İşte uçurtma yapmanın püf noktası! 39 ülkeyi dolaşıp İstanbul'da kurdu
Uçurtma kültürünü yaşatmak ve gelecek nesillere aktarmak isteyen Mehmet Naci Aköz, 39 ülkeden topladığı ilginç ve göz alıcı uçurtmaları İstanbul'da kurduğu müzede sergiliyor. Müzeyi ziyaret edenlerin Uçurtma Okulu'ndaki atölye çalışmalarına da katılabildiğini söyleyen Aköz’e uçurtma yapmanın püf noktalarını sorduk.
Sokak oyunları kültürünün önemli oyuncaklarından biri olan rengarenk uçurtmalar, günümüzde de büyük küçük demeden herkesin ilgisini çekiyor. Çünkü uçurtma yapmak kadar uçurmak ve izlemek de keyif veriyor insana. Türkiye’nin ilk ve tek uçurtma müzesini kuran Mehmet Naci Aköz’ün de çocukluğu, gençliği ve yaşlılığı uçurtma peşinde koşarak geçti. Bugün 64 yaşında olan Aköz, “Çocukluğumun tamamı misket, topaç, çelik çomak, top ve uçurtma gibi sokak oyunlarını oynayarak geçti. Ancak o dönemde beni en çok uçurtmanın etkilediğini düşünüyorum. Çocukluğumun büyük kısmında uçurtma yapıp uçurdum. Bunu hayatımın ilk bölümü olarak adlandırıyorum. İkinci bölümü yani şu anda devam ettirdiğim sürecin başlangıcı ise 1980 yılına dayanıyor. Evde uçurtma yapıp Üsküdar’daki kırtasiye ve oyuncakçılara satıyordum. Aslında süreç böyle başladı” dedi.
“1980 yılında bu işe başlarken uçurtma yapayım satayım, dernek ya da birlik kurayım gibi düşünceler hiç yoktu aklımda. Ancak 40 yıl gibi bir sürede Türkiye’nin ilk uçurtma birliğini, derneğini, kulübünü, kütüphanesini, müzesini, takımını kurarak tarihe not düşecek kurumlar oluşturdum. Yarışmalar düzenledim, pek çok projeye imza attım.” Mehmet Naci Aköz
‘DÜNYADAKİ UÇURTMA MÜZELERİNİ GEZDİM’
Uçurtma koleksiyonunu oluşturmaya 1986 yılında başladığını söyleyen Aköz, “Bugüne kadar 30 ülkeye gittim. İlgimi çeken uçurtma, uçurtma yayını, malzeme, obje ne varsa hepsini topladım. Aslında bunları başlangıçta sadece hevesimi gidermek için yapıyordum. Aradan uzun yıllar geçtikten sonra topladıklarımın koleksiyon olduğunu fark ettim. Dünyadaki uçurtma müzelerini gezmem de sahip olduğum koleksiyonla Türkiye’de uçurtma müzesi kurabileceğim fikrini oluşturdu. 2005 yılında da Türkiye’nin ilk ve tek uçurtma müzesini kurdum” diyerek Üsküdar Belediyesi Mehmet Naci Aköz Uçurtma Müzesi’nin hikayesini anlattı.
“Müzenin yaş konusunda belli bir hedef kitlesi yok. Uçurtmayı seven, tanımak isteyen, 7'den 77'ye herkes, gelmeden önce randevu almak kaydıyla müzeyi ziyaret edebilir. Müzemize gelenler 130 metrekarelik vatoz balığı uçurtmasını, 60 metrekarelik dünyanın beşinci büyük Türk bayrağı uçurtmasını ve 17 metre yüksekliğindeki Ufo uçurtmasını görme imkanına sahip olabilir. Bunun yanı sıra bin 300’ü aşkın çok ilginç ve farklı ebatlardaki uçurtmalarla fotoğraf çektirebilir.” Mehmet Naci Aköz
‘UÇURTMALAR ADETA BİR SANAT ESERİNİ ANDIRIYOR’
Dünyanın 11 ülkesinde 18 uçurtma müzesi olduğu bilgisini veren Aköz, “Üsküdar Belediyesi Mehmet Naci Aköz Uçurtma Müzesi bu 18 müze arasında ilk beşte yer alıyor. Şu an müzemizde altı kıta 39 ülkeden toplamda yaklaşık 3 bin parça ürün var. Uçurtmalar Çin'den Avustralya'ya, Hindistan'dan İzlanda'ya, Vietnam'dan Tunus'a, Malezya'dan ABD'ye kadar pek çok ülkeden geldi. Çok çeşitli boy ve şekillerde oldukları gibi hepsi adeta bir sanat eserini andırıyor. Ziyaretçiler bir taraftan uçurtmaları incelerken diğer taraftan konuyla ilgili özel eğitim almış uçurtma eğitmenlerinden, Türkiye ve dünyadaki uçurtma kültürü hakkında detaylı bilgiler alabiliyor” diye konuştu.
‘MÜZE ZİYARETİ ÜCRETSİZ’
Tamamen ücretsiz olan müzeye gelenlerin alt katta bulunan ve aynı anda 200 kişinin uçurtma yapabileceği büyüklükteki Uçurtma Okulu'nun atölye çalışmalarına katılıp, uzman eğitmenler eşliğinde kendi uçurtmalarını yapmanın mutluluğunu yaşayacağını anlatan Aköz, “Müze ziyareti ücretsizken, atölye çalışmalarına katılmak isteyenler sadece 65 TL'lik malzeme ücretini ödüyor. Okul ile birlikte gelen öğrencilerde bu rakam 55 TL, özel çocuklarda 48 TL oluyor. Atölye çalışmalarında yaptıkları uçurtmalar kendilerinin oluyor” açıklamasında bulundu.
Üsküdar Belediyesi Mehmet Naci Aköz Uçurtma Müzesi bünyesinde ayrıca Türkiye’nin ilk ve tek uçurtma kütüphanesi olan Gülen Okumuş Uçurtma Kütüphanesi’nin de bulunduğunu aktaran Aköz, “Kütüphanede yaklaşık 200 adedi Türkçe olmak üzere bin 200'den fazla uçurtma ile ilgili kitap, dergi, broşür ve belge bulunuyor” dedi.
UÇURTMA NASIL YAPILIR?
Uçurtma uçurmanın en özel tarafının el emeğiyle yapılması olduğunu söyleyen Aköz, “Elma yani altıgen uçurtma yapmak için 0.5x1 santimetre en, 70 santimetre boyda 3 çıtaya ihtiyaç var. 3 çıta üst üste getirilip tam ortadan çakılır. Çakılmış çıta açılıp eşit aralıklarla bağlanır. Böylece iskelet oluşur. Sonrasında defter kabı diyebileceğimiz türde bir kağıdın üstüne konup kenarlarından ikişer santimetre pay bırakmak suretiyle kesilir. Boşluk bırakılan kağıt tutkallanıp fazla germeden iç kısma yapıştırılır. Kaplanmış kağıdın ön yüzüne V şeklinde denge yapılır. Ancak ortadan çıkan ip yarım çıta uzunluğunda olmalı. Sıra kuyruğa geldi. 1-2 santimetre eninde ve 25-30 santimetre uzunluğunda kuyruk bağlanmalı. Kuyruk uzunluğu uçurtmanın etrafını en az 3 kez, seyrek yapılması halinde ise 4 kez dolaşmalı. Yapımı biten uçurtmanıza 150-200 metrelik ip bağlayıp uçurabilirsiniz” diyerek evde uçurtma yapmanın inceliklerini anlattı.
