EYT düzenlemesi Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi
03.03.2023 - 02:07 | Son Güncellenme:
Emeklilikte yaşa takılanlara ilişkin düzenleme, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Böylelikle EYT'de başvuru süreci de başlamış oldu.
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili düzenlemeleri içeren Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Düzenleme ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na geçici madde eklenerek ilgili kanunlara göre kanunun yürürlük tarihinden sonra aylık bağlanması talebinde bulunanlardan yaşlılık veya emekli aylığı bağlanacak olanlar, söz konusu hükümlerde yaş dışındaki diğer şartları taşımaları halinde yaşlılık veya emekli aylığından yararlanacak.
Geriye dönük herhangi bir ödeme yapılmayacak ve geriye dönük hak talep edilemeyecek. İlk kez yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlardan, yaşlılık veya emekli aylığı talebi nedeniyle işten ayrılış bildirgesi verilenlerin işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içinde en son çalışılan özel sektör iş yerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlamaları halinde, çalışılmaya başlandığı tarihten itibaren, sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmına isabet eden tutar Hazinece karşılanacak. Sosyal güvenlik destek primi işveren hissesi indiriminden yararlanılan sigortalının işten ayrılması halinde, bu indirimden tekrar yararlanılamayacak.
Kamu kurum ve kuruluşlarında kadroya alınan işçiler, il özel idareleri ve belediyeler ile bağlı kuruluşlarında ve bunların üyesi olduğu mahalli idare birliklerinde, birlikte veya ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlası il özel idareleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlarına ait şirketlerde işçi statüsüne geçirilenlerin; emeklilik, yaşlılık veya malullük aylığı almaya hak kazanmaları halinde, çalıştırıldıkları kamu kurum ve kuruluşları veya şirketlerce iş sözleşmelerinin feshedilmesini zorunlu tutan düzenlemeler yürürlükten kaldırılacak.
EYT'YE BAŞVURULAR BAŞLIYOR
Kanunun Resmi Gazete'de yürürlüğe girmesiyle başvurular başlıyor. Koşulları yerine getirenler, süre sınırı olmaksızın, SGK ve e-Devlet'ten başvuru yapabilecek. EYT düzenlemesinden yararlanmak isteyenler emeklilik için başvuru dilekçesi verecek.
10 gün 30 oldu
Genel Kurul’daki görüşmeler sırasında teklifte son dakika değişikliği yapılarak; EYT’den yararlanan özel sektör çalışanlarının yeniden eski işyerlerine dönüş için öngörülen 10 günlük başvuru yapma süresi 30 güne çıkarıldı.
Değişikliğin gerekçesi önergede “ilk defa emekli veya yaşlılık aylığı bağlananların sosyal güvenlik destek primine tabi olarak en son çalıştıkları iş yerlerinde tekrar işe başlamaları halinde sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutarın Hazinece karşılanması öngörülmüştür. Öngörülen düzenlemede sigortalının tekrar işe başlaması için verilen sürenin kısa olduğunun değerlendirilmesi nedeniyle daha önce teklif edilen l0 günlük sürenin 30 güne çıkarılmasına ihtiyaç duyulmuştur” şeklinde açıklandı. İktidar ve muhalefet partilerinin uzlaşı sağlamasıyla kabul edilen EYT yasası şu düzenlemeleri öngörüyor:
2.2 milyon kişi
8 Eylül 1999 ve bu tarihten önce çalışmaya başlayanlar için yaşlılık aylığına hak kazanma koşullarından prim ödeme gün sayısı veya sigortalılık süresi şartlarının değiştirilmeksizin yalnızca yaş şartının kaldırılmasıyla hemen emekli olabilecek 2,2 milyon kişi bulunuyor. Bu kişilerin 1,7 milyonu 4/a (SSK), 89 bini 4/b (Bağ-Kur), 496 bini 4/c’li (Emekli Sandığı) kapsamında yer alıyor. Emeklilik için yaşı bekleyen ve ilerleyen yıllarda bekleyecek 4/a’lı 3,5 milyon, 4/b’li 619 bin, 4/c’li ise 669 bin olmak üzere toplam 4,8 milyon kişi bulunuyor.
194.4 milyar TL etki
Hemen emekli olabilecek 2,2 milyon kişiden özel sektörde çalışan 4/a ve 4/b statüsündeki sigortalıların tamamı, kamuda çalışan 4/a ve 4/c kapsamındaki sigortalıların ise yüzde 25’inin emekli olacağı ve yerlerine yeni personel alınacağı öngörüldüğünde, düzenlemenin gelecek ay uygulamaya konulması halinde 2023 yılı emekli aylığı, bayram ikramiyesi ve 4/b prim kaybının SGK’ye maliyeti 144,7 milyar lira olarak hesaplanıyor.
Yasanın 49,7 milyar liralık kamu personeli bütçe etkisiyle birlikte Merkezi Yönetim Bütçesine toplam maliyeti ise 194,4 milyar lira olarak öngörülüyor. Bu hesapta kıdem tazminatı, emekli ikramiyesi, görev aylığı ve emekli aylığı farkıyla yeni personel alımı da dikkate alınıyor.
Düzenlemeyle işverenlerin maliyetlerinin düşürülmesi ve kayıtlı istihdamın teşvik edilmesi amaçlanıyor. Emekli ve yaşlılık aylığı bağlananlardan en son çalıştıkları iş yerlerinde çalışmaya devam etmeleri halinde bu sigortalıları istihdam eden işverenlere 5 puanlık SGDP işveren hissesi prim indirimi getirilecek. SGDP’ye tabi çalışma, emekli ve yaşlılık aylığı bağlananlara aylıkları kesilmeden çalışma imkanı veren bir uygulama olacak. EYT’den yararlanacakların tamamının çalışmaya devam etmesi durumunda 10 aylık maliyet 6,3 milyar lirayken, yüzde 75’inin çalışmaya devam etmesi durumunda 4,7 milyar lira olarak hesaplanıyor.
Ek yük getirmeyecek
Şartların sağlanması kaydıyla destek sonrası SGDP işveren hissesi yüzde 19,5 olarak uygulanacak. Bu kapsama girecek kişilerin halihazırda yüzde 37,5 primle bildirildiği ve işverenlerin düzenli prim ödemesi nedeniyle malullük, yaşlılık, ölüm sigortası (MYÖ) 5 puanlık indirimden yararlandığı dikkate alındığında, bu kişilerin SGDP’li çalışmaya devam etmesi durumunda bu düzenleme kapsamındaki 5 puanlık indirimin Hazineye ek yük getirmeyeceği öngörülüyor.
İlk maaş nisanda
EYT’de aylık bağlama oranları ortalaması 8 bin 733 TL olacak. SSK’dan emekli olacaklar için 7 bin 797 lira, Bağ-Kur’dan emekli olacaklar 5 bin 811 lira, Emekli Sandığı’ndan emekli olacaklar 12 bin 389 lira aylık alacak. EYT düzenlemesinin TBMM’de yasalaşması, Cumhurbaşkanı’nın onayı ve Resmi Gazete’de yayınlanma süresi dikkate alındığında vatandaşlar mart ayı içerisinde dilekçerini verip, nisan ayında ilk emekli maaşlarını alabilecekler.
PEKİ EYT'DE SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK?
Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Öğretim Görevlisi Tarkan Zengin süreçle ilgili şu bilgileri vermişti.
Sosyal güvenlik kurumlarından 'emekli olabilir' yazısını alacaklar. Ve bu yazıyla birlikte işverenlerine emeklilik dilekçesi verecekler."
DÜZENLEMEDE YAŞ SINIRI YOK
Düzenlemede; yaş sınırı yer almıyor. İlk etapta 2 milyon 250 bin kişi emeklilik hakkı elde edecek. Kadınlar için 20 yıl, erkekler için 25 yıl hizmet şartı geçerli olacak. Prim günü eksiği olanlar, doğum ve askerlik borçlanmasıyla tamamlayabilecek.
BAŞVURU SÜRECİ NASIL OLACAK?
Tarkan Zengin, "İşverenlerin vakit kaybetmeden aylık talebinde bulunabilmeleri için çalışanların işten çıkışlarını yapmaları gerekir. İşverenler çıkışlarını bildirdikten sonra çalışanlar bu sefer e-Devlet üzerinden ya da kurumlara giderek o andan itibaren aylık bağlatma talebinde bulunabilirler" dedi.
Maaşlar, emeklilik için başvuru dilekçesi verildikten sonraki ay başından itibaren ödenmeye başlanacak. Emekliliğe hak kazananların aylıkları kesintisiz ödenecek.
Kıdem tazminatı ödemeleri de yapılacak. Ödemelerin zamanı, çalışanın işverenlerle yaptığı anlaşmaya göre değişecek.
