Otizm oranında korkutan artış!
30.03.2025 - 07:01 | Son Güncellenme:
Doğuştan gelen karmaşık bir gelişimsel farklılık olan otizm, tüm dünyada hızla artıyor. 1985 yılında 2500 çocukta 1 görülürken bugün oran 36’da 1’e kadar yükselmiş durumda. Otizmin bilinen tek çaresi ise erken tanı ile yoğun, nitelikli ve sürekli eğitim.
Aysel Bozan Yılmaz - Tohum Otizm Vakfı Genel Müdürü Burçak Karakaya, Türkiye’de 2 milyonun üzerinde otizmli birey olduğunun tahmin edildiğini ancak eğitim yaşı olan 0-18 yaş arasındaki 700 bin çocuktan sadece 44 bininin kayıtlı olarak eğitime ulaşabildiğini söylüyor.
Kesin nedeni bilinmiyor
2 Nisan Dünya Otizm Farkındalık günü vesilesiyle Milliyet’in sorularını yanıtlayan Burçak Karakaya otizmin, beynin yapısını ya da işleyişini etkileyen bazı sinir sistemi sorunlarından kaynaklandığını belirterek, “Otizmin kesin nedeni hâlâ tam olarak bilinmiyor. Ancak bilimsel veriler, genetik faktörlerin otizmin gelişiminde önemli bir rol oynadığını gösteriyor. Otizmin yalnızca tek bir gendeki bozulmadan kaynaklanmadığı, aksine birçok genin birbiriyle etkileşimi sonucu ortaya çıktığı düşünülüyor. Genetik yatkınlığın yanı sıra çevresel faktörlerin de otizmi tetikleyebileceği görüşü hâkim” diyor.
Son yıllarda ekran kullanımının otizmi etkilediğine dair iddialar da paylaşılıyor. “Mevcut bilimsel veriler aşırı ekran maruziyetinin doğrudan otizme neden olmadığını ancak otizm tanısı olan çocukların semptomlarının şiddetini artırabileceğini, hatta gelişim gecikmelerine yol açabileceğini gösteriyor” diyen Karakaya, sözlerini şöyle sürdürüyor: Otizmin görülme sıklığı günümüzde büyük bir hızla artıyor. Dünyada otizmin görülme sıklığı 36’da 1. 1985’te bu oran 2500’de 1 çocuktu. Erkek çocuklarındaki yaygınlığı, kızlardan 4 kat fazla. Bu oran Türkiye’nin nüfusuna yansıtıldığında 2 milyonun üzerinde otizmli bireyin olduğu tahmin ediliyor.
Bu belirtilere dikkat!
Ailelerin, çocuklarının otizmli olup olmadığını anlamaları için onların davranışlarını gözlemlemeleri gerekiyor. Belirtileri şöyle:
■ Göz teması kuramama, ismi söylendiğinde dönüp bakmama,
■ Dönen nesnelere karşı aşırı ilgi duyma,
■ Sallanma, belirli sözcükleri tekrarlama, oyuncağı gözünün önünde evirip çevirme gibi tekrarlı/takıntılı hareketlere sahip olma,
■ Yaşıtlarının oyunlarına ilgi duymama,
■ İşaret parmağını kullanarak istediği şeyi gösterememe,
■ Günlük yaşamdaki düzene ve rutinlere aşırı bağlı olma ve değişikliklere karşı aşırı direnç gösterme; konuşmada gecikme ve gerilik.
Tek çaresi eğitim
Otizmin günümüzde bilinen tek çaresi erken tanı ile yoğun, nitelikli ve sürekli özel eğitim. Özellikle 2 yaş ve sonrası alınan yoğun özel eğitim çok kıymetli. Araştırmalar, erken tanı sonrasında nitelikli özel eğitim alan otizmli çocukların akademik, sosyal ve duygusal gelişimlerinde önemli ilerlemeler kaydettiğini göstermekte. Hatta bazı otizmli çocuklar ergenlik yaşına geldiklerinde tipik gelişen akranları gibi yaşamlarına devam edebilmekte.
