CEO Olmak İçin Kaç Yıl Gerekir?

Eskiden CEO olmak için 25-30 yıl çalışmak gerekiyordu. Bugün ise bu süre 15 yılın altına kadar indi. Özellikle teknoloji, bilişim, sağlık, perakende gibi dinamik sektörlerde, CEO’luk koltuğuna kısa sürede oturmak mümkün. Uzmanlar, zirve tırmanışının daha da kısalacağı konusunda hemfikir.

Bu düşüncenin temelinde ise yeni teknolojilerle birlikte yeni kuşağın kariyer basamaklarını hızlı çıkacağı görüşü yatıyor. Yahoo’nun CEO’su Marissa Mayer, geçtiğimiz ay şirketin COO’su Henrique de Castro’yu istenilen reklam bütçelerini gerçekleştiremediği için kovmasıyla gündeme geldi. Bu gelişme, Mayer’i tanıyanlar için sürpriz olmadı.

İş hayatında hırslı olduğu kadar hızlı sonuç istemesiyle tanınan 38 yaşındaki Mayer, kariyer basamaklarını da hızlı tırmandı. ABD’nin ünlü üniversitesi Stanford’dan mezun olduktan tam 13 yıl sonra Yahoo’nun CEO’su oldu.

ABD’de yöneticilerin ortalama 30-35 yılda CEO olduğu düşünülürse Mayer, bu sürenin 3’te 1’i zamanda zirveye çıkmayı başardı. Geçtiğimiz yıl, dünyanın en büyük mikro işlemcisi Intel’in dünya başkan yardımcısı olarak atanan Ayşegül İldeniz’in de kariyerine Mayer gibi teknoloji alanında başlaması, kısa sürede yükselmesini sağladı.

16 yıl önce Intel’in Akdeniz, Ortadoğu ve Afrika Bölgesi’nden sorumlu pazarlama müdürü olarak işe başlayan İldeniz, 3 yılda şirketin Türkiye genel müdürü oldu. Genel müdür olduktan 3 yıl sonra da Intel’in faaliyet gösterdiği 67 ülkenin başkanlığına atandı.

Doğuş Otomotiv CEO’su Ali Bilaloğlu, Hedef Alliance’ın CEO’su Bülent Denkdemir, Stefanel’in eski CEO’su Füsün Çevikel Kuran da iş hayatına başladıktan sonra 5 yıl geçmeden zirveye yükseldi. Yaptığımız araştırma da Türkiye’nin önde gelen 30 CEO’sunun 15 yıldan önce zirveye yükseldiğini gösteriyor.

SÜRE NİYE KISALDI?

Hızlı büyüyen, yeni teknolojilere dayalı sektörlerde, değişime çabuk ayak uyduran genç liderlere talep arttı. Daha genç yöneticilerle birlikte CEO olma süresi en az 10 yıl kısaldı. Eskiden 30-35 yılda CEO olunurken bu süre, bugün 15-20 yıla kadar düştü. Birçok şirkette 10-15 yıldan daha kısa sürede zirveye çıkan CEO’lar oldu.

Sadece Türkiye’de değil dünyanın en büyük şirketlerinde de CEO olma süresi kısaldı. 4 yıl önce dünyanın en büyük 500 şirketinde CEO olmak için sektöre göre değişmekle birlikte aynı şirkette ortalama 16 yıl çalışmak gerekiyordu. Statisticbrain’in araştırmasına göre bugün CEO’lar, ortalama 12,8 yıl aynı şirkette çalıştıktan sonra zirveye çıkıyor.

Aynı araştırma dünyanın en büyük 500 şirketinde CEO’ların yaş ortalamasının da 55’e gerilediğini gösteriyor. Franklin Covey Yönetici Ortağı Özer Koç, “Dünyanın en büyük şirketini yöneten CEO’lar ortalama 35 yıllık bir iş deneyiminin sonunda zirveye çıkıyor” diyor. Türkiye’nin en büyük ilk 100 sanayi kuruluşunu yöneten CEO’ların yaş ortalaması ise 52 olduğu düşünülürse bizdeki CEO’lar, yabancı meslektaşlarına göre daha genç yaşta zirveye yükseliyor.

EN HIZLI LİDERLER

CEO olmak için ideal bir süre yok. Süreden çok yöneticinin kapasitesine bakılıyor. Uzmanlar, CEO’luk pozisyonuna yükselebilmek için minimum 15-25 yıl arasında deneyim gerektiğini düşünüyor. Ancak bugün telekomünikasyondan perakendeye kadar pek çok hızlı büyüyen alanda, 15 yıl ve bunun altında deneyimle CEO olmuş profesyonellerin sayısı hayli fazla.

Türkiye’nin önde gelen kurumlarını yöneten 30 CEO, 15 yıldan önce yönetim kademesinin zirvesine çıkmış durumda. Bunların yarısından fazlasının zirve yolculuğu ise 10 yıldan kısa sürdü. Kariyer basamaklarını en hızlı çıkan isimlerin başında ise Intel Dünya Başkan Yardımcısı Ayşegül İldeniz, Doğuş Otomotiv CEO’su Emir Ali Bilaloğlu, Hedef Alliance’ın CEO’su Bülent Denkdemir yer alıyor.

DÖNÜM NOKTASI

İşin hem teknoloji hem de satış tarafını bilmem beni çok hızlı genel müdürlüğe götürdü. Kariyerimdeki dönüm noktası, teknik ve satış tecrübemi iyi bir şekilde kombine etmem oldu.

Liv Hospital Genel Müdürü Meri Isti Roti şunuları söylüyor: "Genç liderler, son dönemde daha enerjik, yenilikçi olması açısından tercih ediliyor. Özellikle rekabetçi, markalarda mücadeleci olmak için yüksek tempo ve enerjiye ihtiyaç var. Olaylara farklı bakış açıları getirmek açısından da genç liderler daha cesur oluyor. Kısa sürede yönetim basamaklarının yukarısına çıktığınızda çevrenizdeki yöneticiler ve doktorlar sizin yetkinliğinizi sınıyor. Ben de bu sorunun üstesinden gelmek için çok çalışıp konunun inceliklerini hızla öğrenerek gençliğin verdiği hayat acemiliğini bertaraf etmeye çalıştım."

Hitachi Türkiye’nin genç genel müdürü Cemal Yılmaz, satış ve pazarlamada kariyer hayatına başlamanın CEO olma süresini kısalttığını söylüyor. Yılmaz, tasarım ve teknik tarafta olmanın ise CEO olma süresini uzattığını söyleyerek “Teknik alanlardan yukarı doğru gitmek zor. Bir süre sonra aşırı nitelikli (overquali-fed) oluyorsunuz” diyor.

Unilever, P&G, L’Oreal, Microsoft gibi yetenek yetiştiren çalışan şirketlerde, birkaç yıl deneyim kazanmak da kariyer basamaklarını hızlı çıkmayı kolaylaştırıyor. Vodafone CEO’su Gökhan Öğüt’ten McDonald’s’ın genel müdürü Dilek Başarır’a, Mavi’nin CEO’su Cüneyt Yavuz’dan Vodafone Group Yönetim Kurulu Üyesi Serpil Timuray’a kadar kısa sürede zirveye çıkan yöneticilerin pek çoğunun kariyerinde, yönetici okulu olarak adlandırdıkları P&G deneyimi bulunuyor.

McDonald’s Genel Müdürü Dilek Başarır’ın da bugünkü pozisyonuna gelmesinde P&G ve L’Oreal tecrübesinin ayrı bir yeri var. Başarır, “P&G’de ilk kriz tecrübemi yaşadım. Bu sayede bir şirketin nasıl yönetilmesi gerektiğini öğrendim” diyor.

YURTDIŞI TECRÜBESİ

Kariyer basamaklarında hızlı yükselmenin formülleri arasında iyi bir üniversiteden iyi bir dereceyle mezun olmak da bulunuyor. ABD’nin önde gelen üniversitelerinden birinde teknoloji, pazarlama ve finans alanlarında yüksek lisans yapmak, zirveye daha hızlı çıkmayı sağlıyor.

Üniversiteden mezun olur olmaz PwC, Ernst&Young, Deloitte, KPMG gibi ünlü danışmanlık firmalarının birinde işe başlamak da zirveye giden süreyi kısaltıyor. Global bir şirketin başına geçmek için de mutlaka yurtdışı tecrübesi gerekiyor.

Hedef Alliance CEO’su Bülent Denkdemir’den ING Bank Genel Müdürü Pınar Abay’a kadar kısa sürede zirveye çıkan CEO’ların birçoğunun CV’sinde yurtdışı deneyimi, danışmanlık geçmişi bulunuyor. İş hayatına 2001 yılında Arhur Andersen’da başlayan Abay’ın da bugünkü pozisyonuna yükselmesinde McKinsey’de yaptığı danışmanlık etkili oldu.

YENİ NESİL YÜKSELECEK

Önümüzdeki dönemde CEO olma süresinin kısalmaya devam etmesi bekleniyor. Franklin Covey Yönetici Ortağı Özer Koç, “Yakın bir gelecekte CEO’ların yaş ortalaması 50’nin altına inecek. Hatta 40’lı yaşların ortalarında daha fazla CEO’ya rastlayacağımızı öngörüyoruz” diyor.

Hugo Campo da üst yönetimde gençleşmenin devam edeceğini söylüyor. Campo, Türkiye’de yeni nesil CEO’ların daha rekabetçi ve pazar odaklı olduklarından daha hızlı yükseldiğini belirtiyor.