kendi diplomasını verecek.
■ Üniversite yönetimi en üst yürütme organı olan Mütevelli Heyeti’ne ait olacak. Mütevelli Heyetinin üyeleri, tarafların kendi ülke vatandaşları arasından belirlenecek. Taraflar, Mütevelli Heyetinin başkanlığını 2 yıl süreyle dönüşümlü olarak yürütecekler.
■ Üniversite için ihtiyaç duyulan maddi-teknik gereksinimler (arazi, binalar, laboratuvarlar, teçhizat ve diğer mali giderler) Azerbaycan tarafından; akademik konular (eğitim programları, öğrencilerin başarı düzeyinin değerlendirilmesi vb.) ise Türkiye tarafından sağlanacak.
■ Rektör ve yardımcılarının nasıl seçileceğine ve kriterlerinin ne olacağına da mütevelli heyeti karar verecek.
Türkiye Üniversitesi
Benzer bir model Türkiye Üniversitesi adı altında bizde de uygulanabilir.
En iyi üniversitelerimizin en iyi programları, farklı kentlerde aynı çatı altında Türkiye Üniversitesi 1,2,3 diye yapılandırılıp öğrenci alabilir. Eminiz ki hem kendi öğrencilerimiz hem de ülkemizde öğrenim görmeyi düşünen yabancı öğrenciler bu yeni üniversiteye çok büyük ilgi göstereceklerdir…
İstesek de istemesek de önümüzdeki süreçte eğitimde çok şey değişecek, bu yüzden yeni modeller şart. Hem de en kısa zamanda.
Yoksa klasik eğitime olan ilgi ve kalite, dünya genelinde olduğu gibi bizde de azalmaya devam edecektir.
Özetin özeti: Fikir harika. Tıpkı şampiyonlar ligi gibi. Bakalım uygulaması nasıl olacak? YÖK ve Başkan Özvar ne diyor?
