Erken ve tekrarlayan gebelik kayıpları

Prof. Dr. Gökalp Öner - Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı / Erken haftalarda yaşanan gebelik kayıpları, anne adayları çocuk isteği ile geldiğinde, hamile kaldıklarını öğrendiklerinde veya takip için başvurduklarında zaman zaman karşılaşılan bir durum oluyor. Halk arasında düşük olarak da tabir edilen erken gebelik kayıpları gebeliğin ilk 20 haftası içinde sonlanması durumuna verilen isimdir. Genelde gebeliklerin yaklaşık yüzde 15-20’sinde maalesef düşükler görülmektedir.

Düşüklerin sebebi detaylıca incelendiğinde; kadının yaşı önemli bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellikle 40 yaş üzerinde kayıpların görülme oranı yüzde 30’lara dayanır. Sebebi yumurtanın yaşlanmasına bağlı genetik bozukluklardır.

Pek çok sebebi var

Ben embriyoyu yolcu ve rahmi ise bu yolcuyu taşıyan uçağa benzetirim. Hekimlerin düşüklerin olmamasındaki temel istekleri yolcunun sağlıklı bir şekilde uçakta yolculuğunu yapıp alana iniş yapmasıdır, yani anne kucağına...

Ama bizim sevgili yolcu uçağımız öyle akıllı bir mekanizmaya sahip ki; sağlıklı olmayan yolcuyu kabul etmemekte ve enerjisini harcamamaktadır. Yani ilerleyen haftalarda sağlıklı olmayacak bir gebeliği erken tespit eder ve gebeliği sonlandırır, bilinen adıyla gebelik düşükle sonuçlanır. Bu rahim ile ilgili bir durum teşkil ederken, sevgili yolcu yani embriyo ile ilgili en sık sebep ise yapısal bozukluklardır. Embriyonun anne rahminde gelişimi sağlıklı olmaz.

Bunun dışında bilinen en sık sebeplerden birisi de genetik bozukluklardır. Eskiden düşüklerle ilgili tek gen bozukluğu tanımlanmışken şimdi ise 14 farklı gen bozukluğu tanımlanmıştır. Tabii ki genler derya deniz olduğu için farklı ve bilmediğimiz gen bozuklukları da olabilir.

Rahim kaynaklı nedenlere bakıldığında pıhtılaşma bozuklukları, bağışıklık sistemi bozuklukları, şekilsel bozukluklar, polipler ve miyomlar öne çıkmaktadır. Pıhtılaşma bozuklukları genetik kaynaklı veya sonradan kazanılmış olabilir.

Bağışıklık sistemi bozuklukları ise rahmin bebeği yabancı cisim olarak algılayıp gebeliğin devam etmesine engel olması durumudur.

Rahim içerisindeki şekilsel bozukluklar ise rahimde perde görülmesi, rahmin T şeklinde, tek boynuzlu veya çift boynuzlu şeklinde görülmesi durumudur ve rahmin tutunma alanını daraltarak tutunmasına engel teşkil eder.

Polipler iyi huylu rahim iç dokusunda olan çıkıntılar olup düşüklere neden olabilir.

Miyomlar ise rahimdeki yerleşimine göre düşüklere neden olmaktadır. Özellikle rahim iç dokusunda veya rahim duvarında olup bebeğin yerleşeceği rahim iç dokusuna yakın olan miyomlar düşük nedenidir.

Sigara bırakılmalı!

Bir de boş gebelik durumu vardır. Boş gebelik kesenin oluşup bebeğin bu kese içerisinde oluşamama durumudur. Hekimler ya vücudun bunu atmasını bekler ya da cerrahi işlemle müdahale eder. Boş gebeliklerin en sık sebebi erkeğin sigara içmesidir. Sigara kadında yumurta kalitesini erkekte ise sperm kalitesini olumsuz etkiler. Özellikle oksidan maddeler ilerleyen yaşla birlikte yumurtanın ve spermin kalitesini ciddi anlamda bozar.

Tüm bu düşükler annelerde ilk 12 hafta içerisinde görülebilir. Bunun dışında ileri haftalarda da gebelik kaybına neden olan rahim ağzı yetmezliği durumu vardır ve kesin tanısı ne yazık ki önceden konulamayabilir. Sadece 12. haftada rahim ağzı boyunun kısalığı şüphelendirir.

Son olarak da guatr, diyabet, aşırı kilo, obezite gibi ek dahili hastalıklar da düşüklere neden olabilir.

Önemli bir dipnot:

Bazen bebeklerin kalp atımları geç oluşabilir veya kese geç tutunabilir ya da yumurtanın döllenmesi geç olabilir. Bu noktada 8. haftaya kadar çiftleri bekletip tutunması için bebeğe fırsat vermek gerekir. Bu yüzden cerrahi müdahale ile gebeliği erken sonlandırmamak, bebeğe fırsat tanımak ve 8. haftaya kadar beklemek hiçbir zararı olmadığı gibi fayda da getirebilir. Bu gebelik sağlıksız bir gebelikse zaten düşükle sonuçlanacaktır.

İşte altın değerinde öneriler!

Düşüklerin önüne geçebilme, bu riski en aza indirebilme adına neler yapılabilir?

Tüm gebelikler planlı olmalı ve gebelik planlanmadan en az 3 ay önce başta folik asit olmak üzere hekiminizin önerdiği vitaminlere başlanmalı. Ek hastalıklar kontrol altına alınmalı. Kilonun en az yüzde 10’unun verilmesi düşük şanssızlığını azaltır, o yüzden yaşam tarzı değişiklikleri, Akdeniz usulü beslenme önemlidir. Beslenme tarzı düşüklerin önlenmesinde çok önemlidir. Glutatyon, alfa lipoik asit, selenyum, vitamin C ve vitamin E çok önemli antioksidanlar olup koenzim Q10 çok iyi bir hücre yenileyicidir.