Vatandaşlık için yeni bir model
05.03.2024 - 07:00 | Son Güncellenme:
Afrika, Ortadoğu ve Asya ülkelerinden pek çok kişi Türkiye’de ikamet ve vatandaşlık almaya çalışıyor. Aynı şekilde çok sayıda Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı da diğer ülkelerde ikamet edebilme ya da pasaport almanın yolunu arıyor. Bu işlemleri ve planlamaları yapmak için çok sayıda firma hem insanlara hem de hükümetlere danışmanlık veriyor.
SERVET YILDIRIM - Bu konuda dünyada koca bir sektör oluşmuş durumda. Kimi aile bireyleri için daha iyi bir yaşam kurmak peşinde. Kimi ise vergi kaçırma, vergiden kaçınma ya da vergi planlaması yapabilmek için bu yollara başvuruyor. Sektör yetkililerinin verdiği bilgilere göre Arap baharından sonra küresel bazda canlanan bu sektöre pandemi döneminde yeni bir boyut daha eklenmiş, insanların “alternatif arayışları” hızlanmış.
En kaliteli pasaport
Geçen hafta sektörün önde gelen firmalarından Henley & Partners’ın Türkiye yöneticisi Burak Demirel ile sohbet ettik. Henley & Partners yatırım yoluyla oturum ve vatandaşlık konularında dünyanın önde gelen firmalarından biri. Burak Demirel’in anlattığına göre “oturum ve vatandaşlık planlaması” kavramını dünyada ilk defa 1990’larda Henley & Partners oluşturdu. “Servet planlaması yapıyoruz” diyor Demirel yaptıkları işi anlatırken.
“Oturum ve vatandaşlık” arayışı sadece Türkiye’de değil dünyada da son yıllarda oldukça canlanmış durumda. Birçok ülke değişik programlarla başka ülke vatandaşlarına oturum ya da vatandaşlık imkanı tanıyor. En kolay ve uygun vatandaşlık Karayipler’de Antigua ve Barbuda’dan alınıyor. Karayipler’deki St. Kitts and Nevis dünyada yatırım yoluyla vatandaşlık programının ilk başladığı ülkeymiş. Şu anda 250 bin dolarlık bir bağış ile halen adını çoğumuzun bilmediği bu ülkenin pasaportu için başvurulabiliyormuş. Cazibesi ise dünyada 180’den fazla ülkeye St. Kitts and Nevis pasaportu ile vizesiz girilebilmesiymiş.
Sektörde “en kaliteli” olarak bilinen program ise Malta’nınkiymiş. Türkiye iş dünyasından da çok sayıda kişinin elinde bulunduğu söylenen Malta pasaportu en az ABD, İngiltere ve Kanada kadar itibarlı ama güvenlik süreci oldukça sıkıymış. Her dört başvurudan biri reddediliyormuş. Yatırım yoluyla vatandaşlık seçeneğinden yararlanmak için 12 ay boyunca Malta’da ikamet etmek ve 750 bin euro ödemek gerekiyormuş. Daha sonra Malta’da en az 700 bin euro değerinde konut amaçlı gayrimenkul satın almak ya da yıllık kirası en az 16 bin euro olan bir konut kiralamak gerekiyormuş.
En ucuz Türkiye’de
Gördüğüm kadarıyla paranın maliyeti açısından en ucuza vatandaşlık veren ülke Türkiye. Bir yabancı ülke vatandaşı Türkiye’de en az 250 bin dolar tutarında ev alarak veya en az 500 bin dolar karşılığı döviz tutarında sabit sermaye yatırımı yaparak Türk vatandaşlığı kazanabiliyor. 2022 yılı başında yapılan düzenleme ile yabancılar gayrimenkul aldıklarında en az 250 bin dolar tutarında olacak bu gayrimenkul için dövizlerini Türk bankaları aracılığıyla Merkez Bankası’na satacak. Aynı şekilde en az 500 bin dolar olarak tanımlanan “Mevduatı Türk bankalarında tutma” koşulu da değiştirilerek bu miktarın bankalar aracılığıyla Merkez Bankası’nda bozdurulması şartı getirilmişti. Gayrimenkul alan yabancı aldığı bu gayrimenkulü vatandaşlık alıncaya kadar tutuyor, sonra da belirli bir kar ile satıp çıkabiliyor.
Türkiye’nin diğer ülkelerden önemli bir farkı da yatırım yoluyla vatandaşlık alanlara seçimlerde oy kullanma hakkı vermesi. Oysa diğer birçok ülke yatırım yoluyla vatandaşlık verse de oy verme hakkını tanımıyor.
Türkiye eğer vatandaşlık vermeye devam edecekse bu konuda yeni bir düzenleme yapması gerekiyor. Aynı turizmde olduğu gibi nasıl ki ucuz turist cenneti olmaktan kurtulmaya çalışıyorsak vatandaşlık ya da oturum verirken de daha seçici olmak ve ekonomiye fayda yaratılmasını gözetmek gerekiyor.
