‘Türk insanına uygun hale getirdik’

Yazı dizimizin 2’nci gününde Endokrinoloji ve Metabolizma Uzmanı Prof. Dr. Metin Özata ve İç Hastalıkları ve Gastroenteroloji Uzmanı Dr. Atilla Bektaş, dünyanın önde gelen beslenme uzmanları tarafından U.S. News and World Report’ta 41 popüler diyet arasından birinci seçilen Akdeniz Diyeti’nin bilimsel araştırmalarla yeniden şekillenmiş halini anlattı.

‘Az su içiyoruz’

Akdeniz Diyeti’nin tüm dünyada kalp, Parkinson, kanser gibi pek çok hastalığa yönelik önerilen bir diyet olduğunu söyleyen Prof. Dr. Özata 4-5 aylık bir çalışma ile hazırladıkları “Yeni Akdeniz Diyeti” kitaplarında bunun önemini anlattıklarını kaydetti. Kitapta yer verdikleri tariflerde Akdeniz Diyeti’ni biraz daha Türk insanına uygun hale getirdiklerini aktaran Özata, şunları dedi: “Klasik Akdeniz Diyeti’ndeki şarabı çıkardık. Çünkü, alkolün zararlı olduğunu biliyoruz. Son yıllarda tüm dünyada olduğu gibi Türk insanının da beslenme alışkanlıkları değişti. Daha fast-food besleniyoruz, tencere yemeğinden uzaklaştık, daha az su içiyoruz daha az egzersiz yapıyoruz. Biz çalışmamızda bunların önemini vurguladık. Fermente gıdaların önemini vurguladık. Bunları yiyerek bağırsak dengesinin sağlandığını ve birçok hastalığın önlenebildiğini biliyoruz. Yine egzersiz yapmanın özellikle tempolu yürüyüş postacı yürüyüşü denilen egzersizlerin yapılmasını önerdik.”

‘Tencere yemeği’

Akdeniz diyetinin 100’lerce yıllık bir coğrafyada 16 Akdeniz ülkesinin ortak beslenme alışkanlıklarını taşıdığını ve heterojen bir yapıya sahip olduğunu anlatan Dr. Atilla Bektaş da “2019 ocak ayında diyabet, kalp sağlığı, obezite ve zayıflama konusunda çok sayıda uzman tıp doktoru, beslenme uzmanı ve diyetisyenden oluşan 25 kişilik bir çalışma grubu popüler olan 41 diyeti masaya yatırdı. Bunları kalp damar sağlığı, diyabet, obezite ve kilo alımının önlenmesi konularında karşılaştırdılar. Ve Akdeniz Diyeti birinci sırayı aldı. Dünyada popüler olan çok sayıda diyet var, bir diyetler mezarlığı var. Ama Akdeniz diyeti hep kalıcılığını koruyan oldu” dedi. Akdeniz diyetine bilimsel veriler ışığında yeniden şekillendirildiğini dile getiren Bektaş sözlerini şöyle sürdürdü:

“Ana bileşenleri özetleyecek olursam tam tahıllar, meyveler, sebzeler beslenme piramidinin en alt kesiminde yer alıyor. Sırasıyla balık ve deniz ürünleri, mandıra ürünleri, kanatlılar yer alıyor. En üst kesimde ise kırmızı et ve tatlılar yer alıyor. Tam tahıllı gıdaları öneriyoruz. Yoğurt çok önemli hatta kahvaltı da bile tüketilebilir. Akdeniz diyetinde ölçülü kırmızı şarap vardı içindeki antioksidanlar nedeniyle öneriliyordu. Biz bunun yerine kırmızı üzümün kabuklu ve çekirdekleriyle birlikte yenilmesini öneriyoruz. Asitli içeceklerden kesinlikle uzak durulması gerektiğinin bir kez daha altını çiziyorum. Ayak üstü yenen fast food beslenme yerine ailesi sofra başında oturarak yenilen tencere yemeklerini tercih etmemiz gerekiyor. Pişirme şekli çok önemli. Kırmızı et yenecekse merada serbest gezen hayvanların etlerinin tercih edilmesi gerekiyor. Bu diyetin sürdürülmesi zindelik verir, ezberlenmiş bir diyet listesi yok, seçenekler çok fazla. İnsanlar tamamen mevsimine göre bütçesine göre bunları seçebilir.”

HER ZAMAN TÜKETEBİLİRSİNİZ

- Sebze

- Meyve

- Sert kabuklu kuruyemiş (badem, ceviz, fındık)

- Çekirdekler

- Kuru baklagiller

- Tam tahıl ekmek

- Yeşillikler

- Otlar

- Baharatlar

- Balık

- Deniz ürünleri

- Fermente gıdalar

- Soğuk sıkım sızma zeytinyağı

ÖLÇÜLÜ YEMELİSİNİZ

- Hindi

- Gezen organik tavuk

- Kaz

- Ördek

- Yumurta

- Peynir

- Yoğurt

NADİREN...

- Kırmızı et

Bu diyetlere dikkat!

Yeni Akdeniz Diyeti kitabında, son dönemlerin en popüler olan diyetlere de dikkat çekiliyor. Yıllarca epilepsi tedavisinde kullanılan Ketojenik diyetin genel vücut sağlığının korunmasında ne son sırada yer aldığı belirtilirken, yüksek oranda doymuş yağ içeren bu diyetin uygulanmasının özellikle diyabet, böbrek ve kalp hastalığı olan kişiler için tehlikeli olabileceğinin altı çiziliyor. Yine yüksek miktarda protein ve düşük miktarda karbonhidrat içeren Dukan Diyeti’nin de zararları anlatılırken, iki diyetin de uzun vadede sürdürülebilir sağlıklı diyetler olmadığı belirtildi.

2. GÜN ÖRNEK DİYET LİSTESİ

Sabah (07.00-08.00)

- Şekersiz çay

- 2 yumurta ile omlet (sade yağ ile)

- 100 gram tam yağlı beyaz peynir veya lor peyniri

- 7-8 adet zeytin

- Bir dilim ekşi mayalı siyez, kavulca, karakılçık, çavdar ya da karabuğday ekmeği

- Mevsimine göre domates, salatalık, turp, roka, tere, maydanoz

Öglen (12.00-13.00)

- Mevsim salatası (az yağlı) yoğurt, turşu

- İnce bir dilim ekşi mayalı çavdar veya karabuğday ekmeği

Ara Öğün (15.30)

- Mevsimine göre 1 adet meyve

- 1 bardak ayran

- 1 yemek kaşığı yulaf ezmesi

Akşam (19.00-20.00)

- Sebze yemeği

- Mevsim salata, yoğurt, turşu

- İnce bir dilim ekşi mayalı çavdar veya karabuğday ekmeği

YARIN: Bağırsak sağlığı kiloyu etkiliyor