AVM, süpermarket, klavye... Büyük tehlike her yerde! Korunmanın 4 yolu var
Hemen her gün temas ettiğiniz yüzeyleri bir düşünün. Bilim insanlarının yaptığı son araştırmaya göre AVM'den süpermarkete, bilgisayar klavyesinden mutfağa her yer kendisi küçük, etkisi büyük bu canlılarla kaplı. İshal ve kusmaya yol açarak hastanelik eden tehlikeden korunmanın ise 4 yolu var. Prof. Dr. İftihar Köksal açıkladı.
Gündelik yaşantımız içerisinde farkında bile olmadan birçok yüzeye temas ediyoruz. AVM, süpermarket, ofis gibi kalabalık olan daha birçok yerde insan sağlığını tehdit eden, boyutları 'küçük' ancak etkisi 'büyük' tehlikeler gözden kaçabiliyor. Öyle ki geçtiğimiz günlerde AVM'lerdeki yürüyen merdivenlerin trabzanlarıyla ilgili sosyal medyada yayınlanan görüntüler büyük yankı uyandırdı. Videoda merdiven trabzanlarının ıslak mendille silindikten sonra mendilin neredeyse kapkara olduğu anları milyonlarca kişi izledi. Halk sağlığıyla ilgili ciddi endişeler yaratan bu video sonrasında bir açıklama da bilim insanlarından geldi. Olayın merkezinde bu kez süpermarketlerdeki otomatik ödeme kasaları vardı.
SÜRÜNTÜ ÖRNEKLERİ ŞOKE ETTİ
İngiltere'deki süpermarketlerin otomatik ödeme kasalarının ekranlarından sürüntü örnekleri alan bilim insanları adeta şoke oldu. Dezenfekte edildikten sadece birkaç gün sonra alınan numunelerde ishal ve kusmaya açan E. coli (koli basili) kolonilerine rastlandı. Daha sonra gün içerisinde en sık temas ettiğimiz yerleri ve eşyaları da inceleyen bilim insanları koli basili dışında idrar yolu enfeksiyonuna yol açan başka mikroplar da buldu. Yapılan araştırmaya göre yürüyen merdivenlerin tırabzanında mantar enfeksiyonuna, bilgisayar klavyelerinde de çeşitli enfeksiyonlara yol açan bağırsak bakterileri kol geziyor. Baş araştırmacı olan Dr. Adam Roberts, şu açıklamada bulundu:
"Aldığımız numuneler en yüksek bakteri yüküne sahipti çünkü üzerlerinde beş farklı hastalığa neden olan bakteri türü saptadık. Buna insan dışkısında bulunan enterococcus bakterisi de dahildi. Genellikle zararsız olarak görülen bu bakteri bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde hastalığa neden olur. Bilgisayar klavyelerinde de E. coli (koli basili) ve klebsiella adlı bir bakteri olduğunu gördük. Her ikisi de dışkı ve bağırsaklarda bulunan bu bakteriler doğru ve uygun şekilde ortadan kaldırılmazsa ciddi hastalıklara yol açabilir."
ELLERİN KURU OLMASINA DİKKAT!
Peki insan sağlığını tehdit eden bu bakteriler nasıl ürüyor ve çeşitli enfeksiyonlara sebep olabilecek bu mikroplardan kendimizi nasıl koruyabiliriz? Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. İftihar Köksal, bakterilerin insanlar aracılığıyla cansız yüzeylere bulaştığını ve dokunma yoluyla başkalarına geçtiğini söyledi. "Tuvaletten çıkınca el yıkma alışkanlığının olmaması ve herkesin usulüne uygun el yıkamaması bağırsak bakterilerinin her tarafa yayılmasında son derece etkili oluyor" diyen Prof. Dr. Köksal, ellerin yıkadıktan sonra iyice kurulanması gerektiğini çünkü baktelerilerin üremesi için nemli alanların çok uygun bir ortam yarattığının altını çizdi. Prof. Dr. Köksal, gıda sektöründe çalışanları da şöyle uyardı:
"Özellikle gıda sektöründe çalışan kişiler plastik eldiven takıyorlar. Ancak bu son derece yanlış çünkü plastik eldivenlerin içerisinde 20 dakika sonra bakteriler üremeye başlıyor. Hatta gıda sektöründe çalışan bir kişiye dikkat edin, o eldivenlerin çoğu nemlidir. Bu sebeple baktelerilerin yuvası haline geliyor. Eldiven kullanmak çok yanlış."
'BİLGİSAYAR BAŞINDAYKEN ÇOK TEHLİKELİ'
Yüzeyler iyi dezenfekte edilirse bir kişiden diğerine bakteri taşınmasının zor olduğunu dile getiren Prof. Dr. İftihar Köksal, "Banyo ve mutfak temizliğinde kullanılan dezenfektanlar bakterileri yok etmede son derece kuvvetlidir. En güzel dezenfektan da çamaşır suyudur" dedi.
Çok fazla mikrop barındıran klavyelerin başında yemek yemenin çok riskli olduğuna değinen Köksal, "Genellikle kişiler ellerini yıkamadan, yer yer bilgisayarlarına dokunarak yemek yiyor. Özellikle pandemiden sonra evden çalışma alışkanlığı kazanıldığı için insanlar bütün hayatını bilgisayar başında geçiriyor. Yeme, içme hepsi bilgisayar başında yapılıyor ama bu çok tehlikeli. Çünkü hapşırırken, öksürürken bu partiküller hem bilgisayarın ekranına hem de klavyeye sıçrıyorlar. Bir insan kendi bakteri ve virüsüyle bile ilerleyen zamanlarda enfekte olabilir" diye konuştu.
NASIL KORUNABİLİRİZ?
Her yüzeyde bulunan, çeşitli hastalıklara sebep olabilecek bakterilerden korunmak için alınacak önlemleri ise Prof. Dr. İftihar Köksal şöyle sıraladı:
- Bilgisayar başında yemek yenmemeli. Ofislerde ortak bilgisayar kullanılmamalı, kullanılacaksa da periyodik olarak temizlenmeli.
- Toplu taşımalarda, AVM'lerde ve kalabalık ortamlarda yüzeylere temas edildikten sonra eller bol su ve sabunla yıkanmalı.
- Önemli bir bakteri ve parazit bulaştırma kaynağı olan çiğ tüketilen sebze ve meyveler, bol akan suda iyice yıkanmalı.
- Kamuya açık alanlar mesai bitimlerinde dezenfektanla temizlenmeli. Çünkü kişisel hijyen ve temizlik kadar ortamın temizliği de hastalıklardan korunmak için son derece önemli.
