Okul öncesi eğitim başarıyı etkiliyor

AYSEL BOZAN YILMAZ - Uluslararası Eğitim Başarılarını Değerlendirme Kuruluşu’nca (IEA) dört yıllık periyotlarla yapılan, 4 ve 8. sınıf düzeyindeki öğrencilerin matematik ve fen alanlarındaki başarılarının değerlendirildiği Uluslararası Matematik ve Fen Eğilimleri Araştırması (TIMSS) 2023 raporu, öğrencilerin başarısını etkileyen faktörlerle ilgili önemli veriler içeriyor. 4. sınıf düzeyinde 58, 8. sınıf düzeyinde ise 44 ülkenin katıldığı raporda, sosyoekonomik düzey, ev kaynakları, okul iklimi, okul güvenliği, derse katılım, sınıf içi matematik ve fen bilimleri öğretimi ve tutumlar gibi faktörlerin başarıya katkısı da ele alındı.

ÖNE ÇIKAN VERİLER ŞÖYLE: POZİTİF İLİŞKİ BULUNUYOR

■ TIMSS 2023 araştırmasına katılan okullardaki 4. sınıf öğrencilerinin sosyoekonomik durum göstergelerine göre Türkiye’deki öğrencilerin yüzde 26’sı düşük, yüzde 48’i orta ve yüzde 25’i yüksek düzeyde sosyoekonomik düzeye sahip. Türkiye’de sosyoekonomik olarak dezavantajlı öğrenci oranı, tüm ülkelerin ortalamasına kıyasla daha yüksek. 

■ Rapora göre başarı ile sosyoekonomik durum arasında pozitif bir ilişki var. Örneğin 4. sınıf gruplarında Türkiye’de sosyoekonomik durumu düşük olan öğrenciler matematikte ortalama 501 puan alırken yüksek olan öğrenciler 616 puan aldı. Arada 115 puanlık fark bulunuyor. Tüm Ülkeler kategorisi incelendiğinde ise 85 puanlık fark olduğu görülüyor. 

■ FFen bilimlerinde Türkiye’de sosyoekonomik durumu düşük olan öğrenciler ortalama 444, yüksek olanlar ise 535 puan aldı. Arada 91 puanlık fark bulunuyor. 

AKRAN ZORBALIĞI ARTTI

■ TIMSS 2023 verileri, TIMSS 2019 ile karşılaştırıldığında hem Türkiye’de hem de katılımcı ülkelerin genelinde akran zorbalığına maruz kalan öğrenci oranlarında artış eğilimi tespit edildi. Türkiye’de 4. sınıflarda 2019’da akran zorbalığına “hemen hemen hiç uğramadım” diyenlerin oranı yüzde 60 iken 2023’te bu oranın yüzde 43’e düştüğü görüldü. Yani öğrencilerin yüzde 57’si akran zorbalığına uğruyor. 2019’da “haftada bir kez akran zorbalığına uğruyorum” diyenlerin oranı yüzde 9 iken, 2023’te yüzde 16’ya çıktı.

■ 8. sınıflar düzeyinde ise akran zorbalığına uğradın mı sorusuna 2019’da “Hemen hemen hiç” diyenlerin oranı yüzde 72 iken 2023’te yüzde 47’ye düştüğü görüldü. Öğrencilerin yüzde 14’ü haftada bir kez zorbalığa uğradığını söylüyor.

■ Akran zorbalığı başarıyı da etkiliyor. Örneğin 4. sınıflarda matematik performansında hiç zorbalığa uğramayanların puan ortalaması 572, haftada bir kez uğruyorum diyenlerin 506. Arada 66 puanlık fark var. Fen bilimlerinde de 62 puanlık fark bulunuyor. 8. sınıflarda ise hiç zorbalığa uğramayanların ortalama puanı 525, haftada bir kez uğrayanların 466. Puan farkı 59. Fen Bilimleri’nde de 51 puanlık fark var.

99 PUAN FARK!

■ TIMSS 2019’a göre hiç okul öncesi eğitim almayan öğrencilerin oranı yüzde 28 iken bu oran 2023’te yüzde 18’e geriledi. Okul öncesi eğitime katılım süresi arttıkça öğrencilerin matematik ve fen bilimleri başarı ortalamalarının da anlamlı bir şekilde yükseldiği gözlemlendi. Örneğin Türkiye’de 4. sınıflarda matematik sonuçları incelendiğinde hiç okul öncesi eğitim almayanların puan ortalaması 502, eğitim alanların ise 601. Arada 99 puanlık fark bulunuyor. 

■ Tüm ülkelerde 76 puan fark var: Tüm Ülkeler kategorisi incelendiğinde ise 4. sınıftaki öğrencilerden hiç okul öncesi eğitim almayanların matematik puan ortalamasının 498; 3 yıl ve üzeri alanların ise 574 olduğu görülüyor. Arada 76 puanlık fark var. Fen Bilimleri’nde de Türkiye’deki öğrenciler arasında 75; Tüm Ülkeler grubunda da 65 puanlık fark bulunuyor.