İstanbul’da seçimler yenilenecek

Yüksek Seçim Kurulu (YSK), AK Parti’nin olağanüstü itirazı doğrultusunda İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimlerinin yenilenmesine karar verdi. Seçimlerin 23 Haziran’da tekrarlanmasına ve Ekrem İmamoğlu’nun mazbatasının iptal edilmesine karar verildi.

YSK, dün Sadi Güven başkanlığında saat 14.30’da toplandı. Toplantıda AK Parti’nin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimlerine ilişkin yaptığı olağanüstü itiraz görüşüldü. AK Parti, toplantı öncesi Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile kamu görevinden ihraç edilenlerin seçmen olmaması iddiasını içeren ve daha önce reddedilen talebini bir ek dilekçeyle yeniden kurula sundu. YSK, KHK’lı seçmen kararını gözden geçirme talebini içeren bu talebi kabul etmedi.

Kısa karar açıklandı

Kurul ardından İstanbul büyükşehir seçiminin iptaline ilişkin talebi değerlendirdi. Yaklaşık 5,5 saatlik görüşmelerin ardından 11 üyeli YSK, 4’e karşı 7 kabul oyu ile İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçiminin yenilenmesine karar verdi.

YSK’nın açıkladığı kısa kararda, Kurul kararı ile bir kısım sandık kurullarının, ilçe seçim kurullarınca kanuna aykırı oluşturulması ve bu hususun da seçim sonucuna müessir olması nedeniyle 31 Mart 2019’da yapılan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçiminin iptaliyle yenilenmesine oy çokluğuyla karar verildiği belirtildi. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı mazbatasının iptalinin, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı yenileme seçiminin 23 Haziran 2019 tarihinde yapılmasının da kararlaştırıldığı bildirildi.

Ayrıca, kanuna aykırı sandık kurulu görevlendirmelerini yapan ilçe seçim kurulu başkan ve üyeleri ile seçim müdürleri ve diğer sorumlular hakkında suç duyurusunda bulunulmasının kararlaştırıldığı vurgulandı.

B.Çekmece ve Maltepe’ye ret

YSK, AK Parti’nin itirazı üzerine İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçiminin iptali ve yenilemesi kararının ardından Büyükçekmece ve Maltepe ilçelerine yönelik itirazları da görüştü. Kurul, AK Parti’nin Büyükçekmece ilçe belediye başkanlığı ile MHP’nin Maltepe ilçe belediye başkanlığı seçiminin iptali talebiyle yaptığı olağanüstü itirazları reddetti. YSK’nin kısa kararında, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçiminin iptaline karar verilmiş olduğundan bu taleplerle ilgili ayrıca karar verilmesine yer olmadığı bildirildi.

Yasada iptal edilen seçimin, iptal kararının verildiği günü takip eden 60 günden sonraki ilk pazar günü yenilenmesi hükme bağlanıyor. Ancak YSK’nın bu süreyi kısaltma yetkisini kullandı. YSK süreyi 48 gün ile sınırlı tuttu ve seçimlerin 23 Haziran Pazar günü yenilenmesini kararlaştırdı.

Güven muhalif kaldı

YSK’nın seçim yenileme kararını, sandık kurulu başkan ve üyelerinin kanunun açık hükmüne rağmen kamu görevlisi olmaması nedeniyle aldığı öğrenildi. AK Parti’nin itirazı sonucu, 225 sandık kurulu başkanı ile 3 bin 500 sandık kurulu üyesinin kanunun açık hükmüne rağmen kamu görevlisi olmadığı, bu sandıklarda kullanılan oyların aradaki farkı etkiler nitelikte olduğu sonucuna varıldı. YSK’nın seçimi 4’e karşı 7 kabul oyuyla yenilenmesi kararına Başkan Sadi Güven’in karşı yönde oy kullandığı öğrenildi. Güven, “Yargı süreci sona erdi. YSK,11 yüksek mahkeme üyesi ve tam sayıyla yaptığı toplantı sonucunda kararlarını verdi” dedii.

Yenilenen seçimde neler tekrar edilecek?

Karara göre, yeniden yapılması gereken seçimler, bu seçimin tekrarı ve seçimin devamı niteliğinde olduğu için sadece oy verme işlemleri tekrarlanacak. 31 Mart 2019’da yapılan seçime katılan siyasi partiler bu seçime de katılabilecek. Siyasi partiler yeniden aday tespiti yapamayacak. Ancak adayın ölümü ya da istifası gibi nedenlerle meydana gelecek boşalmalar halinde seçim kurullarının belirleyeceği tarihe kadar yeni isimler belirlenebilecek. Birleşik oy pusulalarının basımında 31 Mart 2019’da yapılan seçim için uygulanan esaslar aynen uygulanacak. 31 Mart 2019’da yapılan seçimler için güncelleştirilmiş ve kesinleşmiş sandık seçmen listeleri yeni bir güncelleştirme yapılmaksızın bu seçimlerde de kullanılacak. Bu seçimlerle ilgili seçim takvimi, seçimi yönetecek olan ilçe seçim kurullarınca hazırlanarak uygulanacak.

Araştırılan konular

YSK, AK Parti’nin iddiaları doğrultusunda İstanbul’daki ilçe seçim kurullarınca toplam 46 bin 447 seçmenin durumunun araştırılmasına karar vermişti. AK Parti’nin sandık kurullarının oluşumunda usulsüzlük olduğu iddiasının da araştırılması istenmişti. MHP’nin İstanbul geneli ve Maltepe seçim sonuçlarına ilişkin olağanüstü itirazlarıyla ilgili de Maltepe 1. ve 2. ilçe seçim kurullarından kısıtlı seçmenler ile sandık kurulu başkan ve üyeleriyle ilgili iddiaların araştırılması istenmişti. AK Parti’nin olağanüstü itiraz dilekçesinde, oy sayım ve döküm cetvellerinin mühürsüz olduğu, oy kaydırmaları yapıldığı, kayıp oy pusulalarının bulunduğu, kısıtlı seçmenlerin oy kullandığı, sandık kurullarının oluşumunda usulsüzlük yapıldığı iddia edilmişti. AK Parti, toplam 41 bin 132 kişilik kısıtlı, zihinsel engelli, hükümlü listesi ile seçmen listesinde yer alan ölülerin yerine oy kullanılıp kullanılmadığının araştırılmasını istemişti. Ek dilekçe ile 5 bin 315 kısıtlı seçmenin daha araştırılması talep edilmişti. Başvuruda, bu nedenlerle İstanbul’da Büyükşehir seçiminin iptali ve yenilenmesi istenmişti.

MHP’nin iddiaları

MHP de İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve Maltepe İlçe Belediye Başkanlığı seçimlerinin iptali istemiyle YSK’ye başvurmuştu. Dilekçesinde, bazı kısıtlı seçmenlerin oy kullandığı iddia edilmiş, toplam 970 kişinin Maltepe İlçe Seçim Kurulunca Kaymakamlık tarafından gönderilen liste dışından görevlendirildiği, Maltepe Belediyesi’nin bağımlı ve taraflı çalışanlarının sandık kurulu başkan ve üyesi yapıldığı öne sürülmüştü.

İptalin gerekçesi 22 ve 23. madde

YSK’nın, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçiminin yenilenmesi kararına, “Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun”un sandık kurulu başkan ve üyelerinin belirlenmesini düzenleyen 22 ve 23. maddeleri dayanak oluşturdu. Söz konusu iki madde, 24 Haziran seçimleri öncesi genel seçimlerde resmi ittifaklara imkan tanıyan yasal düzenleme kapsamında yeniden düzenlenmişti. Yapılan değişiklikler ile sandık kurulu başkan ve üyelerinin kamu görevlilerinden seçilmesi hükme bağlanmıştı. “Sandık kurulu başkanının belirlenmesi” başlıklı 22. madde “İlçede görev yapan tüm kamu görevlilerinin listesi, mülki idare amiri tarafından yerleşim yeri adresleri esas alınmak suretiyle ilgili ilçe seçim kurulu başkanlıklarına gönderilir. İlçe seçim kurulu başkanı, bu kamu görevlileri arasından ihtiyaç duyulan sandık kurulu başkanı sayısının iki katı kamu görevlisini ad çekme suretiyle tespit eder ve bu kişiler arasından mani hali bulunmayanları sandık kurulu başkanı olarak belirler. Sandık kurulu başkanının göreve gelmemesi halinde, kamu görevlileri arasından belirlenen üye, bu üyenin de bulunmaması durumunda en yaşlı üye kurula başkanlık eder” hükmünü içeriyor.

İçişleri Bakanlığı görevlendirecek

YSK, 16 Nisan’da seçimlerin yenilenmesine karar verilen yerlerde, verilen mazbataların iptaline karar vermişti. Bu emsal karar sonucu Ekrem İmamoğlu’nun mazbatası da geri alınacak.

AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik, seçimin tekrarlanacağı 23 Haziran’a kadar İBB başkanlığı koltuğuna kimin vekalet edeceğine ilişkin yaptığı açıklamada “Büyükşehirler İçişleri Bakanlığı’na bağlı. İçişleri Bakanlığı bir görevlendirme yapacaktır” ifadelerini kullandı.