Son dakika haberleri: Kanlı savaş! İntihar bombacılarıyla saldırı...
04.09.2021 - 22:37 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr; BBC Türkçe
Taliban'ın yıldırım hızıyla yönetimi ele geçirdiği Afganistan'dan korkutucu haberler gelmeye devam ediyor. Ülke yönetimi el değiştirmesine rağmen halen tek başına direnişini sürdüren Penşir vilayeti, Taliban militanları tarafından kuşatıldı. Dünya, direniş savaşçılarının açıklamasına kiltlenirken, Afgan analistin yorumu tüyler ürpertti.
Afganistan'ı yıldırım hızıyla ele geçiren Taliban ve ülkedeki son durum, hala dünyadaki birinci gündem maddesi olmaya devam ediyor. Taliban, aşırılık yanlısı gruba karşı direnen son bölge üzerinde bir savaşta Penşir Aslanları'nın direnişini intihar bombacılarıyla bombalamaya hazırlanıyor.
Afganistan'ın Penşir Vadisi'ndeki direniş savaşçıları Cuma günü yaptıkları açıklamada son derece "ağır" saldırıları püskürtmek için savaştıklarını söyledi.
İki taraf arasında barış anlaşması yapma çabaları başarısız oldu ve Taliban, Ağustos ayında Afganistan'ın geri kalanının kontrolünü ele geçirmesinden bu yana son duraklama bölgesini de ele geçirmeye çalışıyor.
TALİBAN'IN AVANTAJI...
Avustralya merkezli bir Afgan analist olan Nishank Motwani, "Taliban'ın önemli bir avantajı var" dedi ve militanların son zaferlerinden cesaret aldıklarını söyledi.
Analist Motwani, "Çok iyi silahlanmışlar ve hükümetin düşüşünü bu kadar çabuk hızlandırdıkları için lehlerine psikolojik bir faktöre sahipler." ifadelerini kullandı.
Taliban, ülkeyi terk eden ABD'nin mağlup Afgan ordusuna sağladığı muazzam bir silah cephaneliği ve askeri teçhizatın yanı sıra hapishanelerden kurtardıkları mahkumların desteğini ele geçirdi. Motwani, "Taliban'ın intihar taktikleri de dahil olmak üzere şok birlikleri var" dedi.
Taliban karşıtı milis savaşçıları ve eski Afgan güvenlik güçlerinden oluşan Ulusal Direniş Cephesi'nden (NRF) savaşçıların da Kabil'in yaklaşık 80 km kuzeyindeki vadide önemli silah stoklarına sahip oldukları anlaşılıyor.
"PENŞİR ASLANLARI"
Binlerce Taliban karşıtı savaşçı 2 bin 250 kilometrekarelik bölgede toplandı ve "Penşir Aslanları" olarak tanındı. Penşir Aslanları, Taliban'ın iktidara gelmesinden bu yana örgütlü direnişin son ceplerinden biri sayılıyor.
Çarşamba günü, üst düzey Taliban yetkilisi Amir Khan Muttaki, güçlerinin vadiyi kuşattığını bildiren bir mesaj yayınlayarak Penşir halkını savaşçılara silahlarını bırakmalarını söylemeye çağırdı.
Muttaki, "Savaşmak isteyenlere 'yeter' deyin" dedi. Ancak birçok Afgan, 1996'dan 2001'e kadar Taliban'ın sert yönetiminin tekrarlanmasından korkuyor.
PANŞİR'DE AĞIR MÜCADELE
Taliban'ın yeni yöneticileri, bu sefer daha hoşgörülü olacaklarına söz verdiler, ancak Penşir'deki birçok kişi verilen sözler konusunda son derece şüpheci.
Uyarılarından saatler sonra, Taliban güçleri Kapisa'dan Panjshir'in güneyinden ve vadinin batısındaki Khawak geçidinden de dahil olmak üzere yeni saldırılar başlattı.
Her iki taraf da rakiplerine ağır kayıplar verdiğini iddia etti, ancak savaşın ortasında vadide iletişim zor olduğu için hangi tarafın iddiasının gerçeği yansıttığını anlamak zor.
NRF sözcüsü Ali Maisam Nazary Cuma günü yaptığı açıklamada, Taliban güçlerinin gece boyunca daha fazla saldırı düzenlediğini söyledi ve ekledi: "Penşir'de şiddetli çatışmalar var. "
ÇARŞININ ADINI SİLDİLER
Kabil'de askeri ürünler satın almak için en iyi yer her zaman Bush Çarşısı'ydı. Satılan malların çoğu ABD kamyonlarından düşmüştü, bu yüzden arsız tüccarlar pazara 2001'de Afganistan'ı işgal eden eski Başkan Bush'un adını verdiler.
Ama dün The Sun gazetesinin muhabiri Jerome Starkey, pazarı ziyaret ettiğinde, Kabil'in nasıl değiştiğini gördü. Eski ABD Başkanı'nın adı boyanmıştı. Alışveriş yapanlar ise Taliban militanlarından başkası değildi.
İslami militanlardan üçü, Kalaşnikoflarına lazer nişangahları ve meşaleler takmanın ne kadara mal olacağını sordu. Taliban militanları ayrıca ABD tarzı vücut zırhını sordular. İngiliz muhabirin aktardığına göre, hem satıcılar hem de halk korku içinde.
İngiliz muhabir, ülkenin dört bir yanında gerçekleşen intikam cinayetleri, işkence ve korkunç dayak haberine rağmen, Kabil civarında tanıştığı militanların kibar ve makul davrandıklarını iddia etti.
YENİ HÜKÜMETİ YÖNETECEK İSİM...
Bu sabah Taliban'dan üç farklı kaynaktan yapılan açıklama, tüm dünyada bomba etkisi yarattı. İslamcı gruptan en az üç kaynak bugün yaptıkları açıklamada, Taliban'ın siyasi ofisinin başkanı Molla Baradar'ın Afganistan'daki yeni hükümeti yöneteceğini söyledi.
Kaynaklar ayrıca, Taliban'ın kurucusu Molla Ömer'in oğlu olan Molla Mohammad Yaqoob ve Sher Mohammad Abbas Stanekzai'nin de hükümette üst düzey görevlerde bulunacaklarını ilan etti.
DÜNYANIN KANI DONDU
Öte yandan, dünya Taliban'ın gövde gösterisiyle tam anlamıyla dehşete düştü. Taliban, düzenlediği silah geçit töreni sırasında intihar yeleklerini ve bombaları sergiledi. Televizyon ekranlarına gelen tuhaf görüntülerde militanlar, Afganistan'ın fethini kutlayarak savaş gösterileri yaptı.
Afganistan devlet televizyonunda yayınlanan tüyler ürpertici silah geçit töreninde patlayıcı intihar yelekleri, patlayıcı cihazlar ve bombalı araçların kamyonların arkasına çekildiği görüldü.
Alışılmadık görüntüler ise, Taliban savaşçılarının dövüş sanatları sergilediklerini ve yumruklarıyla plakaları kırdıklarını, Hollywood tarzı dövüş sahnelerini aratmayan gösterilerini gözler önüne serdi.
İslam Emirliği bayrağıyla yürüyen bir grup Taliban savaşçısını gösteren videoda, ABD yapımı silahları ve bombaları gözler önüne seren görüntüler de yer aldı.
Son derece rahatsız edici olan görüntülerde, arabaların ve kamyonların arkasındaki platformlarda, her silahın ne olduğunu açıklayan etiketlerle çeşitli bomba türleri izleyicilerin yanından geçti.
İntihar yelekleri ve bomba yüklü araçların platformlarda sergilenirken, video klipteki seslendirmede, varil bombasını "düşmanın sıradan ve zırhlı araçlarını yok etmek" için kullanılan "Mücahidlerin askeri sanayisi" olarak tanımlandı.
40 dakikalık geçit töreni, silah sergisinin karşısındaki derme çatma bir stanttan oturup izleyen Taliban liderlerinin önünde gerçekleşti. Taliban ordusunun 'kutlaması' olduğu düşünülen görüntülerin Kandahar'da çekildiği anlaşılıyor.
Görüntüler, Taliban'ın, militanların dövüş sanatları hareketleri ve dövüş gösterileri uyguladığını gösteren tuhaf bir propaganda videosu ile birlikte yayınlandı. Görüntülerde, savaşçıların uçan tekmelerle tahtaları parçaladıkları, havada uçuşan yumruklarla çömlekleri paramparça ettikleri ve karate dövüş sahneleri ortaya koyduğu görüldü.
Militanlar, dövüş sanatları gösterilerinin sıra dışı derlemesinde siyah kar maskeleri takmış ve kamuflaj teçhizatı giymişlerdi. Sahnelenen görüntülerde bir militan, koreografisi yapılmış film benzeri bir kavga sırasında başka bir savaşçının 'boynunu kırıyor' gibi göründü.
Taliban yetkilileri tarafından sosyal medyada paylaşılan görüntülerde, silahlı savaşçılar da hedeflerine kurşun yağdırırken silah ateşleme pratiği yaparken gösterildi.
Silahlı geçit töreni, ABD'nin, kaç tanesinin çalışır durumda olduğu bilinmemekle birlikte, terör örgütünün elinde 48 kadar hava taşıtı bıraktığının ortaya çıkmasından sonra geldi.
Öte yandan, Afganistan'ı hızla ele geçiren Taliban, dünyayla ilk bağlantısını önceki gün kurdu. Katar jetinin Kabil'de havalimanına indiği bildirilirken, jetin geliş sebebine ilişkin konuya yakın bir kaynaktan çok çarpıcı bir açıklama geldi.
Taliban'ın sosyal medya hesapları ise, gerçekleşen sürpriz bir ziyareti yayınladı. 123 bin insanın Afganistan'dan çıkarılmasını 'olağanüstü başarılı' sözleriyle niteleyen Biden, "Yaklaşık 200 Amerikalı hala Afganistan'da ve bazıları ülkeden ayrılmak istiyor. İsterlerse tüm Amerikalıları Afganistan'dan çıkarmaya kararlıyız" dedi.
ABD'nin önündeki iki seçeneğin 'Afganistan'dan çekilmek ya da savaşı yükseltmek' olduğunu dile getiren Biden, "On yıl daha sürecek bir savaş dönemi başlatmayı reddediyorum. Savaşı sonsuza kadar uzatmayacaktım" ifadesini kullandı.
ABD ordusu ise Afganistan'dan ayrılan son uçak olan C-17'den yeni fotoğraflar paylaştı. Uçağa son binen Tümgeneral Chris Donahue'nun yanı sıra diğer askerler de fotoğraflarda yer aldı.
KATAR UÇAĞI KABİL'DE
Konuyla ilgili bilgisi olan bir kaynağın verdiği bilgiye göre, Taliban'ın Afganistan'ı ele geçirmesinin ardından havaalanı operasyonlarının yeniden başlamasını görüşmek üzere teknik bir ekibi taşıyan bir Katar uçağı Kabil'e indi. Kaynak, "Teknik ekibi taşıyan Katar jeti, havaalanındaki operasyonların yeniden başlamasını görüşmek üzere bugün erken saatlerde Kabil'e indi" dedi ve şöyle devam etti:
"Teknik yardım sağlanması konusunda nihai bir anlaşmaya varılmazken, Katar'ın teknik ekibi, diğer tarafların talebi üzerine bu görüşmeyi başlattı. Güvenlik ve operasyon düzeyinde görüşmeler devam ediyor.”
Kaynak, amacın hem insani yardım için uçuşları sürdürmek hem de tahliye çabalarının yeniden başlaması da dahil olmak üzere hareket özgürlüğü sağlamak olduğu bilgisini verdi. Katar hükümeti henüz yorum yapmadı.
TALİBAN ZAFER SARHOŞU
Kabil Havalimanı'nda Salı günü gövde gösterisi yapan ve ABD'nin geride bıraktığı helikopterlerle pozlar veren Taliban ise, Afganistan'ın birçok kentinde kutlamalar yaptı. Konvoyların şehir turları attığı kutlamalarda Host şehrinde ABD, İngiltere, Fransa ve NATO bayraklarının sarılı olduğu tabutlar taşındı ve temsili cenaze töreni düzenlendi.
HÜCRENİN ÖNÜNDE FOTOĞRAF
Taliban'ın yönetimi ele geçirmesinin ardından görünür hale gelmeye başlayan Hakkani ağının liderlerinden Enes Hakkani, örgüt içindeki en korkulan grubu yöneten Siraceddin Hakkani'nin kardeşi. 20 yıllık işgal boyunca ABD ve NATO güçlerine karşı en kanlı saldırıları gerçekleştiren şebekenin esas lideri Siraceddin Hakkani'nin başına 5 milyon dolar ödül konmuştu ve şu an nerede olduğu bilinmiyor.
80'lerdeki Sovyet işgaline karşı savaşan Afgan mücahit komutanlardan Celaleddin Hakkani tarafından kurulan ağ, söz konusu dönemde Amerikan Merkezi Haberalma Teşkilatı'nın (CIA) gözdesiydi.
Taliban'ın 1996'da kanlı bir şekilde iktidara gelmesinin ardından Celaladdin Hakkani hükümette bakanlık yaptı, 2010'ların ortasında öldüğü ise yıllar sonra örgütü tarafından itiraf edildi.
Yerine geçen oğullarının Pakistan'la güçlü ilişkileri olduğu biliniyor, Kabil'deki Intercontinental Oteli'ne düzenlenen büyük saldırıyı kardeşlerden Bedreddin'in Pakistan'daki bir otelden cep telefonuyla yönettiği ortaya çıktı.
Kabil'in düşmesiyle kamuoyu önüne çıkan Enes Hakkani ise uluslararası medyaya röportajlar verdi, havalimanında diğer yöneticilerle birlikte gövde gösterisine katıldı.
Ancak ünlü Bagram Hava Üssü'ne yaptığı ziyaret, Taliban hesapları tarafından çarşaf çarşaf yayınlandı. Zira, Enes Hakkani Bagram'da 5 yıl hapis yatmıştı ve 2019'da salıverildi.
20 yaşında idama mahkum edilen Hakkani Bagram'da tutulduğu hücrenin önünde poz verdi, hapishane ziyaretinde yanında korumaları ve yakın ekibi de yer aldı.
'Tarihi ziyaret' başlıkları kullanan ve Amerikan barbarlığının yenildiğini yazan Taliban hesapları, buna karşılık Enes Hakkani'nin Doha'daki ABD-Taliban anlaşmasıyla serbest kaldığını da hatırlattı.
TALİBAN'IN İNSAN AVI
ABD'nin çekilmesiyle insan avına hız veren Taliban, intikam için özellikle Batılı güçlerle çalışan tercümanların peşine düştü. Kabil'de bazı evlere baskınlar düzenlendiği bildiriliyor.
Yerel medya, eski tercümanların Taliban militanlarından saklanmaya çalıştığını yazdı. BBC muhabiri Sodaba Haidare ise, Taliban'ın Afganistan'daki Amerikan Üniversitesi öğrencilerinin adlarını ve adreslerini bildiğini aktardı.
Bir öğrenciye gönderilen mesajda ise "Amerikan Üniversitesi'nde okudun ve hükümet için çalıştın. Biraz bekle, seninle uğraşacağız. Tecavüz edip öldüreceğiz" yazıyordu.
20 YILIN ZAMAN ÇİZGELGESİ
ABD'nin 20 yıllık Afganistan sürecinin öne çıkan detayları şöyle oldu: 7 Ekim 2001: ABD öncülüğündeki koalisyon Afganistan'daki Taliban ve El-Kaide mevzilerini bombaladı. Kabil, Kandahar ve Celalabad şehirleri hedef alındı. Taliban, El Kaide lideri Usame Bin Ladin'i teslim etmeyi reddetti.
13 Kasım 2001: Afganistan'da Taliban rejimine karşı savaşan silahlı örgüt olan Kuzey İttifakı, Kabil'i ele geçirdi. 7 Şubat 2009: Dönemin ABD Başkanı Barack Obama, Afganistan'a gönderilecek askeri birliklerin sayısını artırmayı onayladı. Böylelikle asker sayısı zirveye, 140 bin dolaylarına ulaştı.
28 Aralık 2014: NATO, Afganistan'daki muharebe operasyonlarını sonlandırdı. ABD binlerce askerini geri çekmeye başladı. Kalan askerler Afgan güvenlik güçlerini eğitmek ve desteklemek için kaldı. 29 Şubat 2020: ABD ve Taliban arasında Katar'ın başkenti Doha'da barış anlaşması imzalandı. ABD ve NATO müteffikleri Taliban'ın anlaşmayı bozmaması durumunda 14 ay içerisinde Afganistan'ı terk etmeyi kabul etti.
13 Nisan 2021: ABD Başkanı Joe Biden tüm ABD birliklerinin 11 Eylül'de Afganistan'ı terk edeceklerini duyurdu. 16 Ağustos 2021: Bir aydan biraz daha uzun bir süre içinde, Taliban Kabil de dahil olmak üzere Afganistan'ın dört bir yanındaki kasaba ve şehirlerin kontrolünü ele geçirdi. Afgan güvenlik güçleri Taliban ilerleyişi karşısında çöktü. 31 Ağustos 2021: ABD, Afganistan'dan çekilme sürecini tamamladı.
