Alevler ve feryatlar

Göztepe'de altı katlı giyim mağazasına molotofkokteyli ile saldıran teröristler yine masum insanları öldürdüler

İhsan YILMAZ, Neslihan CUYAR, Efe ERDEM, Bülent ÖZDEMİR, Bahadır BEYARSLAN

İstanbul Göztepe'deki altı katlı, "Mavi Çarşı" giyim mağazasına teröristlerce atılan molotofkokteylinin neden olduğu yangında 13 kişi öldü, beş kişi yaralandı. Mağazanın üst katlarda mahsur kalanlar itfaiye tarafından kurtarılırken, saldırganların yakalanması için geniş çaplı operasyon başlatıldı. Alışveriş merkezinde yangın merdiveninin bulunmaması da facianın büyümesinde etkili oldu.
Göztepe Fahrettin Kerim Gökay Caddesi üzerindeki Mavi Çarşı giyim mağazasına, dün saat 16.30 sıralarında yüzleri kar maskeli, kimliği belirsiz üç terörist tarafından atılan molotofkokteyllerinin yol açtığı yangın, kumaş ağırlıklı eşyaların yoğunlukta olması nedeniyle kısa sürede büyüdü. Çıkış kapısını tamamen alevlerin kapladığı mağazada büyük panik yaşandı. İçeride bulunan müşterilerle mağaza çalışanları, alevlerden korunmak ve yoğun dumandan etkilenmemek için üst katlara yöneldi. Yangın merdiveninin de olmadığı belirtilen mağazada, çatı katına kadar çıkan mağaza çalışanları ve müşteriler, çaresizlik içinde çırpınmaya başladı. Mağaza Müdür Yardımcısı Fevziye Şahinöz, paniğe kapılarak binanın dördüncü katından atlayınca ağır yaralandı.
Üst katlarda mahsur kalanlardan bir kadın, yan binadan uzatılan merdivenle kurtarıldı. Yaralanan bir genç ise, uzun süre camdan dışarı sarkık halde kaldı. Daha sonra kendisini vatandaşların açtığı battaniyeye bıraktı. İsminin Selami Demirci olduğu öğrenilen gencin durumunun iyi olduğu belirtildi.
Olay yerine gelen ilk itfaiye aracında merdiven olmaması nedeniyle ekipler müdahalede yetersiz kaldı. Daha sonra gelen itfaiye merdiveniyle üst katlarda mahsur kalanlardan bazıları kurtarıldı.
Beşinci katta yoğun dumandan zehirlenen 11 kişi yaşamını yitirirken, çatıya çıkmayı başaran beş kişi itfaiye merdiveniyle kurtarıldı. Bu arada alt katlarda da iki kişinin yanmış cesedi bulundu. Ölenlerden kimlikleri belirlenenler şöyle:
Mağazanın muhasebecisi Meltem Özkılıç, öğretmen Ümit Ayyürek, satış görevlisi Seval Balcı, Ayşe Akın, Sonnur Atalay, Zeynep Beyazgül, yemekhane görevlisi Zeynep Arıkan, mağaza sahibi İbrahim Taslı, muhasebeci Şen Yeşildağ.
Ölenlerden Ortadoğu Koleji İngilizce öğretmeni Ümit Ayyürek'in (50) kızı Senem Ayyürek ağır yaralandı. Hastaneye giden baba Ahmet Ayyürek ve yakınları, sinir krizi geçirdi.
Göztepe SSK Hastanesi'nde tedaviye alınan yaralılardan Selami Demirci (36), mağaza müdür yardımcısı Fevziye Şahinöz'ün durumunun ağır olduğu öğrenildi. Senem Ayyürek (26), Tolga Ak ve Hakan Dağcı'nın sağlık durumlarının ise iyi olduğu belirtildi.
Olay yerinde incelemeler yapan İstanbul Emniyet Müdürü Hasan Özdemir, polis telsizinden yaptığı anonsta, büyük mağazaların gerekli güvenlik önlemlerini alıp almadıklarının tespit edilmesini ve almayanlar hakkında yasal işlemler başlatılmasını istedi.
Olaydan sonra kaçan üç saldırganın yakalanması için geniş çaplı operasyon başlatıldı. Saldırıyı gerçekleştirenlerden ikisinin mağazaya girdiğini, diğerinin dışarıda beklendiğini kaydeden emniyet yetkilileri, teröristlerin eşkallerini de belirledi. Buna göre, üçü de uzun boylu ve yeşil montlu. Biri gözlüklü, diğeri top sakallı. 18- 24 yaşları arasındalar. Üçü de jean pantalonlu ve spor ayakkabılı.
Teröristlerden birine, kaçarken bir otomobilin çarparak yere düşürdüğü ifade edildi. Görgü tanıkları, "Ayağa kalktı ve yara bere içinde, üstü parçalanmış şekilde kaçtı" dedi. Saldırganlar öğrenci olabileceği yönünde bilgiler edinen polisin öğrenci yurtlarında arama yaptığı bildirildi.
Görgü tanıkları, saldırganların molotofkokteyllerini atarken, "Alın size" diyerek bağırdıklarını ileri sürdü.
Mağaza çalışanlarından Savaş Kişioğlu, dehşet dolu dakikaları şöyle anlattı:
"İçerde 11 kişi çalışıyorduk. Binada tahminen 23 - 25 kişi bulunuyordu. Patronumuz İbrahim Taslı da içerideydi. Saat 16.30 sıralarında mağazanın giriş kapısına atılan molotofkokteyli bir anda her tarafı alev topuna çevirdi. Alevler, sağ taraftan yukarıya doğru yükselmeye başladı. Binada yangın merdiveni olmadığından insanlar en üst kata çıktı."
Görgü tanıklarından Ahmet Şahin ise "Bir anda her tarafı alevler sardı. İnsanlar `Kurtarın bizi' diye çığlıklar attılar. O anki panikle içeridekilere kimse yardım edemedi" diye konuştu.
Mavi Çarşı'nın karşısındaki apartmanda oturan ve yangını amatör kamerasıyla görüntüleyen Başak Özkeçeli de molotofkokteylinin binanın giriş kapısına atıldığını ve kısa bir süre sonra bu kapıdan üç kişinin dışarıya çıktığını belirtti. Özkeçeli, olayı şöyle anlattı:
"İnsanlar, yukarıya doğru çıkmaya başladılar. Bunları çığlıklarından anladım. Kendini binanın üst sol tarafından atmak isteyeler oldu. Yoğun dumandan dolayı onları göremedim, ama atlamak istiyorlardı. İtfaiye erleri ise atlamamalarını söylüyordu. Bir süre sonra seslerini duyamaz hale geldim. Olay sırasında itfaiyeden önce çevredeki vatandaşlar yardıma koşarak binadan, üç dört kişinin çıkarılmasını sağladılar."

Facianın nedenleri

Mavi Çarşı'da meydana gelen olayın boyutlarının büyümesinde birbirini izleyen ihmal zincirinin de önemli rol oynadığı belirtildi.
Uzmanların görüşüne göre, olayın faciaya dönüşmesinin nedenleri şöyle:
* Altı katlı mağazada yangın merdiveni yoktu.
* Olay yerine ilk gelen itfaiye ekibi merdivensizdi.
* Camekanla kaplı ve kolay tutuşabilen eşyalarla dolu binada yangına karşı önlem yoktu.
* Kadıköy'ün en işlek caddesinde bulunan ve karakola da yakın olan alışveriş merkezinde polis önlem almadı.
* Altı yıl önce alt katı dükkan, üstü ev olarak kiralanan bina işyerine dönüştürülürken tadilat başvurusu yapılmadı.
* İstanbul Valiliği'nin uyarılarına karşın böyle büyük bir alışveriş merkezi olan mağaza kendi güvenlik önlemini almadı.

`Bina projeye uygun'

Kadıköy Belediye Başkanı Selami Öztürk, mağazanın bulunduğu binanın projeye uygun yapıldığını belirterek, "Yangın yönetmeliğine göre, 10 kattan ve 20 daireden fazla olan yerlerde yangın merdiveni olma zorunluluğu var. Bu binaya projesine ve imar durumuna göre yangın mediveni olma zorunluluğu yok" dedi. Öztürk, valiliğin açtığı soruşturma konusunda da, "Bu soruşturmanın muhatabı hepimiziz. Ancak yasanın yarattığı boşluk sözkonusu. Bu ve bunun gibi işyerleri, sadece vergi dairesine verilen dilekçeyle açılabiliyor. İstanbul'da bunun gibi belki onbinlerce yer bulunuyor. Bu tür faciaları önlemek için her türlü işyerini ruhsata bağlamak şart" diye konuştu.

Çetinkaya faciası gibi

Kadıköy Göztepe'deki Mavi Çarşı'ya molotofkokteylli saldırının bir benzeri, 8.5 yıl önce Bakırköy'deki Çetinkaya mağazasına düzenlendi. Saldırıda 12 kişi öldü, 12 kişi yaralandı.
Bakırköy Özgürlük Meydanı'nda 25 Aralık 1991'de öğle saatlerinde toplanan yaklaşık 100 kişilik grup, bölücü sloganlar atarak yürüyüşe geçti. İstanbul Caddesi'ndeki Çetinkaya giyim mağazasının önüne gelindiğinde gruptan bazı kişiler, mağazanın vitrin camlarını kırarak içeriye molotofkokteylleri attı. Çıkan yangında mağazadaki 12 kişi, hayatını kaybetti.
Olaydan sonra yakalarak İstanbul 2 No'lu DGM'de yargılanan sanıklardan sekizi önce idama, sonra müebbet hapis cezasına çarptırıldı. 15 sanık beraat ederken, iki sanığa dört yıla kadar çeşitli hapis cezaları verildi. Yargıtay 9. Ceza Dairesi, müebbet hapis cezalarından Nuran Ekingen, Ziya Büyükışık, Cemal Tekin, Nevzat Güngör, Hüseyin Bilge ve Çetin Arkaş'ınkini onayladı.

Sekiz günde dört olay

Abdullah Öcalan'ın Türkiye'ye getirilmesi ve TİKKO örgütüne yönelik polis operasyonlarından rahatsız olan teröristler, dünkü eylemlerinde 13 cana kıydı. Kitlesel hedeflere yönelen caniler, son sekiz günde üç büyük eylem daha gerçekleştirdi:
1- 5 Mart 1999 günü Çankırı'da Vali Ayhan Çevik'in makam otomobiline bombalı saldırı düzenlendi. Çevik ağır yaralanırken, koruması ile yoldan geçen iki lise öğrencisi hayatını kaybetti. Sekiz kişi de yaralandı.
2- 10 Mart 1999 Çarşamba günü Bakırköy'de Carousel Alışveriş Merkezi'nin yanında bir taksinin ön koltuğunun altına konulan bombanın patlaması sonucu taksi şoförü öldü, ikisi ağır sekiz kişi yaralandı.
3- Yine 10 Mart 1999 akşamı Ataköy 9 kısımda bulunan Atrium Alışveriş Merkezi'nin otoparkında bir otomobile yerleştirilen bomba patladı. Otoparktaki sekiz aracın yandığı saldırıda büyük bir şans eseri ölen ya da yaralanan olmadı.