Ekonomi yönetimi ve bankalardan reel sektöre tam destek

Son dönemde yaşan spekülatif ataklar, döviz kurlarında tarihi zirvelerin, kredi faizlerinde de yıllık yüzde 30-40’lı seviyelerin görülmesine neden oldu. Hem kurlarda hem de faizlerde yaşanan olağanüstü artışlar şirket bilançolarında, finansman ve kambiyo giderlerindeki yükseliş sonucu, bozulmalara yol açtı.

Başta KOBİ’ler olmak üzere çok sayıda şirket, yükselen faiz oranları neticesinde yüksek düzeyde finansman giderlerine katlanmamak adına işletme sermayelerini finanse etmek için banka kredileri kullanmak istemezken bu durum kısa süreli de olsa piyasalarda likidite sıkışıklığına kaynaklık etti. Dönem dönem mevcut kredilerin geri ödenmesinde de zorluklar yaşandı.

Ancak başta ekonomi yönetimi olmak üzere bankacılık sektörü, reel sektörün finansmana erişimini kolaylaştıracak, nakit akışını sağlıklı şekilde sürdürebilecek ve fiyatlamalarda esneklik sağlayabilecek tedbirler açıkladı. Yeniden yapılandırma, vadelendirme, faiz indirimi gibi programlarla reel sektöre önemli ölçüde destek verilmeye başlandı.

Türkiye Bankalar Birliği (TBB), 17 Ağustos'ta tavsiye niteliğinde önemli kararlar almıştı.

Karara göre kredi kanalları açık tutulmaya, firma nakit akışlarının sürdürülebilirliğini teminen, vade ve fiyatlamalarda esneklik sağlanmaya devam edilecek. Kur artışı nedeniyle limit aşımı oluşan kredilerde limit aşımı dikkate alınmayacak ve kredi kapama talebi yapılmayacak. Yine kur etkisiyle teminat değeri risk tutarını karşılamada yetersiz kalan krediler için firmalardan ilave teminat talep edilmeyecek. 8 Ağustos'tan itibaren yaşanan ekonomik ortam nedeniyle oluşan kredi gecikmeleri, karşılıksız çek ve protesto edilen senetler Risk Merkezine "mücbir sebep" koduyla bildirilebilecek. Bu uygulama, firmaların kredi erişimlerine engel teşkil etmeyecek.

Yeniden yapılandırma

Bankalar Birliği, 19 Eylül'de "Finansal Yeniden Yapılandırma Çerçeve Anlaşması"nın imzalandığını ve uygulamaya girdiğini duyurmuştu. Anlaşma, nakit gayrinakit borç toplamının 100 milyon TL'den büyük olan borçluları kapsayacak. Bankalar ve diğer finansal kurumlar, münferit veya birlikte, borçlarını ödemeye niyetli ancak farklı nedenlerle edimlerini zamanında yerine getiremeyen müşterilerine ödeme kabiliyetlerinin iyileştirilmesine destek olacak.

Vadelendirme

Türkiye Bankalar Birliği, 8 Ekim'de ekonomik faaliyetin desteklenmesine yönelik olarak yapılabileceklere ilişkin, takdiri üyelerine ait olmak üzere tavsiye niteliğinde karar aldı. Buna göre, risk grubu bazında, bankalar ve diğer finansal kuruluşlara toplam nakit kredi borcu 15 milyon TL'nin altında olan (gayri nakdi riskleri ile birlikte 25 milyon TL'ye ulaşan) işletmelerden; hakkında yasal takip işlemi başlatılmamış, hakkında iflas kararı bulunmayan, kredileri 30 Haziran 2018'den sonra ilgili bankada yapılandırılmamış, nakit akış dengesi geçici olarak bozulduğu için borçlarını ödemekte zorlanan ancak kredilerinin yeniden vadelendirilmesi halinde, borçlarını geri ödeme kabiliyeti kazanarak işletme sermayesini güçlendireceği kanaati oluşanlarla sınırlı olmak kaydıyla; 30 Nisan 2019'a kadar vadesi dolacak; spot kredileri ile taksitli kredilerin bu dönemde vadesi gelen taksitleri, 6 aya kadar anapara ödemesiz olmak üzere, toplam 24 aya kadar vadelendirilebilecek.

Faizde yüzde 10 indirim

Bankacılık sektörü de diğer sektörler gibi enflasyonla mücadeleye destek verdi. Bankalar bu kapsamda firmalara 1 Ağustos'tan sonra yüksek faizle kullandırılmış olan kredilerin faiz oranlarında 10 Ekim'den itibaren vade sonunu beklemeden yüzde 10 indirim yaptı. Bu dönem için bir faiz iadesi söz konusu olmayacak. Yüzde 10'luk bir faiz indirimi sağlanacak.

Döviz kredilerinin yapılandırılmasına düzenleme

Kredi Garanti Kurumlarına Sağlanan Hazine Desteğine İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Buna göre, işletme kredilerinin vadesi asgari 6 ay, anapara ödemesiz dönemi en fazla 1 yıl olmak üzere, azami 5 yıl olarak belirlendi. Yatırım kredilerinin vadesinin de asgari 6 ay, anapara ödemesiz döneminin en fazla 3 yıl olmak üzere azami 10 yıl olması kararlaştırıldı. Kredi veren, kredinin açılış tarihinden başlamak üzere işletme kredilerinde 96 ay, yatırım kredilerinde ise 156 ayı aşmamak kaydıyla birden fazla yapılandırma yapabilecek ve kredi vadesini değiştirebilecek.

Döviz cinsinden ve dövize endeksli kredilerin Türk lirası cinsinden yapılandırılması halinde, yapılandırma tarihindeki Merkez Bankası'nın döviz alış kuru esas alınacak.

KOBİ Destek Kredisi

"Birlikte Kazanacağız" sloganı ile başlatılan KOBİ Destek Kredisi kapmanyasına 8 banka destek verirken, KOBİ'ler oda ve borsalardan alacakları üyelik belgesi ile çalıştıkları banka şubesine başvurabilecekler. KOBİ Destek Kredisi faizi aylık yüzde 1,85, yıllık faiz yüzde 22 olacak. Bir üye azami 200 bin lira kredi kullanabilecek. Kredi 6 ay ana para ödemesiz, sonrasında 12 eşit taksitli toplam 18 ay olacak. Kredinin yüzde 85'i Hazine destekli KGF kefaleti kapsamında olacak.

Finansman Destek Programı

Enflasyonla Topyekun Mücadele Programı kapsamında finansman maliyetlerinden kaynaklanabilecek fiyat artışlarını aşağıya çekmek için, Finansman Destek Programı hayata geçirildi. İşletmelerin kullanacakları TL cinsinden kredilere, yüzde 14'e kadar finansman desteği sağlanacak. Ayrıca, ihracat yapacak olan KOBİ'lere 200 bin dolara kadar 180 gün vadeli libor oranında yeni bir destek verildi. Bu sayede, yaklaşık 3 milyar liralık bir finansmana erişim sağlanacak.

İşletmelerin KOSGEB'e olan borçlarına da toplamda 1 yıllık erteleme imkanı verildi.