Son dakika... Avustralya'ya korkutan uyarı! Mega felaket alarmı
10.01.2020 - 09:22 | Son Güncellenme:
Avustalya'da mega felaket alarmı! 40 derecenin üzerine çıkan sıcaklıklar ve şiddetli rüzgarlar nedeniyle ülkedeki büyük bir alana yayılan yangın nedeniyle "çok yüksek yangın uyarısı" yapıldı. 250 bin kişiye evlerini terk etmeleri uyarısı yapıldı. Başbakan Morrison orduya talimat verdiğini, "hemen harekete geçmeye ve desteklemeye hazır olacaklarını" söyledi. Yetkililer 'Kaçabilen kaçsın' açıklamasında bulundu.
Eylül ayından bu yana süren yangınlarla boğuşan Avustralya'da bugün yüksek sıcaklık ve sert rüzgar bekleniyor. Olumsuz hava koşullarının yeni yangınlara neden olmasından endişe ediliyor.
Avustralya Başbakanı Scott Morrison Cuma gününün "Doğu'daki eyaletler için zor bir gün olabileceğini" söyledi.
Yetkililer Victoria eyaletinin yangınlardan etkilenen bölgelerinde yaşayanlara "evlerini terk etmeleri", aksi takdirde mahsur kalma ve hayatlarını tehlikeye atma riskini almaları uyarısını yaptı.
Kırsal alanda çıkan ve büyük bir alana yayılan yangınlarda 4 ayda 10.3 milyon hektar (103.000 kilometrekare) alan zarar gördü, en az 27 kişi ve yaklaşık 500 milyon hayvan hayatını kaybetti.
Sadece yılbaşından bu yana 1000'den fazla ev kullanılamaz hale geldi.
Başbakan Morrison son olarak "Bu krizin ve afetin sonuna henüz çok uzağız" açıklamasını yapmış ve New South Wales eyaleti kıyılarında, tahliyeler için iki gemi beklettiklerini belirtmişti.
Başbakan Scott Morrison orduya talimat verdiğini, "hemen harekete geçmeye ve desteklemeye hazır olacaklarını" söyledi. Öte yandan Morrison yangınlara geç ve yetersiz müdahale ettiği gerekçesiyle yoğun biçimde eleştiriliyor.
Avustralya Devleti Acil Durum Şefi Andrew Crisp, Avustralya Yayın Kurumu'na verdiği demeçte, "Kaçabiliyorsanız, kaçmalısınız. Ülkenin ıssız ve ormanlık bölgelerinden uzak durmalısınız" açıklamasında bulundu.
Crisp, sadece Victoria eyaletindeki 240 bin kişiye acil durum uyarı mesajları gönderildiğini söyledi. Yeni Güney Galler ve Güney Avustralya'daki yüksek riskli bölgelerde yaşayan insanlara evlerinden ayrılmaları çağrısı yapıldı.
New South Wales ve Victoria eyaleti sınırında halen 100'den fazla noktada yangınlar sürüyor.
New South Wales eyaleti hükümeti yangınlardan zarar gören yerleşim birimlerinin yeniden inşası için 1 milyar Avustralya doları (690 milyon Amerikan doları) ayırdıklarını duyurdu. Merkezi hükümet de 2 milyar Avustralya doları yardımda bulunacağını açıklamıştı.
Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi NASA'nın uydu fotoğrafları, Avustralya'da soyları tehlike altında olan pek çok hayvan türüne ev sahipliği yapan Kanguru Adası'nın üçte birinin yandığına işaret ediyor.
Terra uydusunun fotoğraflarında daha önce yeşil olan alanların kahverengiye dönüştüğü görülüyor.
Güney Avustralya eyaletine bağlı Kanguru Adası, denizaslanları, koala, ornitorenk ve kıtaya özgü pek çok kuş türüyle biliniyor. Uzmanlar, adada en az 25 bin koalanın öldüğünü belirtiyor.
Öte yandan Güney Avustralya'da 10 binden fazla deve çok fazla su içmelerini engellemek için helikopterden vurularak öldürüleceği açıklanmıştı.
Güney Avustralya Çevre ve Su Bakanlığı sözcüsü, deve sayısındaki artışın bölgede pek çok soruna sebep olduğunu belirtmişti.
Ülke genelindeki toplam sayısının 1,2 milyon olduğu tahmin edilen deve sayısını kontrol altına almak için yürütülecek operasyonunun beş gün sürmesi planlanıyordu.
BBC'de yer alan habere göre binlerce deve öldürüldü ve katliama bazı atlar da dahil edildi. Develerin öldürülmesine sosyal medya kullanıcılarından çok sert tepki geldi.
Koalalar ve kangurular için gösterilen hassasiyet karşısında 10 binden fazla devenin öldürülmesi kararı eleştirildi. Develer Avustralya'ya 19. yüzyılda Hindistan, Afganistan ve Orta Doğu'dan İngiliz yerleşimciler tarafından getirilmişti.
Geçtiğimiz yıl Avustralya hükümetinin ülkedeki yerel türleri yok eden vahşi kedileri öldürmek için zehirli sosis kullanacağı açıklanmıştı. Ülke 2020'ye kadar 2 milyon kediyi öldürme sözü vermişti.
Öte yandan ülkedeki orman yangınları o kadar korkunç bir hal aldı ki dumanlar, Şili ve Arjantin'den bile görülmeye başladı. Dumanların Pasifik Okyanusu üzerinden 11 bin km yol kat ederek Şili ve Arjantin'e ulaştı. Hayvan ölümlerinin önlememesi tüm dünya basınında büyük yankı uyandırdı.
İngiliz Daily Telegraph gazetesine göre Avustralyalı uzmanlar, Yeni Güney Galler eyaletindeki yangınların rüzgarın etkisiyle Victoria'daki alevlerle birleşerek bir 'mega yangına' dönüşebileceğini söylüyor.
Toplam 26 kişinin hayatını kaybettiği, yüz milyonlarca hayvanın telef olduğu yangınlarda on binlerce kişi evlerini terk etmek zorunda kaldı. Onlarca kayıptan ise halen haber alınamıyor.
Avustralya'da yangınların bu kadar büyümesi ve kontrol altına alınamamasında yazların daha sıcak ve kuru geçmesinin etkisi var.
Avustralya 2019'da tarihinin en sıcak ve kuru yazını geçirdi. Bunun bir nedeni küresel ısınma ve artık "kriz" olarak tanımlanan iklim değişikliği.
Yazların daha uzun, sıcak ve kuru geçmesiyle, tarımsal alanlar daha kuru bir hale geliyor, dolayısıyla daha kolay tutuşuyor ve yangınların daha hzlı yayılıyor.
Yazın normalden sıcak geçmesindeki bir diğer etken ise Hint Okyanusu'nda görülen çift kutuplu iklim olayı.
Hint Okyanusu Dipolü olarak adlandırılan olayda deniz üst yüzeyi sıcaklıkları batı tarafında daha yüksekken, doğu tarafında daha serin oluyor. Bu iki taraf arasındaki sıcaklık farkı bu yıl son 60 yılın zirvesinde.
Bunun sonucu olarak da doğu Afrika'da ortalamanın üzerindeki şiddette yağmurlar ve seller görülürken, güneydoğu Asya ve Avustralya'da kuraklık yaşanıyor. Yetkilier 4 aydan uzun süredir devam eden yangınların, ciddi bir yağış olmadığı sürece söndürülemeyeceğini belirtiyor.
Halihazırda Yeni Güney Galler'de 130 farklı noktada orman yangınları sürüyor, yangınların yaklaşık 50'si kontrol altına alınamadı.
Avustralya hükümeti, felaketteki kurtarma çalışmalarına katılmak için askeri gemi ve uçaklarını görevlendirdi. C-130J Hercules askeri uçağının alevler içindeki fotoğrafı, resmi kaynaklardan yayınlandı.
Avrupa Orman Enstitüsü'nden yangın uzmanı Alexander Held, "Bir taraf çöl, bir taraf okyanus. Sonunda yanacak bir şey kalmayacak" diyor.
Alexander Held de "Kontrol eşiğini aştığımız zaman uçaklarla alevlere su atmak faydasız. Sanırım yağmurların gelmesi için dua etmekten başka çare yok" diye konuşuyor.
Victoria Eyaleti Afet Bakanı Lisa Neville'e göre, şimdiki yangınların söndürülebilmesi için 20 santimetrelik ani yağışlara ihtiyaç var. Bu, Pazartesi günü başlayan yağmurların sekiz katı demek.
Normalde Avustralya'nın ekosistemi, orman yangınlarına uyum sağlamış durumda. Yangınların şimdikinden daha az şiddetli olduğu dönemlerde hayvanlar habitatlarına geri dönüyor, bitki örtüsü de yeniden canlanıyor.
Fakat uzmanlar şimdiki yangınların büyüklüğü karşısında ne olacağının kestirilemediğini söylüyor. Zira birçok hayvan yangınlardan yeterince hızlı şekilde kaçamadı ya da alternatif yaşam alanları bulamadı.
Bir çalışma, 480 milyon hayvanın ölmüş olabileceğine işaret ediyor. Uluslararası haber ajansları, sahile kadar ulaşabilmiş ancak yaşama tutunamamış kuşların fotoğraflarını servis ediyor.
Kurtarma görevlileri tarafından alevlerin arasından alınan bir koala. Felakette on binlerce koalanın öldüğü açıklandı.
Yangınlar, ciddi oranda hava kirliliğine de yol açıyor. Başkent Canberra şu anda dünyada hava kirliliğinin en fazla olduğu kent durumunda.
Dumanların bölgedeki yüksek yerlerde kar örtüsü üzerinde bir karbon tabakası oluşturabileceği belirtiliyor. Bu tabakanın karların erimesini hızlandırarak küresel deniz seviyesini yükseltebileceğinden endişe ediliyor.
Avustralya'da normalde en fazla yangın Ocak ve Şubat aylarında görülüyor. Yangınlar, yağış mevsimiyle birlikte havaların serinlemeye başladığı Mart'a kadar devam ediyor.
Ancak 'Burning Planet-Yanan Gezegen' kitabının yazarı Prof. Andrew Scott'a göre küresel olarak orman yangınlarının döngüleri değişiyor. Havaların serinlemesi alevleri artık daha az etkiliyor.
Prof. Scott, "Yüzey yangınları eskisinden daha hızlı ilerlemeye başladı. Bu, nedenini tam olarak bilemediğimiz yeni bir olgu. Bunun nedenlerinden biri alışılmadık derecede şiddetli rüzgarlar olabilir. Normalde sıcaklıklar düşünce yangınlar azalır. Ama bu kez öyle olmadı" diyor.
Bir başka endişe kaynağı ise yangınların yağmur ve okaliptüs ormanlarında da etkili olmaya başlaması. Daha önce bu ormanlarda yangın görülmüyordu.
Uzmanlar, yangının korları 10 kilometre kadar uzağa taşıması ve alevlerin görülmedik hızla ilerlemesi nedeniyle artık hiçbir yerin güvende olmadığına dikkat çekiyor.
Prof. Scott, büyük orman yangınlarının hava koşullarının ciddi şekilde değişmesiyle sona erdiğini belirterek "Bu ölçekteki bir yangına insan müdahalesinin etkisinin sınırlı olur" diye konuşuyor.
ABC News'in haberine göre, kasım ayının başından bu yana, kasıtlı olarak yangın çıkardıkları gerekçesiyle 24 kişi gözaltına alındı. Söz konusu şüpheliler, 21 yıla kadar hapis cezası alabilir.
Avustralya Başbakanı Scott Morrison, felaketzedelere 1,4 milyar dolarlık ek ödenek ayrıldığını açıkladı. Daha önce, mağdurlar için açıklanan yardım miktarı yalnızca on milyonlarca dolardı.
