19.05.2021 - 14:56 | Son Güncellenme:
Birleşik çekimli fiillerde iki ayrı zaman eki birlikte kullanılır. Örneğin ''Elindeki işi yarım bırakmıştı'' cümlesinin yüklemi olan ''Bırakmıştı'' kelimesinde hem ''mış'' hem de ''dı'' eki kullanılmıştır.
Birleşik Çekimli Eylem Nedir?
Farklı zaman kiplerinin birlikte kullanıldığı fiillere birleşik çekimli eylem adı verilir. Bu tür eylemlere getirilen ikinci ek, ek fiil görevinde kullanılır.
Cümle Örnekleri ile Birleşik Çekimli Fiiller
A - Şart Birleşik Çekimi
1- Onu ''affedersen'' bir daha aynı hataları tekrarlamayacağını söyledi.
''Affetmek'' kelimesi hem geniş zaman (er) hem de şart kipi (-se) almıştır.
2- Gerçekten dediğin gibi ''olmuşsa'' endişelenecek bir şey yok demektir.
''Olmak' kelimesi hem duyulan geçmiş zaman (muş) hem de şart kipi almıştır.
B- Görülen Geçmiş Zaman Birleşik Çekimi
1- Uzun bir zaman sonra, ilk kez böyle içten bir şekilde ''gülüyordu.''
Gülmek - Aldığı ekler: 1- Şimdiki zaman eki - yor
2- Görülen geçmiş zaman eki (du)
2- Sözleri ve davranışlarıyla herkesi canından ''bezdirmişti.''
Bezdirmek - Aldığı ekler: 1- Duyulan geçmiş zaman eki (mış)
2- Görülen geçmiş zaman eki (di)
Diğer Örnekler:
Hava güneşli olmasına rağmen ansızın yağmur ''bastırmıştı.''
Ozan, çocukluğunda da çok kitap ''okuyordu.''
İşte o zaman, onun da beni sevdiğini ''anlamıştım.''
Ufak tefek ev işlerinde teyzeme yardım ''ediyordum.''
Bir anlık öfkeyle ona karşı kaba ''davranmıştım.''
C- Duyulan Geçmiş Zaman Birleşik Çekimi
1- Divan şairleri, sevgililerini genellikle güle ''benzetirmiş.''
Benzetmek - Aldığı ekler: 1- Geniş Zaman (er)
2- Duyulan Geçmiş Zaman (miş)
2- Küçük yerlerde dedikodu çok ''olurmuş''
Olmak - Aldığı ekler 1- Geniş Zaman (ur)
2- Duyulan Geçmiş Zaman (muş)
Diğer Örnekler:
1- İnsan gerçekten aşıksa sevgilisinin tüm cefalarına ''katlanırmış.''
2- Söylediğine göre burada yaz kış yağmur ''yağarmış.''