08.05.2021 - 04:08 | Son Güncellenme:
Birleşim isimler yapılarına göre üç türe ayrılır: 1- Anlam kayması yoluyla 2- Kelime sınıfı kayması yoluyla 3- Ses kayması yoluyla oluşturulan birleşik isimler.
Birleşik İsim Nedir?
Birleşik isim, farklı anlamlara gelen iki kelimenin birleşmesi sonucu oluşan sözcüklerdir. Birleşik isimlerin tamamı bitişik yazılır.
Kısaca Birleşik İsim Örnekleri Nelerdir?
Ses kayması yoluyla oluşturulan birleşik isimler
Ses kayması yoluyla oluşturulan birleşik isimlerde, isimlerden birinde ünlü düşmesi olur.
Örnek Cümleler:
''Bu cumartesi, ailemle birlikte pikniğe gideceğiz.''
Yukarıdaki cümlede yer alan cumartesi kelimesi cuma ve ertesi kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuştur. Cumartesi kelimesinde ertesi kelimesindeki ''e'' harfi yazılmaz.
Diğer Örnekler:
1- Kahvaltı:
Kahve kelimesindeki ''e'' harfi yazılmaz.
2- Pekala:
Peki ve ala kelimelerinden oluşan pekala kelimesinde ''i'' harfi yazılmaz.
Anlam Kayması Yoluyla Oluşturulan Birleşik İsimler:
Birleşik isimde yer alan kelimelerden birinin ya da ikisinin birden anlam kaybına uğradığı birleşik isimlerdir.
Örnekler
1- Çanakkale:
Marmara bölgesinde yer alan şehirlerimizden biri olan Çanakkale kentinin adı çanak ve kale kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuştur. Kale kelimesi ilk anlamında kullanılırken, çanak kelimesi anlam kaybına uğramıştır.
2- Suçiçeği:
Çocukluk hastalıklarından biri olan su çiçeğinde hem su hem de çiçek kelimesi sözlük anlamı dışında kullanılmıştır.
3- Kabakulak:
Bu isimde ise kulak ilk anlamında kaba kelimesi ise mecazi anlamda kullanılmıştır.
Kelime Sınıfı Kayması Yoluyla Oluşturulan Birleşik İsimler
İsim ve fiillerin birleşmesiyle oluşturulan birleşik isimlerdir.
Örnekler:
Çekyat
Hem çek hem de yat kelimeleri fiildir.
Diğer Örnekler:
1- Süzgeç
2- Örtbas
3- Çenebaz
4- Uyurgezer
Not: Bazı kelimeler hem birleşik hem de türemiş isim olabilir.
Örneğin:
Kapkaççı
Kap ve kaç kelimelerinden oluşan kapkaç kelimesi -çı yapım eki almıştır.