'Havai fişek yasaklansın!'

ÇİĞDEM YILMAZ İstanbul - Havai fişek kullanımın doğaya, insana ve hayvanlara verdiği zararlar yıllardır gündeme gelse de kullanımının sürdüğünü 2022 yılının ilk saniyelerinde bir kez daha gördük. Birçok kentte yılbaşı kutlamaları nedeniyle atılan havai fişekler, kuş sürülerinin gece vakti sağa sola kaçışmasına ve bazı kuşların yaralanarak ölmesine neden oldu. Hava fişek yasağı için ilgili makamlara başvurularda bulunan Simurg Kuş Yuvası Derneği'nin Yönetim Kurulu Başkanı Alaz Uslu, sadece sınırlı sayıda belediyenin, kendi etkinliklerinde hava fişek kullanmamakla yetindiğini belirtti. Uslu, şu tespitlerde bulundu:

Ölüm riski

"Tahmin edilemeyen bir anda yüksek bir patlama sesi ile kuşlarda panik meydana geliyor. Bu panikle uyku tüneklerini terk eden kuşlarda karanlık ve dumana bağlı görüş azlığı nedeniyle binalara, enerji iletim hatlarına, ağaçlara çarpıp yaralanıyor. Bu yaralanmaların bir kısmı da ölümle sonuçlanıyor. Üreme dönemlerinde, yuvada yavruları olan kuşlar, gece serinliğinde üşümemeleri için yavrularının üzerinde uyurlar. Havai fişek patlaması paniği ile yuvayı terk ettiğinde yuvadaki yavrular ve yuvalar zarar görebiliyor. Özellikle düşük popülasyona sahip kuşlarda bu durum, türün devamlılığını tehlikeye sokuyor. Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda, havai fişeklerin anksiyete, dezoriyantasyon, stres ve korku bozuklukları ile ilişkili olduğu bulunmuştur."

Üreme dönemi olsa...

Havai fişek kullanımın tamamen yasaklanması gerektiğini savunan Türkiye'nin en büyük kuş gözlem ağı TRAKUŞ'un kurucusu Serhat Tigrel de, "Havai fişekler kuşların üreme zamanında atılmış olsaydı; kuşların yarısını kaybettik.

İyi ki yılbaşı döneminde üreyen kuş yok diyoruz. Yavrulu bir zamanda yapılsaydı bu gösteri, kuşların yarısı yuvasını terk ederdi. Örneğini Büyükçekme'de yaşadık. Her yıl bir adacığın üzerinde yüzlerce kuş ölürdü veya yavrularını bırakıp giderdi. Konuyu belediye başkanıyla görüştük, o bölgede havai fişekleri yasakladı. Yasakladıktan sonra da bölgede yeniden kuşlar üredi" dedi.

Sokak hayvanları da

Kuş gözlemcisi Alper Tüydeş de konuyla şunları aktardı:

"Şehirlerin içindeki kuşlar rutin gece seslerine alışmış aslında ancak havai fişekler aniden ortaya saçılan ışık ve yüksek gürültü, şehirde dinlenen, serçe, bülbül, kumru, kırlangıç gibi birçok türün birden yerinden fırlamasına ve gecenin karanlığında sağa sola çarpmasına neden oluyor. Sokak hayvanları da aynı şekilde etkileniyor."

İnsan sağlığını da tehdit ediyor

İstanbul Kent Konseyi Hayvan Hakları Çalışma Grubu tarafından hazırlanan raporda; havai fişeklerin hem doğayı hem de insan ve hayvan sağlığını tehdit ettiğinin altı çizildi.

İtalya’da 400’ü aşkın hayvan öldü

İtalya Çevre ve Hayvanları Koruma Derneği tarafından yayınlanan verilere göre de yeni yıl kutlamalarında kullanılan havai fişekler nedeniyle 2021’de en az 400 kedi ve köpek yaşamını yitirdi. Yüksek sesten korkan yüzlerce hayvan da korkarak kaçtı. Kovid-19 kısıtlamalarına rağmen geçen yılki kutlamalarda da 360’tan fazla kedi ve köpek öldü.