Türk hukuku internete taşındı

Türkiye’de bugüne kadar çıkan bütün kanunlara ve mahkemelerin verdiği kamuya açık tüm kararlara internet üzerinden erişmek artık mümkün. ABD’de St. Louis’te tetkik hâkimi olarak çalışan Melih Karakullukçu, kendisi gibi hukukçu olan ağabeyi Memduh Karakullukçu ile birlikte ABD hukuk sisteminin vazgeçilmez bir parçası olan ‘içtihadın tamamına online erişimi’ Türkiye’ye taşımak için kolları sıvadı.

ABD’de tetkik hâkimliği yaptı
‘Karakullukçu Danışmanlık’ şirketi bünyesinde kurulan www.kanunum.com internet sitesi, Türkçe’nin dil özelliklerine uygun Google benzeri bir arama motoru hazırlayarak kanun ve yargı kararlarını internete taşımaya başladı. Böylece hem hukukçu ve akademisyenler, hem de yargıyla ilgili aklına bir konu takılan vatandaşlar arama motoruna “nafaka, trafik kazası” gibi anahtar kelimeler yazarak Türk mahkemelerinin verdiği emsal kararları bulabilecek. Sitede daha kavramsal araştırmalar yapmak da mümkün.
Sitenin kurucusu Melih Karakullukçu, Robert Kolej’i bitirdikten sonra ABD’de Brown Üniversitesi’nde matematik ve tarih okumuş. Daha sonra İngiltere’de London School of Economics’te siyasal felsefe mastırı yapmış.
Ardından da ABD’ye dönerek prestijli hukuk okulu Columbia Law School’u bitirmiş. New York Barosu’na kaydolan Karakullukçu 9 ay ceza avukatlığı yapmış. Ardından St. Louis’e giderek Federal Temyiz Mahkemesi 8. Daire’de 2 yıl tetkik hâkimliği görevinde bulunmuş. 2007 sonunda Türkiye’ye dönme kararı aldığında Türk hukuk sisteminde alınan emsal değerindeki çok sayıda kararın kilit altında tutulduğunu görmüş.
Karakullukçu, “Türkiye’de çok köklü bir hukuk yayıncılığı var. Ama kanun ve kararların elektronik ortama taşınmasında eksik kalmışız. ABD’de hukuk arama motorları avukat ve hâkimlerin olmazsa olmazı haline gelmiş. Herkes içtihadın yüzde 100’üne ulaşıyor. Türkiye’de bunun bir muadili olmadığını gördüm” diyor.

Her karar emsal değerinde
Türkiye’deki temel mevzuat ve içtihat metinlerini ileri metin tarama teknolojileriyle araştırılır hale getirmeye başladıklarını anlatan Karakullukçu şunları söylüyor:
“Amacımız bütün mevzuatı internete taşımak. Bütün mevzuat dediğimizde içine kanun, yönetmelik, genelge ve muktezalar da giriyor. Yani sonsuz bir okyanus. Türkiye’de yürürlükte 1000 kadar kanun var. Kanun hükmündeki kararnameler 300 - 400 tane. Bir de bunları yorumlayan Yargıtay ve Danıştay kararları var. Onların sayısı milyonlarca ama halka açılmış olanları sadece 50 - 60 bin. Medeni kanunumuza göre tüm kararlar mahkemede emsal değeri taşır. Biri bir kararı arşivden bulup çıkarırsa onun emsal değeri olur.
Bir de Anayasa Mahkemesi kararları var. Biz okyanusun bir ucundan başladık. Çalışmamız tüm mevzuata ve yargı kararlarına doğru genişleyecek.”

Devletin ‘kilidi’ sorun çıkarıyor
Melih Karakullukçu, mahkeme kararlarına erişmekte ciddi zorluklarla karşılaştıklarını da belirterek şunları anlatıyor:
“Kanunlar halka açık ama içtihat kapalı. Yargıtay ve Danıştay kararları arşivde durur. Vatandaş olmak bunları görmek için yeter koşul değil. Hukukun bir rasyonellik ve tutarlılık iddiası var. O iddianın altı dolu olmazsa, hukuk da olmaz. Onun için kararların taranabilir ve ulaşılabilir olması lazım. Yargıç, avukat ve vatandaş arama yaptığında aynı resmi görebilmeli.
Metodik olarak okyanusun tamamını tarayamazsanız işler karışır. Bu girişimin önünde iki engel vardı. Biri devletin kilidi. İkincisi teknoloji. Biz teknolojiyi çözdük. Türkçe metin arama konusundaki en önemli Türk mühendisler ekibimizde. Kilit konusunda ise yapabilecek çok şey yok. Bilgi edinme hakkı kanunu kapsamında ilerlemeye çalışıyoruz.”

İki kardeş de hukukçu
Kanunum.com’un kurucusu Melih Karakullukçu’nun en büyük destekçisi kendisi gibi hukukçu olan ağabeyi Memduh Karakullukçu. Memduh Karakullukçu Robert Kolej’i bitirdikten sonra ABD’nin ünlü üniversitesi MIT’den elektrik mühendisliği ve ekonomi diploması almış. İngiltere’de London School of Economics’te finans mastırını tamamlayan Karakullukçu, daha sonra da Columbia Law School’da hukuk okumuş.

‘Şirketler de kullanabilir’
New York Barosu’na kayıtlı avukat olan Memduh Karakullukçu, aynı zamanda Türkiye’de iş dünyası, diplomasi ve akademik hayatın önde gelen isimlerinin kurduğu ‘Global İlişkiler Forumu’nun Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı. Karakullukçu, “Kanunum.com girişimimizin yükünü Melih Bey çekiyor. Ancak istişari katkım oluyor. Ben de hukukçu olduğum için ürünün geliştirilmesine yardımcı oluyorum. Sitenin arama motorunda çok önemli bir know - how var. Bunun farklı alanlarda kullanılması mümkün. Şirketler, kurum içinde Türkçe metinleri bu motorla çok rahat tarayabilir” diyor.

Referandum için paket hazırlıyor
Sitenin Ocak 2010’dan beri işlediğini belirten Melih Karakullukçu, referandum için de bir paket hazırladıklarını söylüyor. Karakullukçu, “Ne yapabildiğimizi göstermek açısından referandum için bir ürün hazırlıyoruz. Anayasa metni, değişecek olan metin ve Meclis’te 2 - 3 hafta bu konuda konuşulan tüm tutanaklar sitede olacak. Ağustosun son haftası bunu halka sunacağız” diyor.
Bazı hizmetlerin ücretli olacağı sitede kanunların metinsel tarihçeleri de bulunacak. Bir kanunda zaman içinde yapılan değişiklikler görülebilecek.

Projede 20 kişilik bir ekip çalışıyor
20 kişiyi bulan bir ekiple çalıştıklarını belirten Melih Karakullukçu şunları anlatıyor:
“İşe Anadolu Üniversitesi’nin Bilgisayar Mühendisliği bölümünde Yrd. Doç. Özgür Yılmazel’le başladık. O, baş teknik sorumlu. Eskişehir Teknoloji Geliştirme Bölgesi’nde Ar-Ge için başmühendis Barış Yılmazel yönetiminde bir ofis açıldı. TÜBİTAK’tan da destek aldık. Danıştay eski tetkik hâkimi Yeşim Eribol başhukukçumuz. Koç Üniversitesi Bilgisayar Bölümü’nden Yrd. Doç. Deniz Yuret de danışmanımız. Yuret MIT yapay zekâ laboratuarında 12 yıl çalıştı. Türkçe’ye özel bir arama motoru yaptık. İleride Osmanlıca metinleri de araştırmaya açacağız.”