Yaşam çığlığı! Kara akbabalarına kimyasal tehdit

Ülkemizin en büyük yırtıcı kuşu kara akbabalar üzerine bilimsel tez hazırlayan Doğa Derneği Biyoçeşitlilik Araştırmaları Koordinatörü Şafak Arslan, Türkiye’de en az 200 çift kara akbabanın yaşadığını kanıtladı. Yaşam alanları daralan kara akbabaları tarım ve hayvancılıkta kullanılan kimyasal zehirlerin tehdit ettiğini söyleyen Arslan, “Anadolu ekosisteminin tepesindeki bu büyük kuşun korunması için herkes üzerine düşeni yapmalı” dedi. Arslan, hayvan ölüleriyle beslendikleri için doğanın temizlik görevlileri olarak bilinen kara akbabalar üzerine bilimsel çalışmaların yetersiz olduğunu fark etti. Bu nedenle Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi’ndeki yüksek lisansının bitirme tezinin konusunu kara akbabalar olarak belirledi.

Dünya ekosisteminde sayılarının hızla azalmasıyla küresel popülasyonu tehdit altına girmek üzere olan kara akbabaların korunması için Türkiye’nin çeşitli yerlerinde doğa gözlemleri yapan Arslan, sayılarının bilinenin aksine daha fazla olduğunu belirtti. Arslan, “Ülkemizde sayıları belli değildi. İki yıl süren çalışmalarımız sonucu Bolu’daki Köroğlu Dağları ağırlıklı olarak Türkiye’de en az 200 çift kara akbabanın ürediğini belirledik. Dönemsel olarak Türkiye’nin her bölgesinde görülebilen kara akbabanın, Eskişehir’deki Türkmenbaba Dağı, Sündiken Dağları, Kızılcahamam, Ankara’nın kuzey ormanları ve Doğu Anadolu dağlarında ürediğini biliyoruz ama halen elimizde yeterli veri yok. Denizli-Afyon arasındaki Akdağ ve Acıgöl, Doğu Karadeniz Dağları, Sarıkamış Ormanları, Iğdır Ovası, Uşak ve Kütahya arasındaki Murat Dağları, Sarıyer Barajı, Yozgat Kazankaya, Ilgaz Dağı batısındaki Dikmen Dağı, Bursa Uludağ, Van Edremit, Ardahan Ormanı, Şemdinli Vadisi’nde de üreme veya yaşam alanı olabileceğini düşünüyoruz” dedi.

‘Ekosistem için var olmalılar’

Kara akbabanın kanat açıklığının üç metreyi bulduğunu belirten Şafak Arslan şunları söyledi: “Ankara-Bolu sınırındaki Köroğlu Dağları, en büyük kara akbaba üreme kolonisini barındırıyor. Avrupa’daki çoğu ülkeden daha fazla kara akbaba üreme kolonisine sahip. Köroğlu Dağları’ndaki tez çalışmasında 60 çift kara akbaba tespit ettik. Doğada önemli role sahip bu canlıların nesillerinin devamı hayati önemde. Çünkü her canlı sağlıklı ekosistem için vardır .”

‘Yaşam alanları korunmalı’

Kara akbabalar için en büyük tehdidin yaşam alanı daralması olduğunu belirten Arslan, “Bu kuşların neslinin devamı için yaşam alanlarını korumalıyız. En büyük tehditlerden biri zehirlenme. Yasağa rağmen bazı bölgelerde kimyasal zehir kullanımı yoğun. Tarım ve hayvancılıkta kullanılan zehir, doğrudan ölüme ya da yumurtanın erken açılmasına neden olabiliyor.”