10.08.2021 - 14:45 | Son Güncellenme:
Dünyayı haftalar içinde diz çöktüren koronavirüs salgınında Delta varyantıyla birlikte vaka sayısı 200 milyonu aşarken, can kaybı da 4 milyon 300 bini geçti. 2021'e girilmesiyle dünya çapında aşı kampanyalarına hız verildi, birçok ülke koronavirüs kısıtlamalarını kaldırdı. Ancak virüsün mutasyona uğramasıyla dengeler alt üst oldu.
35 milyon insana Covid-19 teşhisi konulan ABD'de, günlük vakalar ve hastaneye yatışlar, düşük aşılama oranlarıyla boğuşan ülkenin çeşitli bölgelerinde Delta varyantının hızla yayılmasıyla altı ayın en yüksek seviyesine çıktı.
Reuters haber ajansının kamu sağlığı verilerine dayanarak yaptığı sayıma göre, koronavirüs vakaları geçen hafta yüzde 35 artarak arka arkaya üç gün boyunca ortalama 100 bin seviyesine ulaştı. Louisiana, Florida ve Arkansas, nüfus bazında geçen hafta en fazla yeni vaka bildiren eyaletler oldu.
ABD’de geçen hafta hastaneye yatışlar yüzde 40, can kayıpları yüzde 18 arttı. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’nden (CDC) alınan verilere göre Florida, Pazar günü 28 bin 317 vaka ile yeni bir günlük rekor kırdı.
Reuters analizine göre, Florida'daki hastaneye yatışlar sekiz gün üst üste rekor seviyelerde. Bazı okul bölgeleri öğrenciler için maske gerekip-gerekmediğini tartışırken, Florida’da çoğu öğrenci bu hafta sınıflara geri dönüyor.
Hastaneye kaldırılan çocukların sayısı ülke genelinde artıyor. Sağlık uzmanlarına göre bunun nedeni, Delta varyantının çocukları enfekte etme olasılığının orijinal Alfa türünden daha yüksek olması.
Virüs, kısa bir yaz durgunluğundan sonra ABD'lilerin hayatlarını bir kez daha alt üst ederken, hala isteksiz olanları aşılama yönündeki baskı yeni bir ivme kazandı.
ABD'nin önde gelen bulaşıcı hastalıklar uzmanı ve Başkan Joe Biden'ın tıp danışmanı Dr. Anthony Fauci, aşı olmayanlar nedeniyle Delta'dan daha tehlikeli bir varyant gelişebileceği uyarısında bulundu.
"Virüse değişmeye devam etme şansı verirseniz, daha kötü bir varyant elde edebileceğimiz bir güvenlik açığına yol açarsınız ve bu yalnızca aşılanmamışları değil, aşılananları da etkiler" diyen Fauci, ekledi:
"Virolojide herkesin bildiği bir ilke var: Bir virüs, çoğalmasına izin vermedikçe mutasyona uğramaz. Neyse ki bizim için aşılar, özellikle sizi ciddi hastalıklardan koruma konusunda ve Delta varyantına karşı oldukça iyi sonuç veriyor."
ABD'li ilaç şirketi Pfizer ile birlikte koronavirüs aşısı geliştiren Almanya merkezli biyoteknoloji şirketi BioNTech'in CEO'su Prof. Dr. Uğur Şahin ise, mevcut aşının Delta varyantına karşı etkili olduğunu söyledi.
Pazartesi günü gazetecilere yaptığı açıklamada Şahin, "Önümüzdeki 6-12 ay içerisinde aşının güncellemesini gerektirecek başka varyantların ortaya çıkması çok olası. Ancak şu an böyle bir şey gerekmiyor" diye konuştu.
Prof. Şahin, şu anda aşıyı güncellemeye ilişkin verecekleri bir kararın, yeni bir varyantın baskın olmaya başlamasıyla üç-altı ay içerisinde yanlış çıkma ihtimaline değinerek, "Bu yüzden, değişiklik kararının zamanı da uygun olmalı" dedi.
BioNTech'in internet sitesinde mevcut aşıya dair yayımlanan güncel raporda ise üçüncü doz aşının Delta dahil olmak üzere tüm varyantlara karşı en yüksek koruyucu etkinliği sağladığı belirtildi.
Üçüncü doz aşılama uygulaması Bahreyn ve Türkiye'de başlarken; İngiltere, Almanya ve Fransa'nın da aşılama programındaki gelecek planları arasında yer alıyor.
Ancak şirket, üçüncü doza ilişkin yapılan analizlerin kesin sonuçlarını gelecek haftalarda Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi'ne (FDA) ve Avrupa İlaç Ajansı'na (EMA) sunmayı planladıklarını da duyurdu.
Bununla birlikte BioNTech, Delta varyantına göre ayarlanmış bir aşının da bu ay insanlar üzerinde test edilmesinin planladığını yineledi. Ayrıca mevcut aşının 6 ay-11 yaş arası çocuklar ile sağlıklı hamile kadınlar üzerinde kullanılması için de klinik çalışmalar sürüyor.
Dünya üzerinde şimdiye kadar 4 milyar 450 milyon doz aşı yapıldı. BioNTech ise, 2021 sonunda hedeflenen aşı üretim kapasitesini 3 milyar doza çıkaracağını aktaran şirket, 2022'de ise bu miktarın yılda 4 milyar doz olacağını açıkladı.
Danimarka ve İzlanda'dan yetkililer, aşı yoluyla Covid-19'a karşı sürü bağışıklığının gerçekleşebileceğine, diğerlerine kıyasla daha bulaşıcı olan Delta varyantı yüzünden artık inanmadıklarını söyledi.
Sürü bağışıklığı, nüfusun çoğunluğunun bir hastalığa bağışık hale gelmesi, bu durumun da virüsün yayılmasını yavaşlatıp henüz tedavi görmeyen kişileri de koruması anlamına geliyor.
Delta gibi daha bulaşıcı varyantların çıkmasından önce sürü bağışıklığının, nüfusun yüzde 60 ila yüzde 70'inin aşılanmasıyla sağlanabileceği düşünülüyordu. Ancak aşılı insanları da enfekte eden Delta varyantının yayılması, bu tahminleri boşa çıkardı.
"Sürü bağışıklığını başarmak gerçekçi değil" diyen Danimarka'da bulaşıcı hastalıklarla ilgilenen Devlet Serum Enstitüsü'nden Tyra Grove Krause, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Eğer aşılar, şu anda bulunan varyantlara karşı yüzde 100 etkili olsaydı ve 12 yaşla üzeri kişiler yüzde 100 aşılansaydı, o zaman Delta varyantına karşı gerçek bir sürü bağışıklığı elde etmekten bahsedebilirdik. Ama ne yazık ki gerçek bu değil. Bunu yapamıyoruz."
İzlanda'nın baş epidemiyoloğu Thórólfur Gudnason da aşılamanın, uzmanların sürü bağışıklığına dair umduğu noktaya götürmediğini söyledi. Gudnason'ın sürü bağışıklığı gerçekleştirmek için bir diğer önerisi, koronavirüsün yayılmasına izin vermek. Uzman, bunu yaparken hassas grupları koruyarak ciddi hastalıkların önlenmesi gerektiğini de sözlerine ekledi.