Budapeşte'deki Demir Ayakkabılar Hikayesi İle Duygulandırıyor

Budapeşte Parlamento Binası’nın önünde, Tuna Nehri'nin kıyısı boyunca dizilmiş demir ayakkabılar, 2. Dünya Savaşı'nda yaşanmış katliamların anısına adeta bir utanç anıtı gibi bekliyorlar. 1944 yılının Ekim ayında, Hitler tarafından devrilen Macar hükümet lideri Miklos Horthy'nin yeri Ferenc Szalasi ile değiştirildi. Yeni dönemin başlamasıyla birlikte Hitler'in ideolojisini destekleyen Szalasi, Yahudileri vahşi bir biçimde öldürmeye başladı.

Demir Ayakkabılar Adeta Geçmişin Ayak İzleri

Yaklaşık 80.000 Yahudi, Macaristan'dan Avusturya sınırına kovuldu ve yaklaşık 20.000 Yahudi, Szalasi hükümeti tarafından Tuna Nehri boyunca vahşice katledildi. Kurbanlardan silah zoruyla ayakkabılarını çıkarmaları ve Tuna Nehri'ne atlamaları istendi. Nehre atlayan kurbanlar, vurularak vahşice infaz edildiler. Nehrin kenarında bıraktıkları ayakkabılar, insanlık dışı uygulamanın ardından katliamın anısı olarak nehir boyunca uzanıyordu.

Bu unutulmaz katliam, uzun yıllar Macaristan'da yaşayan ünlü yönetmen Can Togay ve heykeltıraş Gyula Pauer tarafından ölümsüzleştirildi. Projenin sahibi olan Can Togay, bu insanlık dramına dikkat çekmek için o günlere ait bu derin anıyı, demir ayakkabılar ile ölümsüz kılmak istedi. Budapeşte'de Tuna Nehri kıyısında uzanan bu açık müze, 1940'lı yılların ayakkabılarına ait özellikler taşıyan 60 çift demir ayakkabıdan oluşuyor.

Yok Olan İnsanların Anısına Saygı Duruşu

Bu anıt, o dönemde katledilen insanların kişilik özelliklerinden de dokunuşlar taşıyor. Katledilen insanların meslek, kimlik ve cinsiyetine bakılmaksızın, nasıl bir vahşete kurban gittiklerini anlamak için benzersiz bir eser niteliği taşıyor. Bir erkeğin çizmesi, bir kadının topuklu ayakkabısı ve çocuk ayakkabıları... Hemen o anda oraya bırakılmışlar hissi veren ayakkabılar, geçmişin çirkin anılarını yad etmek ve bu vahşete kurban giden insanları saygıyla anmak için de önemli bir anıt olma özelliği taşıyor.Budapeşte'deki ayakkabı anıtı hayata geçirildikten sonra, bir nebze olsun Avrupa'da ve Macaristan'da yapılan Yahudi katliamlarına saygı duruşu gerçekleştirilmiş oldu. Hatta Macaristan başbakanı, 12 yaşındaki oğlunu da alarak Tuna Ayakkabıları anıtına yürüyüş yapmış, böylece Yahudilerin uğradıkları zulmün acısını hissettiğini bir kez daha vurgulamıştı. Anıt boyunca 3 noktada konumlandırılmış biçimde, Macarca, İngilizce ve İbranice dillerinde "Kurbanların anısına. 1944-1945'te Arrow Cross militiamen tarafından Tuna'ya ateş edildi. 16 Nisan 2005" yazısı bulunuyor.

Gitmeden Önce Bilmeniz Gerekenler

Budapeşte merkezinde ve hatta merkeze yakın bir yerde konaklıyorsanız, rahatlıkla yürüyerek anıta ulaşabilir, bu yürüyüş esnasında muhteşem güzellikteki manzarayı izleyebilirsiniz. Eğer anıtı görmek için daha uzak bir mesafeden ulaşım sağlamanız gerekiyorsa, M2 numaralı kırmızı metro hattını kullanarak Kossuth Lajos Tér istasyonunda inebilirsiniz. Ya da tramvay ile yolculuğunuzu sürdürmek için Peşte tarafında bulunan 2 no lu sarı tramvaylara binebilir ve anıtı görmeye gidebilirsiniz. Anıtın bulunduğu bölgeye otobüs ile de ulaşım sağlamak mümkün. Bunun için 15, 70 ya da 78 numaralı troleybüsleri kullanabilirsiniz.