Kamuda şeffaflık için işletme faaliyetlerini "etkin izleme" adımları güçlendiriliyor

Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın "Kamu İşletmelerinin Faaliyetlerinin İzlenmesi ve Raporlanmasına Dair Tebliğ"i Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

İlk olarak 2009 yılında yayımlanan tebliğ, ihtiyaç duyulan veriler ve şirket gruplarındaki değişimler göz önünde bulundurularak yeniden düzenlendi.

Buna göre, kamu sektöründe şeffaflığın ve hesap verilebilirliğin artırılmasını teminen, kamu işletmelerinin faaliyetlerini etkin şekilde izleyerek mali ve mali olmayan verilerinin toplanmasına, derlenmesine ve raporlanmasına ilişkin usul ve esaslar belirlendi.

Söz konusu tebliğ, sermayesinin yarısından fazlası kamu kurum ve kuruluşlarına ait olan veya faaliyet alanı itibarıyla ticari nitelik taşıyıp Sayıştay tarafından denetlenen işletmeleri kapsıyor.

Herhangi bir şekilde toplam kamu payı yüzde 50 ve altına düşen işletmeler tebliğ kapsamı dışında olacak. İşletmelerde birden fazla kamu kurum veya kuruluşu pay sahibi ise toplam oran dikkate alınacak.

Mali ve mali olmayan tablolar belirlenen iş takvimine uygun olarak gönderilecek

Kamu işletmeleri, tabi oldukları mevzuata göre hazırlamakla yükümlü oldukları bilanço, gelir, sermaye bilgileri, yatırım ve finansman gerçekleşme gibi mali tablolar ile personel ve yönetici profili, istihdam maliyetleri ve sözleşmeli personel gibi mali olmayan tabloları belirlenen iş takvimine uygun olarak zamanında gönderecek.

Üçer aylık periyotlarla gönderilecek tablolar için dönemler ocak-mart, ocak-haziran, ocak-eylül ve ocak-aralık olarak uygulanacak.

Yıllık gönderilecek tablolar ise bir önceki yıl sonu itibarıyla hazırlanarak gönderilecek.

Veriler her yıl kamuoyuna duyurulacak

İşletmelerce yıl sonuna ilişkin gönderilen veriler, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından her yıl en geç 31 Ekim itibarıyla yayımlanacak kamu işletmeleri raporuyla kamuoyuna duyurulacak.

Raporda, işletmelerin mali ve mali olmayan verilerinin yanı sıra işletmelere ilişkin yıl içinde meydana gelen gelişmelere ve sektörel analizlere de yer verilecek.

Kurumsal kapasitenin artırılması adına kamu işletmeleri veri gönderimi amacıyla yeterli sayıda ekipman bulunduracak ve eleman tahsis edecek. Söz konusu işletmeler verilerini, sağlıklı, doğru ve zamanında üretecek bir bilgi işlem altyapısı kuracak veya kurmuş oldukları bilgi işlem altyapısını geliştirecek.

Şeffaflığın sağlanması için kamu işletmeleri kendilerine ait ayrı bir internet sayfası oluşturacak ve bu sayfayı devamlı güncel tutacak önlemleri alacak.

Kamu işletmelerinin genel müdürleri, müdürleri veya başkanları istenilen verilerin zamanında ve doğru olarak Bakanlığa iletilmesinden ve ilgili raporların yayımlanmasından sorumlu olacak.

Tebliğ kapsamındaki kamu işletmeleri

KİT'ler ve bağlı ortaklıkları kapsayan birinci grup kamu işletmelerinin listesi şöyle:

"Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Türkiye Taşkömürü Kurumu, Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu, Elektrik Üretim AŞ, Türkiye Petrolleri AO, Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ, Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü, Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü, Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü, Türkiye Elektrik İletim AŞ, Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ, Türkiye Elektromekanik Sanayi AŞ, Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu, Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğü, Et ve Süt Kurumu Genel Müdürlüğü, Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü, Türkiye Raylı Sistem Araçları Sanayii AŞ, TCDD Taşımacılık AŞ, Türk Sudan Uluslararası Tarım ve Hayvancılık AŞ."

Özelleştirme kapsam ve programındaki kuruluşları kapsayan ikinci grup kamu işletmeleri de "Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ, Sümer Holding AŞ, Türkiye Denizcilik İşletmeleri AŞ, Ankara Doğal Elektrik Üretim ve Ticaret AŞ, Doğusan Boru Sanayii ve Ticaret AŞ" olarak belirlendi.

Kamu bankalarını içine alan üçüncü grup kamu işletmeleri "TC Ziraat Bankası AŞ, Türkiye Halk Bankası AŞ, Türkiye Vakıflar Bankası TAO, Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası AŞ, Türkiye Emlak Katılım Bankası AŞ, Türkiye İhracat Kredi Bankası AŞ, İller Bankası AŞ ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası AŞ" şeklinde sıralandı.

Kamu idareleri ve diğer kamu işletmelerini kapsayan 4'üncü grup ise şu kuruluşlardan oluştu:

"Posta ve Telgraf Teşkilatı AŞ, Türksat Uydu Haberleşme Kablo TV ve İşletme AŞ, Askeri Fabrika ve Tersane İşletme AŞ, Uluslararası Sağlık Hizmetleri AŞ, Türk Reasürans AŞ, Nükleer Teknik Destek AŞ, Borsa İstanbul AŞ, Türkiye Varlık Fonu Yönetimi AŞ, Uluslararası Uygunluk Değerlendirme Servisi AŞ (ICAS), Türkiye Radyo Televizyon Kurumu, Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı, Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğü, Spor Toto Teşkilat Başkanlığı." 

5'inci grup kamu işletmeleri TOKİ şirketleri, 6'ncı grup TMSF şirketleri ve 7'nci grup mahalli idare şirketleri olarak belirlendi.