Çanakkale Seddülbahir Kalesi Restorasyonu Devam Ediyor

Restorasyon çalışmaları, ÇATAB’ın teknik kontrollüğü ve yürütücülüğünde, İstanbul Teknik Üniversitesi’nden Dr. Öğretim Üyesi Gülsün Tanyeli, Prof. Dr. Rahmi Nurhan Çelik, Dr. Haluk Sesigür ile Koç Üniversite’sinden Prof. Dr. Lucienne Şenocak ve 2006 tarihli onaylı konservasyon projesi yürütücüsü Mimar Arzu Özsavaşcı’dan oluşan bilimsel danışma kurulu kararları ile sürdürülüyor. Seddül-bahr, yani “denizin seddi” anlamına gelen 17. yüzyıl Osmanlı kalesi, Çanakkale tarafında bulunan Kumkale ile birlikte IV. Mehmet’in annesi Hatice Turhan Sultan tarafından Boğaz saldırılarının karşılandığı ilk savunma hattını oluşturmak amacı ile inşa ettirilmiş.

Stratejik konumu dolayısıyla Çanakkale Deniz Savaşları sırasında ağır şekilde bombalanmış olan kale, Çanakkale savaşlarının ilk şehitlerinin verildiği yer olmuş. Seddülbahir Kalesi restorasyon uygulama sürecinde, üç boyutlu tarama verileri kullanılarak güncel rölövelerin hazırlanması, revize restorasyon projelerinin hazırlanması eş zamanlı olarak devam etmiş. Kalenin gerekli bölümlerinde strüktürel analiz yapılarak güçlendirme projeleri hazırlanmış.

Uygulama sürecinde hazırlanan revize projelerin Komisyon Kurulu’na sunularak onaylanmasının ardından uygulamalara devam edilmiş. Arkeolojik kazılar neticesinde bulunan yapı bölümleri ve temellerinin de projelendirilmesi ve restorasyon uygulamaları sürdürülmüş. Bununla birlikte yeniden kullanım, teşhir tanzim ve peyzaj projelerinin de hazırlığı tamamlanmış. Kulenin zaman içinde savaş sonrası tahribatla birlikte dalgaların ve yer hareketlerinin de sonucu olarak yarısı kaybedilmiş.

Kalenin yapıldığı döneme ait platform sınırları arşiv fotoğraflarına göre belirlenerek İstanbul Teknik Üniversitesi Hidrolik Ana Bilim Dalı tarafından yapılan çalışmalar kapsamında kıyı koruma projelerine uygun olarak uygulama tamamlanmış. Kalenin giriş kapısı olan Bab-ı Kebir kapısının yalnızca temelleri günümüze ulaşabilmiş.

Araştırma kazısı yapılmadan önce modern bir ek olan ilk şehitler anıtının kaldırılması gerekmiş. Böylece yapılan kazı neticesinde kapının orijinal temellerine ulaşılmış. Kapının temel duvarlarının sağlamlaştırılması, kısmi tümlemelerle yaklaşık olarak bulundukları kotta korunmasına karar verilmiş. Seddülbahir Kalesi yeniden kullanım projesinde kale girişini belirtmek ve köy meydanından kale algısının güçlenmesi adına Bab-ı Kebir kapısının rekonstrüksiyon projesi tamamlanmış.

Yarı geçirgen ahşap malzeme ile arşiv belgeleri referans alınarak tasarlanan projenin uygulama çalışmalarına yakında başlanması planlanıyor. Restorasyon projesi kapsamında ayrıca ilk şehitlerin anısına kalenin kuzeydoğu beden duvarına yapışık temsili bir mezarlık inşa edilmiş ve proje ekibinin önerisi olarak kalenin dışından, erişime açık bir ziyaret noktası olması düşünülmüş.

Çanakkale Seddülbahir Kalesi’nin restorasyon uygulamaları %98 oranında tamamlanmış olup çok yakında sonuçlanması bekleniyor. 2021 yılında kısmi olarak tamamlanacak olan müze uygulamaları, teşhir tanzim, ek yapılar, elektromekanik, aydınlatma, alt yapı ve peyzaj işlerinin sonunda kalenin ziyarete açılması planlanıyor.