Arktika Türkiye’nin ilgisini bekliyor

2012’de Osman Atasoy ile Sibel Karasu’nun kullandığı Uzaklar II isimli yelkenli teknenin Güney Kutbu-Antarktika’ya gitmesiyle başlayan süreç, iki kutbunda Türk kamuoyunda bilinmesine yol açmıştı. Cumhurbaşkanlığı himayesinde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın yürüttüğü Antarktika çalışmaları kapsamında güneye 3 bilim seferi düzenlenirken, küresel iklim değişikliğiyle eriyen buzullar kuzey Kutbu’nun jeopolitik önemini arttırdı.

Gelecek yıllarda Arktika’nın küresel dengelerle oynayacağı büyük rolü vurgulamak için Piri Reis Üniversitesi’nde bir konferans düzenlendi. Deniz Ticaret Odası Başkanı Tamer Kıran, “Jeopolitik gelişmeler her geçen gün kuzey kutbunun önemini arttırıyor. Dünya denizlerinin yüzde 6’sını oluşturan kuzey kutbu, Rusya, ABD, Kanada, Norveç, Danimarka, İzlanda, İsveç, Finlandiya’dan oluşan 8 ülkenin yakınlarında. Geniş buz kütlelerinin erimesiyle ticaret yollarının açılmasına yol açarak stratejik yönünü arttırdı” dedi.

Buzulun önemi

Piri Reis Üniversitesi Öğretim Görevlisi Barbaros Büyüksağnak ise, Kanadalı astrofizikçi Hubert Reeves’in ‘Doğayla savaş halindeyiz, kazanırsak kaybedeceğiz’ sözünü hatırlattı. Büyüksağnak, “Arktik bölge ve deniz buzu dünyanın dengesi için çok önemli. Grönland ile İzlanda arasında 3 km derinlikte bir şelale var. Dünyadaki tüm nehirlerden 100 kat daha hızlı akan bir nehir. Ama Arktik bölgesindeki ısınma, deniz buzlarının erimesine yol açıyor. Bu nedenle doğaya karşı verdiğimiz savaşı kazanırsak kaybetmiş olacağız” dedi. Svalbard anlaşmasını anlatan Büyüksağnak, “Arnavutluk, Afganistan, Suudi Arabistan, Yunanistan hatta Bulgaristan gibi 46 ülke bu anlaşmaya taraf ama Türkiye değil. Svalbard’a imza atmamız, Türklere ayrıcalıklar sağlayacaktır. Böylece Arktik Konseyi’nde gözlemci statüsündeki 13 ülkeye katılabiliriz” dedi.

Doç. Dr. Levent Kırval ise, iklim değişikliğiyle Arktika’nın kısa deniz ticareti, balıkçılık ve hidrokarbon enerji kaynaklarıyla yeni bir rekabet alanına dönüştüğünü söyledi. Kırval, “Bölge, dünya petrol rezervinin yüzde 6’lık, doğalgaz rezervinin yüzde 25’lik kısmına sahip. Buzulların erimesiyle açılan rotalar Avrupa’dan Asya’ya Süveyş Kanalı üzerinden gidişe oranla 8 bin km kısaltıyor. Türkiye kıyıdaş olmayan ülkelerin izlediği gibi politika belirlemelidir. Bilimsel araştırma Arktika’ya giriş için önemli bir basamak” dedi.