Albümler maziye mi karışacak?

Melisa Vardal - Müzik dünyası değişiyor, dönüşüyor. Eskiden albümler bütünsel bir hikâye anlatır, biz de o hikâyenin içinde kaybolurduk. Şarkıları sırayla dinler, her birinin albümün bütününe nasıl katkıda bulunduğunu keşfederdik. Ancak günümüzde bu durum giderek değişiyor. Sanatçılar artık albüm yerine tekli parçalar, yani single’lar yayınlamayı tercih ediyor. Peki bu değişimin sebebi ne? Müzik eleştirmenleri Suzan Somalı Sönmez, Naim Dilmener ve Mehmet Tez bu soruyu yanıtlıyor, müzik dünyasının bu yeni düzenine ışık tutuyor. Bakalım, onlara göre sanatçılar neden single yayınlamayı tercih ediyor?

‘Dinleyici profili değişti’

Kişisel olarak, ben hâlâ albüm dinlemeyi seviyorum ancak tabii müzik sektörü de dinleyici profili de yıllar içinde çok değişti. Albüm yayınları tarihsel olarak sanatçılar tarafından değil, müzik yayıncıları tarafından yönlendirilir. Plak şirketlerinin amacı para kazanmaktır. Ayrıca, kimse bir şarkının yayınlanmadan önce hit olup olmayacağını kesin olarak bilemez. Hem sanatçılar hem de plak şirketleri başarılı şarkılar yapmaya çalışır. Ancak sanatçılar için başarının ölçüsü farklıdır. Beğendikleri bir şey yaratmak, bunu paylaşmak ve bunu beğenen hayranlar bulmak isterler. Geçmişte, bir grubun veya şarkıcının bir single yayınlamak için sözleşme imzalaması ve hit olursa daha uzun vadeli bir sözleşmeye imza atması gerekiyordu. Günümüzde, bir şarkıyı yayınlamak için mutlaka bir plak şirketiyle ilişki kurmak gerekmiyor. Sanatçılar dijital platformlara şarkı yükleyerek hayran kitlesi oluşturabiliyorlar, hatta kişisel sosyal medya hesapları bile bunun için yeterli olabiliyor. Çevrimiçi satışların ve stream’in ortaya çıkışından bu yana, albümler tekli olarak ele alınıyor. Bir albümün tamamını satın almak yerine, tek tek parçalarını satın almak artık mümkün. Ancak, dinleyicilerin sadece en sevdikleri şarkıları satın alıp geri kalanına itibar etmemesi sebebiyle eskiye oranla daha az albüm satışı gerçekleşiyor.

‘Günümüzün mecburiyeti bu’

Naim Dilmener Albüm yerine single yani tek tek şarkı çıkarmak bir müzisyen, şarkıcı, prodüktör ya da firma seçimi değildir. Şarkıların tek tek yayınlanması günümüzün mecbur ettiği bir şeydir. Sebepleri de şunlardır: Her şey çok hızlı tüketildiği için albüm yayınlamak büyük risk oldu. İçinden bir iki şarkı dinleniyor, sonra da unutuluyor. Masrafı çok ve çoğu zarar oluyor... Bunun yanında dijital platformlar albüm değil şarkı temelli. Bu en büyük sebep aslında. Dijital platformlar müzik dinleme alışkanlıklarımızı tamamıyla değiştirdi; onların seçtikleri dinleniyor daha çok ve onlar da şarkı temelli çalışıyorlar.

‘Sistem artık albüm formatına uygun değil’

Mehmet Tez Günümüzde müziğin dijital platformlar üzerinden dağıtılıyor ve tanıtımın büyük kısmının sosyal medya üzerinde gerçekleşmesi hem pop müziğin hem de dinleyicinin alışkanlıklarını etkiledi. Albüm sanatsal ve ticari olarak sürdürülebilir bir format olmaktan uzaklaşırken gelişmeler sanatçıları müziklerini single’lar, yani tekliler olarak piyasaya çıkarmaya mecbur bırakıyor. Dijital dağıtım sistemi her hafta algoritmik listelerini beslemek için yeni parçalara ihtiyaç duyar. Öneri ya da türe ya da ruh hâline odaklı listelerin kimi haftalık kimi aylık frekanslarda güncellenmesi gerekir. Bunun yanında kişisel öneri listelerinin devamlı yenilenmesi lazımdır. Bunlar olmazsa kullanıcıların ürüne bağlılığı düşer, bu da şarkıların daha az dinlenmesi demektir. Bu listelerde her hafta yeni malzemelerle varlık gösteremeyen bir sanatçının hayatına devam etmesi imkânsızdır. En büyük isimler bile bunu yapmadıkları takdirde birkaç ay içinde unutulurlar. Bütün bu sistem 1970’lerde iyice belirginleşen ‘albüm’ formatına artık pek uygun değil.