Ankara'dan ilk veto! İsveç ve Finlandiya'ya NATO şoku
19.05.2022 - 07:00 | Son Güncellenme:
Rusya- Ukrayna savaşının ardından NATO'ya üye olmak için Finlandiya ve İsveç resmen başvurdu. Sürece karşı olduğunu resmen açıklayan Türkiye ise ilk hamlesini yaptı.
Finlandiya ve İsveç, NATO üyeliği için başvurularını resmi olarak yaptı. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Finlandiya’nın NATO nezdinde akredite Büyükelçisi Klaus Korhonen ve İsveç’in NATO nezdinde akredite büyükelçisi Axel Wernhoff’un sunduğu başvuruları kabul etti.
TÜRKİYE ENGELLEDİ
İki ülkenin üyeliği için çekincesi olan Türkiye ise görüşmelerin başlatılmasını engelledi. NATO kaynakları, Türkiye’nin karşı çıkması üzerine Konsey’in görüşmeleri başlatma kararı alamadığını söyledi.
'EMİN OLMAK İSTİYORUZ'
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, ABD’nin New York kentinde ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile görüştü. Görüşme sonrası açıklama yapan Çavuşoğlu, "Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya adaylık için başvurularını ele aldık. NATO nedir? Bir güvenlik ittifakıdır. Aynı zamanda bu dayanışma gerektirir. Müttefiklerin veya aday olmak isteyen ülkelerin bizi hedef alan terör örgütlerine destek vermesi kabul edilemez. Bu sadece siyasi destek değil; örneğin İsveç silah da temin ediyor. DEAŞ’la mücadele için bunları veriyorlarmış. Bu silahlarla bize saldırıyorlar. Diğer taraftan müttefiklerin ya da müttefik olmak isteyenlerin başka bir müttefike karşı savunma ürünleriyle ilgili kısıtlama getirmesi de kabul edilemez. Bu ancak düşman gördüğün bir ülkeye alınacak bir tedbirdir. Gerekçesi nedir? Yine gerekçesi bizim PKK ile yaptığımız mücadele. Yani PKK’yı kendilerine daha yakın görüyorlar. Bu kabul edilebilecek bir şey mi? ‘Üye oluncaya kadar Türkiye’nin güvenlik endişelerini karşılayalım ondan sonrasına bakarız yaklaşımı’ olabilir. Dolayısıyla biz şundan da emin olmak istiyoruz; şu andaki müttefiklerimizin ya da NATO üyesi olmak isteyen ülkelerin olası bir üyelikten sonra da aynı tutumu sergilemesi gerekiyor. Bunların garantisi olması lazım." ifadelerini kullandı.
KALIN'DAN PEŞ PEŞE KRİTİK GÖRÜŞMELER
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Almanya Federal Şansölyesi’nin Dış Politika Danışmanı Jens Plötner, İsveç Dışişleri Bakanlığı Devlet Sekreteri Robert Rydberg, Finlandiya Cumhurbaşkanı’nın Başdanışmanı Petri Hakkarainen, Birleşik Krallık Ulusal Güvenlik Danışmanı Stephen Lovegrove ve ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan’la talepleri üzerine telefon görüşmesi gerçekleştirdi.
İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyelik başvuruları bağlamında, Türkiye’nin ulusal güvenlik kaygılarının giderilmesine yönelik somut adımların atılması beklentisi muhataplara iletildi. Türkiye’nin beklentilerinin karşılanmaması durumunda sürecin ilerlemesinin söz konusu olmayacağının altı çizildi.
Görüşmelerde ayrıca, terör örgütü PKK/PYD/YPG ile FETÖ mensuplarının NATO üyesi ve diğer ülkelerdeki mevcudiyetine müsaade edilmesinin kabul edilemez olduğu vurgulandı. Terör örgütleri arasında ayrım yapılmaması ve terörün her türüne karşı birlik ve dayanışma ruhu içinde mücadele edilmesi gerektiği ifade edildi.
ABD'DEN AÇIKLAMA GELDİ
ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ise Türkiye’nin güvenlik endişelerinin karşılanabileceğini, ABD’nin süreçte rol oynadığını söyledi. Sullivan, “Türkiye ile doğrudan iletişim halindeyiz. Bu süreci kolaylaştırmak adına Türkler ile görüşüyoruz” dedi.
FINANCIAL TIMES'DAN "TÜRKİYE" İDDİASI
Financial Times'ın haberine göre Türkiye, NATO'nun Finlandiya ve İsveç'in üyelik başvurularının müzakeresine başlamasına engel oldu.
Gazete, Türkiye'nin NATO'nun Finlandiya ve İsveç'in askeri ittifaka katılma talebini işleme koyma konusundaki ilk kararını bloke ederek, iki İskandinav ülkesinin hızlı bir şekilde katılımına ilişkin umutları suya düşürdüğünü ileri sürdü.
NATO büyükelçileri, Finlandiya ve İsveç'in başvurularını sunduğu aynı gün katılım müzakerelerini başlatmak amacıyla Çarşamba günü bir araya geldi, ancak konuyla ilgili doğrudan bilgisi olan bir kişinin aktardığına göre, "Ankara'nın muhalefeti oylamayı durdurdu".
Erteleme, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg'in belirttiği gibi, NATO'nun Finlandiya ve İsveç'in başvurusunun ilk aşamasını, bir veya iki hafta içinde onaylayabileceği konusunda şüphe uyandırıyor. Ayrıca ABD, Türkiye, Finlandiya ve İsveç arasında konuyla ilgili birkaç gün sürecek yoğun bir diplomasi için zemin hazırlıyor.
NATO'nun mevcut 30 üyesinin tamamının Finlandiya ve İsveç'in başvurularını onaylaması gerekiyor, ancak bu süreç ancak savunma ittifakı bir katılım protokolü yayınladığında ve iki ülkeyi resmi olarak katılmaya davet ettiğinde başlayabilir.
NATO, Stoltenberg'in "tüm müttefiklerin güvenlik çıkarlarının dikkate alınması ve tüm meseleler üzerinde çalışmaya ve hızlı bir sonuca varmaya kararlıyız" yorumlarını tekrarlamak dışında yorum yapmaktan kaçındı.
ERDOĞAN KAPIYI KAPATTI: BOŞUNA YORULMASINLAR
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliği başvurusuna ilişkin “Bu teşkilâtı güvenlikten yoksun hale getirmeye biz ‘evet’ diyemeyiz. Pazartesi günü gelmek istiyorlarmış. Boşuna yorulmasınlar” ifadelerini kullandı.
Erdoğan, AK Parti Grup Toplantısı’nda özetle şunları söyledi:
Caddelerinde PKK’nın YPG’nin teröristleri o ülkenin polislerinin kontrolü, desteği halinde yaptırılırken, Fransa’da, Almanya’da, Hollanda’da, İsviçre’de, İsveç’te yapılanlar bunları biz görmeyecek miyiz? 30 teröristi istedik, ‘Vermeyiz’ dediler. Siz teröristleri bize vermeyeceksiniz ama bizden kalkıp NATO üyeliğini isteyeceksiniz. NATO, bir güvenlik teşkilâtıdır; dolayısıyla bu teşkilâtını güvenlikten yoksun hale getirmeye biz evet diyemeyiz. Bu yanlış bir kere yapıldı. Yunanistan ve Fransa NATO’dan çıkmışlardı. Sonradan girmelerine maalesef o zaman evet dedik. Müslüman bir sokulduğu yerden bir daha sokulmaz, kusura bakmayın. Pazartesi gelmek istiyorlarmış. Boşuna yorulmasınlar gerek yok. Tavır ortada. İsveç’te hâlâ yürüyorlar. Bütün paçavralarıyla beraber yoldalar.
TUTARSIZLIK
Sırf Türkiye’yi güç durumda bırakmak için gizliden gizliye bu süreci tahrik eden sözde müttefikler var. NATO içindeki müttefiklerimizin bize karşı sergiledikleri tüm tavırlara rağmen biz ittifak içindeki sorumluluklarımızı bihakkın yerine getirmeyi hep sürdürdük. Ama bu, önümüze getirilen her teklife sorgusuz sualsiz evet diyeceğimiz anlamına da gelmiyor. NATO’nun genişlemesi, bizim için hassasiyetlerimize gösterilecek saygı oranında anlamlıdır. Hem PKK-YPG terör örgütüne her türlü desteği verip hem de bizden NATO üyeliği için destek istemek en hafif tabiriyle tutarsızlıktır.
