‘Açıkta satılan ürünler sahte’

Uluslararası Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Kongresi’nde bitkisel tedavi ve bitki ürünlerinden yapılan doğal ilaçlar da masaya yatırıldı. GETAT’a katılan uzmanlar, şifa simsarlarına karşı uyarılarda bulunmaya devam ederken, Yeditepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakognozi Anabilim Dalı’ndan Dr. Etil Güzelmeriç, piyasada açıkta satılan melisa, papatya çayları, zeytin yaprağı, enginar ve zayıflamak için kullanılan biber hapları konusunda ciddi uyarılarda bulundu. Birçok bitkisel üründe etken madde bulunmadığı uyarısında bulunan Dr. Öğretim Üyesi Güzelmeriç, “İnternette zayıflama hapı olarak pazarlanan biber haplarını analiz ettiğimizde içerisinde yasaklı sibutramin çıktı. Açıkta, internet üzerinden ve aktarlarda satılan ürünlerin analizinden çıkan sonuçlar oldukça vahim. Sentetik kimyasallar veya kafein eklenen ürünler olduğu gibi, etken maddesi bulunmayan ürünleri de pazarlamaya çalıştıkları anlaşılıyor. Vatandaşlarımız eczane dışındaki ürünlerden uzak dursun” dedi.

Dr. Öğretim Üyesi Güzelmeriç, Milliyet aracılığı ile analiz sonuçları ve uyarılarını şöyle sıraladı:

KAFEİNLİ GİNSENG: Ginseng bitkisi, güçlü antioksidan özelliği olan bağışıklık sistemini koruyan, performans artırıcı bir ürün. Ginsengin etki göstermesi için en az 2 hafta kullanılması gerekiyor. Ancak insanlar aldıkları ürünlerin 1 hafta içinde etki göstermesi gibi yanlış algıya sahip. Bazı firmalar çabuk etki göstermesi için ginseng ürünlerine kafein ekleyip zindelik hissi vermesini sağlıyor. Ancak bu durum hassas kişiler ve tansiyon hastaları için ciddi riskler yaratıyor. Sürekli kafein alımı, hipertansiyon, uykusuzluk, sinirlilik ve ajitasyona neden olur. Sürekli kafein alan hassas kişilerde ciddi sağlık problemleri ortaya çıkabilir.

ADAM OTU: Adam otu olarak satılan ürünlerin birçoğu, söz konusu bitkinin etken maddesini içermiyor. Adam otuna benzeyen bir takım ürünleri karıştırıp piyasaya sürenler var. Analizlerimiz sonucunda morfolojik olarak benzer bitkiler karıştırılıp adam otu diye satıldığı ortaya çıktı. Bu tür ürünlerin bitki kısımları, kök veya çiçek bileşenleri farklı olabilir. Farklı farmokolojik etkilere neden olacak tağşiş ürünler riskli durumlara yol açar. Bitkinin kurutma şartları çok önemli. Farklı bileşenler, riskli yan etkiler yaratır.

HİÇBİRİ GERÇEK DEĞİL: Papatya çaylarında ciddi sıkıntılar olduğunu tespit ettik. Papatyanın şifalı kısmı çiçeğidir. Ancak açıkta satılan ürünlere düşük maliyetli bitkiler eklendiğini tespit ettik. Papatya, uykusuzluk giderici, sindirime yardımcı bir bitki. Ancak aktarlarda satılan ürünlerin hiçbiri gerçek papatya değil. Piyasadaki 25 adresten toplanan örnekleri analiz ettik. Sadece ikisi gerçek papatya çıktı ancak onların da içeriğinde etkili bileşen yoktu. Papatyanın toplama ve kurutma şartları, hasat dönemi çok önemli. Poşet çay dediğimiz ürün kategorisindeki papatyalarda sıkıntı olmadığını gördük. Markalı ürünler yani süzen poşetler güvenilir ancak bunun dışındaki ürünler papatya değil.

HAPTA ÖZÜT YOK: Enginar hapı karaciğer koruyucu olarak pazarlanıyor. Enginarın yaprak kısmı önemli. Açıkta satılan numuneleri analiz ettiğimizde piyasadaki ürünlerde yaprak kısmının özütü olmadığını gördük. Melisa çayında da benzer sıkıntılar var. Melisa kurutulduğu zaman limon otuna benzer bir koku verir. Piyasada açıkta satılan melisaların limon otuyla tağşiş edildiği analizlerde ortaya çıktı. Analiz ettiğimiz hiç bir ürün de gerçek bileşen bulamadık. Zeytin yaprağı çayları, kan sulandırıcı, anti diyabetik ve kolesterol düşürücüdür Piyasadan topladığımız ürünlerin ikisinde hiç bir şekilde etkili bileşen tespit edemedik. İki ürün de tağşiş yapıldığını anladık.

PROPOLİS YOKTU: Piyasada satılan birçok propolis de sanıldığı gibi ürünün kendisi değil. Propolisin sulu ve alkollü olarak tanımlanan iki farklı tür var. Alkollü formu etkili bileşendir. Ancak bu üründe de çözünürlük sorunu olduğu anlaşıldı. Ürünü su veya süte karıştırdığımızda çözülmediğini gördük. Propolis, artı ekinazya örneklerine de baktık. Kombinasyonlu ürünlerin 3’ünü analiz ettik ve sadece 1’inde propolis vardı.

‘Şifa ararken zehirlenmeyin’

Maliyeti yüksek bitkilerin düşük maliyetli bitkilerle karıştırılmasının da söz konusu olduğuna dikkat çeken Dr.Güzelmeriç, “Bitkisel ürünlerin birçoğunun içeriğinde başka bir etken madde çıkıyor. Bu durum beklenen etki görülmemesi, hiç etki görülmemesi veya zehirlenmelere yol açabilir.

İçerik analizlerinin mutlaka firmalar ve Sağlık Bakanlığı tarafından düzenli olarak yapılması gerekiyor. Vatandaş, internet sitelerinden, aktarlardan değil güvenilir kaynaklardan yani eczanelerden ürün temin etmeli. Eczane ürünlerinin çoğu denetimden geçiyor.”