‘Aşılıyken Kovid olan 6 ay beklesin’

Mert İnan - İstanbul / Kovid-19’la mücadelede yeni bir aşamaya geçen Türkiye’de 2 doz BioNTech aşısı olmasının üzerinden en az 6 ay geçen 18 yaş ve üzerindeki tüm vatandaşlara hatırlatma dozu yapılmaya başlandı. Kovid-19 aşılarının zamanla etkinliğini kaybetmesi ve Delta varyantı gibi daha tehlikeli ve bulaşıcı virüsler karşısında bazı ülkeler 3’üncü doz güçlendirici aşı uyguluyor. Bu kadar Kovid-19 aşısı geliştiren şirketlerin, 3’üncü doz güçlendirici dozların 2 doz aşılamanın ardından üretilen antikorların azalan seviyelerini geri kazanmaya yardımcı olduğunu duyurmasının ardından geldi. Türkiye’de de 11 Kasım’dan itibaren uygulanmaya başlayan hatırlatma dozu (3’üncü doz) aşılama ile ilgili en çok merak edilen soruları Milliyet uzmanlarına sordu. İki doz aşılıyken Kovid-19’un bulaştığı kişilerin hatırlatma dozunu ne zaman olacağına ilişkin uzmanlar, 3. doz için 6 ay beklemesini öneriyor.

‘Nezle gibi geçiyor’

İstanbul Tıp Fakültesi Hastanesi Dekanı Prof. Dr. Tufan Tükek, 2 doz BioNTech aşılarını olduğu halde Kovid-19 geçiren kişilerde 6 aylık koruyucu antikor oluşacağını belirterek, şu bilgileri verdi:

“Hastalık sonrası bellek hücreleri de oluşuyor. Bu nedenle 2 doz aşılı olup hastalığı geçiren vatandaşlarımızın hemen aşı olmalarını gerektirecek bir durum olacağını düşünmüyorum. Hastalandıktan 2-3 ay sonra hatırlatma aşısını olmak ise tamamen kişisel bir tercihtir ve zararı olmaz. Aşılar, yoğun bakım ve ölümleri engelliyor. Ailece, Kovid-19’a yakalandık ama aşı sayesinde nezle gibi geçiriyoruz. Bu nedenle aşısız veya eksik aşılı tüm vatandaşlarımızın vakit kaybetmeksizin
aşı olmalarını ısrarla öneriyoruz.”

‘Hastalık aşıyı resetler’

Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Duran Tok ise bazı uzmanların hastalığı bir doz aşı olarak kabul etiklerini ancak kendisinin bu görüşe katılmadığını söylüyor:

“Hastalık sonucu oluşan antikor ile aşı sonrası oluşan antikor aynı düzeyde koruma sağlayamayabiliyor. MRNA aşısı için genel kanaat 8 ay koruma sağladığı yönünde. Ancak 2 doz mrna aşısı olup Kovid-19 kapanların yeterince koruyucu antikorları oluşmadığı anlaşılıyor. 2 doz aşılı olup hastalanan bir kişide yeterli antikor oluşmuş olsa zaten Kovid-19’a yakalanmaz. Bu nedenle 2 doz aşılıyken Kovid-19 geçiren vatandaşlarımıza hastalığı atlattıktan sonra 30 ile 60 gün içinde hatırlatma dozlarını olmalarını öneriyorum. Hastalık demek aşının resetlenmesi demektir.”  

Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Fehmi Tabak ise 2 doz mRNA aşısı olmasına karşın, Kovid-19’a yakalanıp atlatanların 2’nci aydan sonra hatırlatma dozunu olabileceklerini vurguladı ve “İki doz BioNTech aşılıyken, son 2 aylık dönemde Kovid-19 geçirdiyseniz aşının oluşturduğu antikora bir de hastalığa bağlı koruyucu antikorlar ekleneceğinden hemen hatırlatma dozunuzu olmanıza gerek yok. Ancak 3 ve 4’üncü aydan sonra hatırlatma dozunu olabilirsiniz” diye konuştu. İstanbul Tıp Fakültesi Hastanesi Tıbbi Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Viroloji ve Temel İmmünoloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ali Ağaçfidan, aşının oluşturduğu antikor yanıtının hastalığa bağlı oluşan antikor düzeyinden daha yüksek olduğuna belirterek, “Çift doz BioNTech aşısı olduğu halde Kovid-19 geçiren kişiler hatırlatma dozlarını 6 aylık döneme erteleyebilir. Şayet çift doz mRNA aşınızı olmuş ancak Kovid-19 geçirdiyseniz hatırlatma dozunuzu maske, mesafe kurallarına uyarak 6 ay sonra da olabilirsiniz” dedi.

‘Aşının nasıl saklandığı önemli’

Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. İftihar Köksal, hatırlatma dozu olacak kişiler için tek kriterden söz etmenin mümkün olmadığına dikkat çekti ve şunları dedi:

“İki doz BioNTech’li olup yakın zamanda Kovid-19 geçiren bir kişi antikor seviyesi yüksek olacağından hatırlatma dozu için 6 aylık sürenin geçmesini bekleyebilir. Pandemi döneminin başından bugüne kadar 10 bin Kovid-19 hastası gördüm ve baktığım hastalar arasında iki kez Kovid-19 geçiren hasta sayısı 100’ü geçmemiştir. Aşılıyken hasta olan kişilerin testi negatife döndükten sonraki 6 ayda maske, mesafeye dikkat ettiği takdirde sorun yaşayacağını düşünmüyorum. Asıl önemli olan ayrıntı BioNTech aşılarının saklanma koşuları. BioNTech çok hassas bir aşı, çalkalama ve saklama koşullarında
en ufak bir hata bile aşının etkisizleşmesine yol açabiliyor.” 

Fotoğraflar / Ercan Arslan Milliyet