Erkenci kuşlar anlatıyor

Seyhan Akıncı - Birçoğumuzun her sabah “5 dakika daha” diye alarmı kapattığı bir gerçek. İnsanların uyanmak için alarma ihtiyaç duymadığı zamanlarda saat tamircisi Levi Hutchins sabaha karşı 4’te uyanabilmek için bilinen ilk çalar saati icat ettiğinden beri erkenci kuşlar ve gözünü açamayanlar kulübü olarak ikiye ayrılmış durumdayız. Jennifer Lopez’den Jennifer Aniston’a, Kardashian’lardan Mark Zuckerberg’e, Tim Cook’tan Michelle Obama’ya ve Gwyneth Paltrow’a tıpkı köy yerinde horozun keskin sesi gibi şehirde de ünlülerin sesi sabah erken kalkmanın faydaları üzerine çokça duyuluyor. Robin Sharma’nın “Sabah 5 Kulübü” kitabı bu anlamda pek çok kişiye ilham verdi. Elbette Sabah 5 Kulübü’ne dahil olanların hikâyesi tek ve biricik. Nörolog Prof. Dr. Hakan Kaynak: “Herkes kendi uyku saatini keşfetmeli” diyerek bunun altını çiziyor. Biz de farklı mesleklerden, yaşlardan ve cinsiyetten insanlara erken kalkan yol alır mı diye sorduk.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİRMüzik dünyasında büyük savaş! Menajer kâbusuHaberi Görüntüle

Ecehan Balta (Siyaset Bilimi Doktoru, Araştırmacı):  İnsanın sadece kuşlarla paylaştığı bir zaman

2018’de bir beyin kanaması geçirdim. Hastaneden çıktıktan sonraki birkaç ay günde 16-18 saat uyumaya başladım. Büyük ameliyatlar sonrası insanların neden bu kadar uyuduğuna dair epey araştırma yaptım. Bulduğum bir İngilizce kaynak, vücudun iyileşmek için diğer faaliyetlerini askıya almasının, yani uyumasının önemini anlatıyordu. İyileştikçe uyuma sürem azaldı ama bu fikir bende yer etti. Böylece son beş-altı yıldır gece 10’da yatıp sabah 5-6 gibi kalkmaya başladım. Sabah erken kalkmak birçok açıdan çok keyifli. Herkes uyurken, hatta hava karanlıkken o gün içinde yapmam gereken ve günün koşuşturmacası başlayınca beni rahatsız etme potansiyeli taşıyan her şeyi yapmış oluyorum. Bir de insanın sadece kuşlarla paylaştığı bir zamanı olması harika.

Gökçe Kaya Rafique (Gazeteci):  Gün, erken kalkınca sanki daha çabuk bitiyor

Çalıştığım kanal shift sistemiyle ilerliyor, üç yıl önce sabah altı shiftindeydim. O dönem de rutinim sabah 04.30’da kalkmaktı. Ama bebek olduktan sonra artık daha rahat ve verimli geçiyor. Kalkmak zor değil, -bebekten sonra alışıyorsun bir şekilde- altıda iş başı. Öğlen 15’te işten çıkıyorum, böylelikle akşam 20.30’da kızım uyuyana kadar onunla birlikte olabiliyorum. Çalışan anne için erken kalkmak en ideali yoksa gün yetmiyor. Kahvaltımı geceden hazırlayıp dolaba koyuyorum. Kahve makinesini tuşa basıp çalıştıracak düzeneğe hazır hâle getiriyorum. Üstüm başım her şeyim geceden hazırlanmış oluyor. Gün erken kalkınca sanki daha çabuk bitiyor.

Özlem Demirkıran Özdemir (İletişimci): Sabah 7’de kalkar müzik açarım

Sabah 7’de kalkar hemen müzik açarım ve yumurtamı koyarım. O haşlanırken giyinirim. Yumurtamı yedikten sonra saç ve makyajımı yaparak 07.55’teki servisime giderim. Hafta sonu erken kalktığımda ise en sevdiğim şey kahvemi yapıp bir dizi açmak, ardından spora gitmek ve dönünce bol protenli geç kahvaltı.

Ferdi Çetin (Yazar, Dramaturg, Çevirmen): Güne erken başlamak her şeyi verimli kılıyor

Önceleri tiyatro profesyoneli olarak geç saatlere kadar devam eden çalışmaları gerekçe göstererek öğlenden önce güne başlamamayı alanın bir gereği gibi düşünürdüm. Bu sadece pratik anlamda tiyatro çalışmaları ile sınırlı da değildi, akademik çalışmaların da gece geç saatlerde yapılabileceğini savunuyordum. Sonra sonra fark ettim ki güne erken başlamak her şeyi daha verimli kılıyor. Şimdi gece zorunlu olarak geç saate kadar ayakta kaldığım günleri ve zamanları sınırladım. Sabah 07.30 gibi uyanıp çalışma masama oturuyorum. 07.30 ile 09.30 arasında hiçbir şey yazmasam da oturuyorum masamda. 07.30’da başlayan mesaimi özellikle yazı ve çeviri gibi alanlara odaklanmak için değerlendiriyorum. Yazmak, okumak ve düşünmek ile güne başlamak iyi geliyor.

Arif Hür (Gazeteci): Kürek sporuyla birlikte alarmsız kalkıyorum

Hayatımın büyük bir bölümünde iş günlerinde 08.00’de tatil günlerinde ise genelde 10.30 sularında yeni güne başladım. Bu saatlerde güne ‘merhaba’ dediğimde gece saat kaçta uyumuş olursam olayım gün içerisinde vücudumda ve zihnimde hep bir yorgunluk ve bitkinlik hissettim. Bu tembelliği atabilmek adına Haliç’te kürek sporu yapmaya başladım. Kürek sporuyla birlikte sabah 06.00’da alarm kurmadan uyananlar kervanına katıldım. Sabah güneşini almak ve sporu yaşam felsefesi haline getirmiş insanlarla bir arada olmak hem ruhuma hem de bedenime iyi geldi. Gün içerisindeki iş performansımı da yükseltti. Sabah erken kalkan gerçekten yol alıyor.

Aslı Örnek (Gazeteci):  Erken kalkmak hayatıma disiplin getirdi

Erken kalkma rutinim uzun zamandır vardı ama son bir yıldır hasta değilsem sabah 5’te kalkıyorum. Gündelik yapmam gereken, beni ilgilendiren ne iş varsa erkenden yapıyor, yazmam gereken yazıları yazıyor, izlemem gerekenleri izliyor, okumam gerekenleri okumaya başlıyorum. Böylece gün uzuyor. Erken kalkmak hayatıma kesinlikle daha fazla disiplin getirdi. Öyle geç saatlere kadar uyuyanları da anlamamaya başladım. Ayrıca sabah zihin inanılmaz berrak oluyor, hayalgücü de öyle… Sabah da çok enerjik ve mutlu hissediyorum.

Özge Gündoğar (Pilates Eğitmeni):  İkinci bir gün yaşıyor gibisin

Her gün aşağı yukarı 6’da kalkarım. Sirkadyen ritim vücuduma daha iyi geliyor sanırım. Çocukluğumdan beri böyle. Ailemde annem, anneannem de bu şekildedir, belki böyle görmekle de ilgili. Öğlene kadar çok fazla işini halletmiş oluyorsun. Saat 12 olup kimi insan güne yeni başladığında, sen sanki ikinci bir gün yaşıyor gibisin. Olumlu yanı bu. Olumsuz yanı bir şeye ihtiyacın var diyelim; market, sucu vb bazen 10’da açılıyor. Bir şey alsan alamazsın, bekle ki saat geçsin!

Nörolog Prof. Dr. Hakan Kaynak: Herkes kendi uyku saatini keşfetmeli

Uyku saatleri, genetik olarak belirlenmiş özelliklerimizden biridir. Toplumun yaklaşık yüzde 75’i akşam 11-12 civarında yatar, 7- 8 saat uyuduktan sonra sabahleyin 7-8 civarında kalkar. Ancak bu herkes için geçerli değildir. Bazılarımız tavuklar gibi daha erken yatıp, sabah daha erken kalkar. Bazılarımız ise baykuşlar gibi geç yatıp geç kalkar. Tavuklar ve baykuşlar olarak adlandırılan bu ekstrem tipler, uyku saati özelliklerini genç yaşlarda veya kısa süreli olarak değiştirebilirler. Ancak uyku saati özelliklerini uzun süreli olarak değiştirmeleri veya bu özelliklerini ilerlemiş yaşlarda gizlemeleri mümkün değildir. Sabah erken kalkanların oluşturduğu sosyal medya grupları, aslında sadece tavukların veya tavuk tipine yatkın olan insanların oluşturduğu gruplardır. Baykuşların bu tür gruplara katılması, bunlara pozitif yaklaşması ise neredeyse mümkün değildir. Tavuk yapısında olanların bir araya gelip ortak girişimlerde bulunması deneyimlerini birbirleriyle paylaşması son derece güzel. Bu durum kendileri dışında uyku özellikleri olanları etkilemeyeceği için ya da onlar tarafından kabul edilmeyeceği için sınırlı bir grupta yayılmaya devam edecektir. Uyku saatlerini belirleyen biyolojik saat aslında hormonlarımızı, sıvı dengemizi, yeme içme saatlerimizi, vücut ısımızı ve buna benzer birçok fonksiyonumuzun saatini belirler. Dolayısıyla yapılması gereken herkesin kendi uyku saati özelliklerini keşfedip hayatını bu genetik özelliğine göre programlamasıdır.