Edat (İlgeç) Nedir, Özellikleri Nelerdir? Cümle İçerisinde Edat Örnekleri

Her kelime bir fiili, bir kavramı, bir varlığı karşılar. Edat olan cümle öğeleri tek başlarına kullanıldıkları takdirde bir anlam taşımazlar. Fakat edatlar cümle içinde kullanıldığında bir anlam kazanan kelimelerdir. Edatların bir özelliği ve kullanım yeri bulunmaktadır.

Edat (İlgeç) Nedir, Özellikleri Nelerdir?

 Edatlar bir başlarına herhangi bir anlamı karşılamayan ve bir anlamı karşılayabilmesi için cümle içinde kullanılması gerekmektedir. Edatlar kullanılırken kedilerinden önce gelen kelime grupları ve kelimelerle birleşip edat öbeklerinin oluşmasını sağlar. Edatların bazı kullanım özellikleri bulunmaktadır.

Tek başına anlam taşımayan kelime grupları ve kelimelerdir.

Cümle içindeki kelime grupları ya da iki adet kelimeyi anlam olarak bir ilgi kurulmasını sağlar.

Çekim ekleri almayan bağımsız olan kelime grupları veya kelimelerdir.

Herhangi bir fiili, herhangi bir nesneyi karşılamazlar ve yardımcı olarak kullanılan kelimelerdendir.

Birçok kelime türü gibi edatlar da yüklem, tümleç ve özne görevlerini üstlenebilirler. Fakat özne görevini almaları nadir olarak görülür. Örneğin; Gibi, bir edat örneğidir.

Edatların isim olarak kullanılmalarına az rastlansa da edatlarda isim olarak kullanılabilirler.

Bazı edatlar işlev açısından isim çekim eki şeklinde ve biçim açısından da kelime olarak kullanılabilir.

Edatlar ünlem, bağlaç ve çekim edatları olarak üç grupta incelenmektedir.

Çekim edatları: Bir ismin sonuna geldiğinde cümle içerisinde bulunan diğer kelimelerin arasında başkalık, yer, zaman, benzerlik gibi açılardan ilgi kuran edatlardır. Çekim eki gibi görev yaparak ismin çeşitli zarf hallerini oluştururlar. Bu edatlar; dair, sıra, başka, ait, doğru, kadar, ile, öte, sonra gibi kelimelerdir.

Bağlama edatları: Cümleleri, kelime gruplarını ve kelimeleri anlam olarak birbirlerine bağlayan edatlardır. Bağlaç olan edatlar karşılaştırma, denkleştirme, sıralama, cümle sonuna gelenler ve cümle başına gelenler olarak kendi içinde beş gruba ayrılır.

Ünlem edatları: Duyguları, heyecanı, düşünceleri anlatan edatlardır. Kendi içlerinde cevap, gösterme, sorma, seslenme edatları olarak da gruplandırılır.

Cümle İçerisinde Edat Örnekleri

Cümle içerisinde kullanabilecek çok sayıda edat bulunmaktadır. Edatların her biri cümlede kullanıldıkları şekle göre sınıflandırılabilmektedir. Başlıca bazı edatların cümle içinde kullanım örnekleri ve cümleye kattıkları anlamlar:

Gibi

 Ben senin gibi iyi birini görmedim. (karşılaştırma)

 Zengin biri gibi parasını harcıyor. (benzetme)

 Yola çıktığı gibi eve varmış. (acelecilik)

 Saat dört gibi görüştük. (zaman ilgisi)

 İle

 Arabayla şehir turu yaptık. (vasıta)

 Arkadaşımla kütüphaneye gittim. (beraberlik)

 Sıkı çalışmayla sınavı halledersin. (neden – sonuç)

 Tahtaya kalemle ben yazdım. (araç)

 Kadar

 Senin kadar sınava çalışanı görmedim. (karşılaştırma)

 Panter kadar hızlıydı. (benzetme)

 Buradan gidinceye kadar sabırla bekleyeceğiz. (zaman)

 Kapının önünde 10 dakika kadar kaldık. (yaklaşık)

İçin

 Bu sınavı kazanmak için çok şeyden feragat ettim. (amaç)

 Hava kapalı olduğu için güneş görünmüyor. (neden- sonuç)

 İyi bir hayat yaşayabilmek için neler yapmadım ki. (karşılığında)

 Yapılan tüm çalışmalar sizler için. (aitlik)

 Göre

 Sana göre yapılan her şey anlamsız. (görüş)

 Siyah, kahverengiye göre daha güzel görünüyor. (karşılaştırma)

 Sana göre bir elbise bulamadım. (uygun)

 Karşı

 Denize karşı arabayla seyahat etmek çok güzeldi. (yer – yön)

 Sabaha karşı köpekler havlamaya başladı. (zaman)

 Rakiplerine karşı kendisini nasıl savunacağını bilemedi. (zıtlık)

 Sanki

 Sanki bu zor günler bitmeyecek. (tahmin)

 Sanki babamın kendisiydi. (benzerlik)