206 kemik 4 yanlışı çürüttü: Ağrı yoksa da kırık olur, kelle paça büyük yalan!
"Kilolu değilim, benim kemiklerim iri", "Kırılan kemik daha güçlü olur", "Kırık olsa duramazsın", "Kırık kemiğin ilacı bol kelle-paça çorbası..." Bu cümleleri hayatı boyunca neredeyse duymayan kişi yok. Oysa toplam ağırlığımızın yüzde 15'ini oluşturan vücudumuzdaki 206 kemiğe dair söylenenler aslında koca bir yanlıştan ibaretmiş! Uzmanına sorduk.
Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr - Halk arasında kemik sağlığına dair söylenen pek çok bilgi var. Kimisi kemiklerin şekline ya da kalınlığına bakarak sağlıklı kiloyla ilgili çıkarımlar yaparken kimisi de bir travma sonrasında yaşanabilecek ortopedik sorunların başında gelen kırıklar hakkında 'şifalı' yönlendirmeler yapıyor. Kırılan kemiğin daha sağlam olması, kırık olan bölgede sürekli ağrı olacağı ya da bol kelle-paça tüketmenin kırılan kemiğin kaynamasını hızlandıracağı da bu iddialar arasında. Oysa eşten dostan duyarak sürdürülen alışkanlıklar sağlığımıza sandığımızdan daha fazla zarar verebilir! Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Mirza Zafer Dağtaş, "İşin aslı hiç de öyle değil" diyerek kemiklerle ilgili doğru bilinen 4 yanlışı tüm detaylarıyla açıkladı.
1- KİLOLU DEĞİLİM, BENİM KEMİKLERİM İRİ
"Aslında kilolu değilim, benim kemiklerim iri" cümlesine çevremizde sık sık denk gelmişizdir. İri gözüken kişilerin ne kadar kilo verirlerse versinler yeterince zayıflayamadıklarını düşünmeleri sonucu dillendirdiği bu ifadenin gerçekten doğruluk payı olabilir mi? Vücudumuzdaki kemiklerin kalınlıkları kişiden kişiye değişken gösterebilir mi? Kilo almak beraberinde kemiklerin de kalınlaşmasına sebep olabilir mi?
Doç. Dr. Mirza Zafer Dağtaş: Kemik gelişimi, kemik boyunun uzaması ve kemiğin enine iyileşmesi ortalama olarak kadınlarda 18, erkeklerde 19 yaşının sonuna kadar devam eder. Sportif faaliyetler, kemiklerin bu gelişim sonrası kuvvetlenmesine ve kemik ağırlığının artmasına belli ölçüde katkı sağlar. Ancak vücut kitle indeks artışı ile kemik ağırlığının artışı birbiriyle paralellik göstermez. Yani erişkin bir insan kilo aldıkça kemik ağırlığı artmaz.
Erişkin birey kilo alınca yağ dokusu artar ve bu yüzden halk arasında sıklıkla kullanılan "Ben kilolu değilim, kemiklerim iri" sözü aslında pek de doğru değildir.
2- KIRILAN KEMİK DAHA GÜÇLÜ OLUR
Vücudumuzdaki kemiklerle ilgili bilinen 4 büyük yanlıştan ikincisi kırılan bir kemiğin gerekli tedaviler uygulandıktan sonra daha güçlü olacağı yönünde. Bu bilginin bir doğruluk payı var mı? Gerçekten kemikler kırıldığında daha mı güçlü mü oluyor?
Doç. Dr. Mirza Zafer Dağtaş: Kemiklerimiz sabit dengede yapılar değildir. Bir kemikte zaten sürekli yapım ve yıkım vardır. Kırık iyileşirken yapım süreci, yıkım sürecinin önüne geçer. İyileşen kemikte yine aynı denge sağlanır. Yani 'Kırılan kemik daha güçlü olur' diye bir kaide yoktur.
3- KIRIK OLSA AĞRIN OLUR, DURAMAZSIN
Kemiklerden birinin kırıldığını anlamak için bir ses duymak ya da söz konusu bölgenin hızla şişmesi işaret verebiliyor. Ancak her zaman bu kadar şanslı değiliz. Bazen anlayamadığımız kırıklar nedeniyle şiddetli ağrı ya da acılar çekebiliyoruz. Peki bir kırığı anlamanın tek yolu gerçekten o bölgede meydana gelen ağılar mı? "Kırık olsa mutlaka ağrı olur, duramazsın" inanışı aslında gerçeği yansıtıyor mu?
Doç. Dr. Mirza Zafer Dağtaş: Kırık meydana gelen kemikte mutlaka ağrı olur. Ağrı, kırık kliniğinin en önemli parçasıdır. Fakat yük taşımayan bölgelerde ve hareket ettirilmeyen uzuvlarda geçici olarak ağrısız dönemler olur. Ağrı olmadığı dönemlerdeyken hastaya, sırf ağrı yok diye kırığın olmadığını söylemek pek de doğru olmaz.
4- BOL KELLE PAÇA İÇERSEN KIRIKLARIN DAHA ÇABUK KAYNAR
Kemik sağlığıyla ilgili sık sık altı çizilen hatta kimi zaman da dayatılan bir diğer konu ise kelle paça çorbasıyla ilgili. Kontrollü şekilde tüketildiğinde sağlığa belli başlı faydaları olduğu bilinen kelle paça çorbasının özellikle de kemiklerdeki kırıkları onarmada ve kemiklerin sağlam olmasında etkili olduğu birçok kişi tarafından dilden dile aktarılıyor. Ancak uzmanlara bu fikrin aslında sanılanın aksine doğru olmadığı görüşünde. Üstelik uzmanlara göre çok sık kelle paça çorbası içerek günlük protein tüketim miktarının üzerine çıkmak zararlı sonuçlar bile doğurabiliyor.
Doç. Dr. Mirza Zafer Dağtaş: Kırıkların iyileşmesinde dışarıdan alınan proteinli besinler çok etkilidir. Ancak günlük ihtiyaç kadar protein almak, yani kabaca 70-80 gram yeterlidir.
Kırık iyileşmesi için daha fazla dış kaynaklı protein alınırsa fazla alınan protein idrar ile atılır. Maalesef kelle paça ile alınan yağlar daha çok kilo alımı olarak karşımıza çıkar.
