03.06.2021 - 12:00 | Son Güncellenme:
Fizikte, ortaya çıkan dairesel hareket bir oluşumun ya da nesnenin dairesel bir yörünge süresince rotasyon veya çemberin çevresinde yapmış olduğu harekettir. Rotasyonun devamlı olan açısal değeri ile beraber düzgün veya değişen rotasyon değeri ile birlikte düzensiz bir şekilde ortaya çıkabilir. Üç boyutlu olan bir cismin sabit ekseni çevresindeki rotasyon parçalarının çembersel hareketini kapsar. Hareketin denkliği ise, bir cisim ya da eşya kütlesinin merkezini ifade eder.
Çembersel Hareket Nedir?
Fizik içerisinde, düzgün çembersel hareket dairesel olan bir yörüngeyi sabit sürat ile geçen bir nesne hareketini tanımlar. Cismin rotasyon ekseninden uzaklığı daima sabit kalır. Değişken olan hız bir ivmenin var olduğunu gösterir. Ortaya çıkan merkezcil ivme ise düzgün genlikten dolayı kaynaklanır ve daima rotasyonun eksenine doğru olacak bir şekilde yönlendirilir. Bu ivme dolayısı ile aynı biçimde genlikte rotasyon eksenine doğru gönderilmiş merkezcil bir güç vasıtası ile üretilir.
Çembersel Hareket Örnekleri Nelerdir?
Çembersel harekete çok sayıda örnek vermek mümkündür. Çembersel hareket şu şekilde maddeler halinde aktarılabilir.
Sabit bir ağırlıkta Dünya'nın yörüngesinin etrafında dönen yapay bir uydu
Bir ipin üzerine bağlanmış olan ve daireler biçiminde sallanmakta olan bir taş
Parkurda viraj sürecince dönmekte olan bir araba
Düzgün bir manyetik bölüme dikey şekilde hareket edebilen bir elektron ve bir mekanizmanın içinde dönebilen bir dişli
Nesnenin sürat vektörü devamlı olarak yön değiştirmesinden dolayı, hareket etmekte olan cisim rotasyon merkezinin yönündeki merkezcil olan bir kuvvet aracılığı ile ivme kazanır. Newton’un hareket kanunlarına göre ise bahsedilen bu ivme olmadan cisim düz bir çizgi üzerinde hareket eder.
Çevresel Hareket Formülleri
Çevresel hareket formülleri şu şekilde özetlenebilir:
T=1/f
V=2 πr/T= 2 π.f= w.r
W=2 π/T=2 πf=V/r
a=V²/r=w².r
F=m.a
F=m.V²/r=m.w².r
r: yarı çap
T: periyot
f: frekans
V: çizgisel hız
w: açısal hız
a: merkezcil ivme
F: merkezcil kuvvet
Formüllerin karşılığı ise bu şekilde açıklanabilir.