Banliyö Nedir?

Banliyö çoğunlukla konut niteliğindeki yerleşim alanlarını ifade eder. Kentlerin merkezden uzakta veya kent sınırına yakın bölgelerinde yer alan kent bölümleridir. Genellikle büyük kentlerin etrafında kurulan banliyöler, kent yaşayışına katılan yerleşim bölgeleridir. Kent merkezine uzaklıkları bakımından, banliyölerden kent merkezine ulaşımı günü birlik olarak sağlanır. Kent merkezine ulaşımda iş, eğitim vb. günlük ihtiyaçların karşılanması öne çıkar. Kent nüfusundaki artış, ucuz ve rahat konut talebi, yaşam kalitesine ilişkin diğer talepler ve banliyölerin kurulmasında başlıca etkenlerdir.

Banliyölerde ulaşım

Banliyölerin kent merkezlerine bağlantısı karayolu ve demir yolu başta olmak üzere, bağlantısı olan yerlerde deniz yolu vapur seferleri ile sağlanır. İstanbul’da 1850’li yıllarda başlayan kent içi vapur seferlerinin yanı sıra 1870’li yılarda başlayan tünel ve banliyö tren hatlarının açılması ile kentin biçimlenmesindeki en önemli ulaşım faktörlerinden biridir. Kent içi vapur seferleri yerleşimin kıyı şeridinde yoğunlaşmasına neden olurken, kara ulaşım ağının genişlemesiyle beraber yoğunlaşma kıyı bölgelerden dağılarak daha dengeli bir hal almıştır.

Banliyö treni

Kent ile banliyö arasında işleyen tren hattına banliyö treni adı verilir. Şehirlerin geniş bir coğrafyaya yayılmaları ve beraberinde getirdikleri trafik yoğunluğu nedeniyle banliyölere ulaşımda demiryolunun önemini her zaman korumuştur. Banliyö treni denilince akla gelen en önemli hatlardan ilki 1956 yılında yolcu taşımaya başlayan, 27.6 km uzunluğundaki Sirkeci-Halkalı hattıdır. 1969 yılında hizmete giren 44.2 km uzunluğundaki Haydarpaşa-Gebze ise şehrin biçimlenmesi üzerinde önemli etkileri bulunan diğer bir banliyö tren hattıdır.