İlişkilerde "gaslighting" sorunu

İlişkiler gündemine aniden oturan ve Türkçe karşılığı olmayan “Gaslighting” nedir ve ilişkilerde nasıl karşımıza çıkıyor, gelin birlikte bakalım ve ilişkiler konusunda kendimizi daha güçlü hale getirelim.

Gaslighting karşıdaki kişiyi algı ve akıl olarak kendini sorgulamaya, özgüven yitimine sevk eden bir manipülasyon ve taciz yöntemidir. Bu davranışlara maruz kalan kişi kendinden ve düşüncelerinden şüpheye düşer. İşin kötü tarafı da mağduru uygulayana bağımlı hale getirmesidir. Çünkü maruz kaldığımızı anlamayız, özgüvenimizi kaybeder ve akıl becerimizi kullanamaz hale geliriz, bir sarmal içine girip çıkamayız.

Maalesef yeni dünya ilişkilerinde en sık görülen davranış modeli olması nedeniyle hepimiz en az bir hikayede karşımızdaki kişinin bize bunu yaptığından emin olabiliriz. Yakın zamanda bir flört yaşadım ve bir gün bir konuda çok hızlı biçimde ağır suçlamalara maruz kaldım, o an fark edemedim ama neyse ki 1 saat sürmedi gasligting modeliyle karşı karşıya olduğumu anlamam. İnanılmazdı, “sen zeki kadınsın nasıl böyle düşünebilirsin” diye başlayan manipülatif suçlamalarla oldukça haklı görünüyordu. Çabuk anladığım ve finali gördüğüm için şanslıyım, sizi de benden yana çekmek isterim ve düşmeyin aman diyeyim:)

Hangi davranış şekillerini görürüz bu modelde?

İnkar: Olayın sizin düşündüğünüz gibi olmadığı sanrısını dikte eder, hikaye değiştirir ve detayları siz unutmuşsunuz gibi davranır.

Küçümseme: Düşünceleriniz ve duygularınız konusunda zayıf olduğunuzu size hissettirir. Duygu ve düşüncelerinizi yönetemeyen biriymişsiniz gibi davranır ve kendinden emin davranışlarıyla, karşı koymasıyla sizi de aynı konuda kendinizi sorgulamaya iter.

Suçu ters çevirme: İstersek her davranışta bir hata bulabiliriz. İşte bunu kullanmayı iyi bilen insanlar siz haklıyken ve hakkınızı savunurken yaptıklarınız ve söylediklerinizde sizi suçlayacak bir şey bulur ve asıl suçlunun siz olduğu bir tabloda kendinizi bulursunuz. İlişki ve flörtlerde “tamam onu dedim de sen nasıl böyle yaparsın” benzeri bu tablolarda özür dileyen taraf olmaya başladığınızı görürsünüz.

Vazgeçme: Gaslighting kişisi sizi dinlemeyi reddeder ve genelde nedenleri de (güya) sizi asla anlayamadıklarıdır. Size uzaylı gibi davranırlar ve dinleyemeyecek kadar “aptalca” bir söz ve durum öne sürdüğünüzü size dikte ederler.

Yönlendirme: İyi bir manipülatif harekettir. Bunu iyi başaranlar sizi istedikleri şeyi düşünmeye çoktan sürüklemiş olabilirler. İlişki insanıyken ilişki istemiyor olabilirsiniz, kıskandığınızı söyleyemezsiniz ya da tam sizin bir şey isteyeceğinizi anladığı zaman yaptığı zeminler üzerinden kayar gider ve isteklerinizi söyleyemezsiniz.

Güç dengesini bozma: Kişi kendini daha güçlü hale getirir ve sizin gücünüzü, özgüveninizi kırar. Bir süre sonra muhakeme yeteneğinizi kaybedersiniz. Onun yönlendirmesiyle kusurlarınıza, duygularınızdaki bozukluklara odaklanır kendinize aklınızla ilgili sorunlar üretirsiniz.

Nasıl fark ederiz ve baş ederiz?

Çok basit, kendimize kıymet verdiğimiz ve kendi seçimlerimize, duygu ve düşüncelerimize sahip çıktığımız zaman karşımızdaki insanların bize yönelttiği yanlış davranışları çabuk fark ediyor oluruz. Gaslighting konusunda karşımızdaki insanların davranışına bakmaya sevk eder birçok kişi ya da yazı. Ancak her zaman kendimizi bilmek kendimizde dışarıdan gelenle başlayan değişimi de hızlı fark edebilmeyi sağlar. Bir de sürekli özür dilemek zorunda kalırsanız, kendinizi davranış ve duygularınızı sıklıkla sorgularken bulursanız, anlatamayacağınızı düşünüp artık sorunları konuşmamayı düşünüyorsanız, bu ilişki ve iletişimin içindeyken kendinize olan güveninizi yitirdiğinizi görüyorsanız size bunu yapan ve dahasını yapacak o kişiden kaçıp kurtulun.

Betül Yergök

İnstagram: @betulyergok

Youtube: @mentalizasyon