21.12.2020 - 16:44 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
Dağlık Karabağ savaşından neredeyse 70 gün sonra gerçekleşen sınır değişikliğinin yol açtığı sarsıntı, bu sabah Ermenistan'ı bir kez daha dünyaya rezil etti.
Ermenistan milisleri güneydeki Gafan'a bağlı 13 köy ve yayladan geçen hafta çekildi, öfkeden deliye dönen göstericiler yolları kapattı.
Dağlık Karabağ'daki çatışma hatları ve Laçın koridoruna yerleşen Rus barış gücü askerlerinin yeni görev yeri Gafan, Davit Bek ve Görüş arasındaki yol oldu.
Rus Sputnik yayın organı, protestolar sürerken Kafan çevresinde yeni sınır hattını kazan kepçelerin görüntüsünü ekrana getirdi.
RIA Novosti, Rus sınır muhafızlarının Syunik bölgesindeki karayolunun 'sorunlu bölgelerinde' güvenliği sağlayacağını bildiriyor. Rusların yanı sıra, Ermeni ve Azerbaycan askerleri de 'temas hattı'nın her iki tarafında yer alacak.
Ermenistan Savunma Bakanlığı ise, Görüs-Gafan yolunun sorunlu bölgelerden geçen 21 kilometrelik bölümüne Rus birliklerinin konuşlandırılacağını duyurdu.
10 Kasım anlaşmasına göre sınırın resmen değişmesiyle, Azerbaycan askerlerinin Syunik bölgesinde yer alan Gafan'daki havalimanına 300 metre kadar yaklaştığı görüldü.
Ermenistan medya kuruluşlarının insansız hava aracı kullanarak aldıkları görüntüde hafta sonu Azerbaycan askerlerinin havalimanına bakan tepeden etrafı izlediği kayda geçti.
Syunik bölgesinde hafta sonu gerilim bir an bile dinmezken, üç günlük yas ilan Ermenistan'da Başbakan Nikol Paşinyan ilk kez halkın arasına çıktı.
Ermenistan Başbakanı, yanında bakanları ve binlerce kişiden oluşan destekçileri, hezimetle biten 44 günlük savaşta ölen askerlerin gömüldüğü anıta yürüdü.
Haftalardır istifa baskılarına direnen Paşinyan'ın korumaları ise yürüyüş sırasında silahlarını şemsiyelerin içinde sakladı.
Kalabalığa seslenen Ermenistan lideri Paşinyan, 40 gün önce hezimetle sona eren savaşın ayrıntılı bir analizine ihtiyaç olduğunu söyledi. Paşinyan'a göre, yıllar içinde yapılan hatalar sonucunda ülke 'ciddi zorluklarla' karşılaştı.
Yerablur Anıtı'nda sona eren yürüyüşte Ermenistan Başbakanı ölen askerlerin mezarlarına çiçek bıraktı, bu sırada anıttaki muhaliflerle Paşinyan destekçileri arasında gerginlik çıktı.
Paşinyan'ın istifasını isteyen 17 muhalifet partisi ise, başkent Erivan'daki Özgürlük Meydanı'nı doldurup bir kez daha gösteri düzenledi.
Ermenistan Başbakanı, bugün ise sabah erken saatlerde Syunik bölgesine gitmek üzere yola çıktı. Ancak kendisini bir sürpriz bekliyordu.
Syunik'e giden ana yol sabah 06.00'dan itibaren bölgede yaşayanlar tarafından araçlarla kapatıldı, trafikte bir kaos oluştu.
Yerel medya, yolu açmayı deneyen polislerle öfkeli göstericiler arasındaki kavga ve yumruklaşmayı ekranlara getirdi.
Ermenistan medyası, Paşinyan'ın yoldaki barikatı helikopter kullanarak aştığını ve Syunik sakinleriyle bir araya geldiğini aktarıyor.
Paşinyan'ı Sisyan'da ziyaret ettiği kilisede de bir sürpriz bekliyordu. Ermenistan Başbakanı'nın elini uzattığı papaz Paşinyan'ı reddetti ve kapıyı gösterdi. Söz konusu görüntü yerel medyada yayınlandı.
Paşinyan'ın bölgeyi ziyaret etmemesini isteyen Görüş Belediye Başkanı Arush Arushanyan ise polis tarafından gözaltına alındı.
Rusya lideri Vladimir Putin, geleneksel yıllık basın toplantısında Moskova'nın bölgeye bakışını ortaya koydu. Dağlık Karabağ'daki mevcut statünün değişmemesi gerektiğini söyleyen Putin, "Uluslararası hukuk açısından, tüm topraklar Azerbaycan’ın ayrılmaz parçasıdır. Ermenistan, Dağlık Karabağ’ın bağımsızlığını tanımadı. Bu açıdan da uluslararası hukuka göre, Dağlık Karabağ Azerbaycan’ındır" dedi.
Ancak, Ermenistan yerel medyası, 10 Kasım anlaşmasının imzalanmasından sonra Rusya ve kağıt üstündeki Dağlık Karabağ ilişkilerinde yeni bir aşamaya geçildiğini yazıyor.
Putin'in hedefi Ermenistan'ın bile tanımadığı bölgenin Erivan'a bağımlılığını bitirmek veya değiştirmek. Haberlere göre, Ruslar Hankendi ve Moskova arasındaki doğrudan uçuşları başlatmayı planlıyor.
Hankendi'ye hastane kuran Rusya, bir üniversite, yeni yollar ve alt yapı yatırımlarına hazırlanıyor. Ermenistan medyasına konuşan Rus kaynaklar, Rusya'nın bölgeye bir askeri üs kurmasını da dışlamıyor.
1960 Rus barış gücü askerinin beş yıl boyunca bölgede kalacağını belirten yerel medya, Moskova'nın şimdilik Kırım veya Abhazya benzeri bir hamleye hazırlanmadığını ancak savaşın sonucunu ortadan kaldırmak için çaba gösterileceğini ve bölgenin geliştirileceğini yazdı.
10 Kasım'da Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan arasında imzalanan anlaşmayla silahlar sustu, işgalciler 1 Aralık itibariyle Kelbecer, Ağdam ve Laçın'ı terk etti. BM kararlarına göre Azerbaycan toprağı olan Dağlık Karabağ yaklaşık 30 yıl boyunca Ermenistan tarafından işgal altında tutuldu.
Anlaşmayla silahlar sustu, çatışma hatları ve Laçın koridorundaki 23 ayrı noktaya 1960 Rus barış gücü askeri konuşlandırıldı,
Dağlık Karabağ'daki çatışmalar 27 Eylül Pazar günü sabah saatlerinde Ermenistan'ın ateşkes ihlaliyle başladı. Dağlık Karabağ, Birleşmiş Milletler (BM) ve uluslararası toplum tarafından Azerbaycan'ın bir parçası olarak tanınıyor. Ancak Azerbaycan'ın topraklarının yaklaşık yüzde 20'sine denk gelen Dağlık Karabağ ve civarındaki bazı bölgeler, 1990'ların başından bu yana Ermenistan işgali altında bulunuyordu. Bölgede 1991 yılında 'Dağlık Karabağ Cumhuriyeti' ilan edildi. Ancak burayı uluslararası alanda Ermenistan dahil hiçbir ülke tanımadı.
Güney Kafkasya’da 4 bin 400 kilometrekarelik bir alanı kapsayan Dağlık Karabağ (Yukarı Karabağ), Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki en büyük sorun olarak yıllardır çözüm bekliyordu. 'Dağlık Karabağ' bölgesinin kelime kökeni birkaç farklı dilin karışımından oluşuyor. İsminin içinde bulunan birkaç dil bile, bölgenin tarih boyunca farklı kültürler arasındaki geçişkenliğe nasıl maruz kaldığını başlı başına gösterir nitelikte.
İngilizcesi Nagorny (ya da Nagorno) Karabakh. 'Nagorny' kelimesi Rusçada 'dağlık' (нагорный), anlamına geliyor. Azerbaycancada da, tıpkı Türkçe'deki gibi 'dağlık' anlamına gelen 'dağlıq' ya da 'yukarı' anlamına gelen 'yuxarı' kelimeleri ile anılıyor. Karabağ ise, Türkçe ve Farsçada ortak bir kelime olup, 'siyah bahçe' demek.
10 Aralık 1991’de yapılan ve bölgede kalan Azerilerin boykot ettiği referandumda Ermeniler, Azerbaycan’dan ayrılmak için oy kullandı. Referandumun ardından Dağlık Karabağ’ın bağımsızlığı ilan edildi, ancak bu girişim uluslararası toplumda karşılık bulmadı. Ermenistan ordusunun desteklediği Dağlık Karabağ Ermenileri ile bölgede yaşayan Azeriler arasındaki gerilim, bağımsızlık ilanıyla gittikçe yükseldi. Çıkan çatışmalar, 1992’de Ermenistan ordusu ve Dağlık Karabağlı Ermeniler ile Azerbaycan ordusu arasında sıcak savaşa dönüştü.