Temel ihtiyaca erişim daha zor

MELTEM GÜNAY İstanbul - Bugün 8 Mart Dünya Kadınlar Günü. Bu yıl Dünya Kadınlar Günü tüm dünyada “DigitALL: Toplumsal cinsiyet eşitliği için inovasyon ve teknoloji” teması çerçevesinde kutlanıyor. Kahramanmaraş merkezli meydana gelen yıkıcı depremlerden dolayı Birleşmiş Milletler Kadın Birimi (UN Women) Türkiye Ofisi, deprem bölgelerinde kadınların ve kız çocuklarının ihtiyaçlarını gözeten bir afet yönetimi ve müdahalesi için sahada çalışmalarını sürdürüyor. UN Women’dan güne özel yapılan açıklamada, “Depremin kadınlar ve kız çocukları üzerindeki etkisine yönelik olarak Birleşmiş Milletler tarafından yapılan ihtiyaç analizleri ve bölgede çalışan kadın sivil toplum kuruluşlarından edinilen bilgiler, kadınlar ve kız çocuklarının temel hizmetlere erişimde zorluklarla karşılaştıklarını gösteriyor” dendi. UN Women’a göre, kadınlar güvenli barınma ortamı, hijyen ve temizlik malzemelerine, sağlık ve korunma gibi hizmetlere erişime ihtiyaç duyuyor. Acil ihtiyaç ve hizmetlere erişim, hamile ve emziren anneler, bekar kadınlar, engelli ve yaşlı kadınlar, kırsal kesimde ve erişimi zor olan yerlerde yaşayan kadınlar gibi özel gereksinimi ya da dezavantajı olanlar için daha zor.

7 milyon kadın

UN Women, Haiti Depremi, Ebola ve Kovid-19 salgınlarında görüldüğü gibi kadınlara yönelik şiddet riskinin afet ve krizlerden sonra arttığına dikkat çekti. Depremin gerçekleştiği 11 ilde toplam 14 milyon nüfusun yarısının kadınlardan oluştuğu belirtilirken, geçen yıllarda yapılan Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması’na göre bu illerde kadına yönelik şiddet vaka bildirimlerinin depremden önce bile diğer illere oranla daha az olduğu vurgulandı. Bölgedeki erken yaşta ve zorla evlilik oranlarının diğer bölgelere oranla daha yüksek olduğuna işaret edildi. Depremin vurduğu 11 ildeki 3.5 milyon ailenin yüzde 8’inin geçimini kadınların sağladığı ve en az bir çocuğun yaşadığı hanelerden meydana geldiğini dikkat çeken UN Women, bu sebeple depremden etkilenen kadın ve kız çocuklarının haklarının ve güvenliklerinin gözetilmesi için gerekli hizmetlerin sağlanması, bilgilendirmenin yapılması ve desteğe erişimlerinin kolaylaştırılması gerektiğini vurguladı.

Ortak çalışmalar

Deprem bölgesindeki kadınların, kız çocuklarının ve onların ailelerin ihtiyaçlarını karşılamak için bölgede kamu kurumları, sivil toplum kuruluşları, diğer Birleşmiş Milletler ajansları ve sahadaki diğer ortaklarla birlikte çalıştıklarını dile getiren UN Women, kadınların ve kız çocuklarının afet koşullarıyla başa çıkmalarına yardımcı olan temel malzemelerin yanı sıra kadına yönelik şiddet acil destek hatları ve haklarına ilişkin önemli bilgilendirmeleri de paylaştıklarını kaydetti.

Eşitlikçi bir afet yönetimi

İnsani müdahale programları ve hizmetlerin kadınların, kız çocuklarının ve özel ihtiyacı olan kişilerin uzun vadede iyileşmelerine odaklanması gerektiğini belirten UN Women, bu kapsamda çalışmalar yürüttüğünü belirtti. Farklılaşan ihtiyaçları gözeten ve eşitlikçi bir afet yönetimi için, kadınların bakış açılarının süreçlere entegre edilmesi, planlama ve uygulamanın her seviyesinde kadınların rol almasının sağlanmasının önemini vurgulayan UN Women, kadınların süreçlere eşit katılımı için ve orta-uzun vadede depremden etkilenen bölgedeki kadınların istihdama katılımı ve kadın kuruluşlarının güçlenmesi için çalışmalar sürdürüyor. Hem dünyada hem de Türkiye’de kadınların siyasi ve ekonomik katılımının tam anlamıyla sağlanmış olmadığını belirten UN Women, kadınlara yönelik şiddet ve ayrımcılığın devam ederken kadınların insan haklarını ihlal eden kalıp yargıların eşitsizlikleri yeniden ürettiğini vurguladı. Bu eşitsizliklerin afet dönemlerinde derinleşme riski taşıdığının altı çizildi.