Kırmızı et fiyatları yabancı yatırımcıyı da kaçırdı

Türkiye’de son bir yılda yüzde 100’den fazla artış gösteren kırmızı et fiyatları, yabancı yatırımcıyı da kaçırıyor. Amerika’nın önde gelen zincirlerinden Denny’s, Türkiye’de 15 şube açma planını “et fiyatları çok yüksek” gerekçesiyle iptal ederken, Alman “steakhouse” zinciri Block House da bu kervana katıldı. Block House, Türkiye’de 35 şube açma planını başka bahara erteledi.
Bir yanda krizden çıkış stratejisinde Türkiye’yi yakından inceleyen global zincir restoranlar et fiyatlarından dolayı yatırımlarından vazgeçerken öbür tarafta yerli yatırımcılar da sürekli artan fiyatlardan dolayı büyümekten korkuyor.

Yabancılar da fiyat kurbanı
Birçok kebap firmasının kapandığına dikkat çeken Etçii firmasının sahibi Emin Arslan, “Denny’s bizimle bağlantıya geçip bu konuda araştırma yaptıklarını söyledi. Et fiyatlarını kendileriyle paylaştığımızda yatırım planlarından vazgeçti” dedi. Sahan Restoranları Yönetim Kurulu Başkanı Tahir Tekin Öztan ise büyük bir restoran planladıklarını ancak bu yatırım planından vazgeçtiklerini belirtti. İstanbul Yemek Sanayicileri Derneği (İYSAD) Başkanı Engin Güner de, fiyatlar nedeniyle çok sayıda yemek firmasının kapısına kilit vurmak zorunda olacağını kaydetti.
Sadece son 2 ayda yüzde 25’ten fazla artış gösteren et fiyatları, hem yerli hem de yabancı yatırımcının planlarını vurdu. Emin Arslan, konunun kendilerini de aşarak global bir sorun haline geldiğini söyledi. Sektörle ilgili olan bir çok kişinin kapılarını çaldığını aktaran Arslan, “Kırmızı et üzerine ABD’den ve AB’den gelmek istemeyen çok firma var. Son olarak Denny’s geldi ama etin kalitesini ve fiyatlarını görünce vazgeçti. Aynı şekilde Alman Block House’la da aynı süreci yaşadık. Adamın ülkesinde 2 TL olan et bizde 20 TL olunca tabii ki durup düşünüyor. Buraya gelip istihdam sağlamak, yatırım yapmak isteyen firmalara bu şekilde cevap vermek zorunda kalmak gerçekten çok üzücü” değerlendirmesinde bulundu. Denny’s’in 15, Block House’un ise 35 şube açmayı planladığını kaydeden Arslan, “Et fiyatları yüzünden vazgeçen ne ilk ne de son yatırımcı olacaklar” dedi.

Menülere et ayarı yapılıyor
Yerli yatırımcı da fiyatlarla ne yapacağını şaşırmış durumda. Büyüme planlarını revize ettiklerini açıklayan Arslan, Etçii’nin bugün 4 şubesi olduğunu, şimdilik büyümeyi planlamadıklarını söyledi. Etin entegrasyonu sağlandığı takdirde 100 şubeye çıkabileceklerini iddia eden Arslan, “Mevcut tesisime et bulamıyorum ama eğer ithalat izni verilirse ve bu entegrasyon sağlanırsa şube sayımı 100’e çıkartıp, bin kişi istihdam edeceğim” iddiasında bulundu. Lüks restoranların menüsünde tavuk ve balığa kayma olduğunu, ancak özellikle kebapçıların ve steak house konseptinin büyük darbe aldığını vurgulayan Arslan, şunları söyledi: “Lükste bir şekilde bunu sağlıyorlar. Menüler tekrar ayarlanıyor, pizzaya makarnaya kayılıyor, ancak küçük işletmelerde ve özellikle kebapçılar batmış durumda. Et yok, olan da kalitesiz ve ateş pahası.”
2 şubesi bulunan RB Et Lokantaları’nın sahibi, aynı zamanda Tüm Restoranlar, Lokantalar ve Tedarikçiler Derneği (TÜRES) Yönetim Kurulu Başkanı Ramazan Bingöl de, menülerdeki değişime dikkat çekti. “Lokantalar zammı menüye yansıtamadıkları için farklı yöntemler kullanıyorlar. Tavuk, balık ve mezeye kayış var” diyen Bingöl, şube sayısını artırmayı düşünmediğini ifade etti. Bingöl, “Bu fiyatlar gündemdeyken böyle bir şey düşünmemiz söz konusu değil” dedi.

Yemek firmaları iflas edebilir
İYSAD Başkanı Engin Güner, çok sayıda yemek firmasının kapısına kilit vurmak zorunda olacağını kaydederek, “Önümüzdeki günlerde çok fazla firmanın kapatacağının duyumlarını alıyoruz. Bakan ‘zam gelmeyecek’ dediği günden beri 3 TL daha arttı. İhaleler çok önce yapıldığı için etten kaçma gibi bir şansımız yok ama olmaz denilen olacak ve iflaslar kapıyı çalacak” şeklinde konuştu.
Gaziantepli Sahan restoranlar zincirinin sahibi Tahir Tekin Öztan ise büyük bir restoran açmayı planladıklarını ancak fiyatlardaki artış dolayısıyla bundan vazgeçtiklerini söyledi. Öztan, “Bu restoranda 100 kişi istihdam etmeyi planlarken bunun yerine küçük şube açmaya karar verdik. Kirası, artan et fiyatları derken bu maliyetlerle ancak kardan zarar ederek başa çıkıyoruz” dedi.