İşporta, devlet destekli

Tarihi Kemeraltı Çarşısı’nın gelişmesi ve tanıtımı için büyük çaba sarfeden ve çarşının tarihi dokusunu koruyarak uluslararası standartlara getirmek için projeler üreten Tarihi Kemeraltı Çarşısı Derneği Başkanı Hasan Ceylan, uzun yıllardır süregelen sorunlarla ilgili Milliyet Ege Yazı İşleri Müdürleri İbrahim Akbulut, Muhittin Akbel ve köşe yazarımız Kemal Önderoğlu ile Kadir Çetinkaya’nın sorularını yanıtladı.

Kemeraltı, İzmir’in kalbidir

Geçmişten günümüze Kemeraltı’nı değerlendirecek olursak, başkan olarak neler söylersiniz?

- Kemeraltı İzmir’in tam göbeğinde, merkezi bir bölge. Herhangi bir alışveriş merkezi gibi sıradan değil. Yüzde 20’si SİT alanı, yüzde 20’si tarihi eserlerle doludur. 88 hektarlık alanda 17 adet han, 12 cami, şadırvanlar, sebiller mevcut. Bunların yanı sıra İzmir’i yöneten tüm birimler Kemeraltı’nda; valilik, emniyet müdürlüğü, merkez bankası, tüm bankaların bölge müdürlükler, İzmir Büyükşehir Belediyesi, Konak Belediyesi’nin birimleri... Yani deyim yerindeyse Kemeraltı İzmir’in kalbidir. Bu kalp bundan 10 sene öncesine kadar çok güzel atıyor, çok güzel pompalıyor ve vücudu çok güzel besliyordu. Yeni nesil Kemeraltı’na gitmeyi unuttu. Alışveriş merkezleri ve diğer alışveriş olanaklarına yöneldiler. Ancak şu unutulmamalı ki Kemeraltı sadece bir alışveriş merkezi değil, bir kültür ve yönetim merkezidir.

Bu denli önemli bir merkezin geri planda kalmasının nedenlerini sayabilir miyiz?

- Öncelikle Kemeraltı esnafının çok ciddi bir eğitime tabi tutulması gerekli. Son 10 yıldır ekonomik girdi eksikliği oluşması nedeniyle esnaf da kalifiye elemandan kalifiye olmayan elemana yöneldi. Esnaf işportacılarla rekabet etmeye başladı. İzmir’in hiçbir yerinde bu denli işportacı bulamazsınız. İşin kötüsü, devlet buna engel olmuyor, hatta kendine bağlamak amacıyla yer gösteriyor. Güneydoğu’dan gelen birçok vatandaşımız Kadifekale’ye yerleşmiş ve buradan kolaylıkla Kemeraltı’na iniyorlar. İşportacılar beraberinde hemşerilik, dostluk güdüleriyle diğer işportacıları da getiriyor. 100 ile 150 arası işportacı, 8 bin 500 işyerini, 30 bin kişiyi, aileleriyle birlikte 100 bin kişiyi etkiliyor. Vergi yok, sigorta yok. Yoldan geçen insanları rahatsız ediyorlar. Esnaf da ayakta durabilmek için işportacıyla rekabet etmek zorunda kalıyor. Bu da beraberinde son derece ucuz ve kalitesiz mal satışını getiriyor.

Uyuşturucu satıyorlar

Kemeraltı’nın sorunları bu kadar mı?

- Olay sadece bundan ibaret değil. Kemeraltı, İzmir’de en az suç işlenen yer olmasına rağmen bazı insanların, özellikle işportacıların arka sokaklarda hap biçiminde uyuşturucu satması büyük bir sorun. Emniyet bu durumu biliyor ve sivil timler olay mahalline geliyor, anında müdahale ediyor. Ancak sivil timlerin bunu yapmaya yetkisi yok, zabıtaların da desteğine ihtiyaç var. Bazı Belediye Meclis üyeleriyle zabıtalar, ahbap, hemşeri, dost ilişkisiyle destek oluyor. Uyuşturucu vücutta çıkan ufak bir sivilce gibi. Eğer böyle devam ederse sivilce, yaraya dönüşebilir. Bu yüzden İzmir halkına sesleniyorum, Belediye Meclis üyelerini seçerken salt parti ya da belediye başkanını düşünerek oy vermeyin.

Tüm bunlara rağmen sizce Kemeraltı alışveriş festivaline hazır mı?

- 31 Ağustos-9 Eylül tarihleri arasında sadece Kemeraltı ve Karşıyaka çarşısında gerçekleşecek olan İzmir Alışveriş Festivali, Kemeraltı için önemli bir sınav olacak. Bu festival için dükkanların daha geç saatlerde kapanması bizden rica edildi. Zaten bizim de en başından itibaren böyle bir düşüncemiz vardı. Dünyanın pek çok yerinde bu tarz yerler gece geç saatlere kadar açık. Biz ise dükkanları akşam 18.00’de kapatmak zorundayız. Bu da işportacıların işine geliyor. Zabıtaların çalışma saatleri uzatılmalı ki işportacılar türemesin. Her şeye rağmen zabıtaların çarşıda bulunmasından çekiniyorlar.
2014 yılını bekliyoruz

Büyükşehir Belediyesi’nden yeterince hizmet alabiliyor musunuz?

- İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkanı Aziz Kocaoğlu, 2014 yılında bütün yatırımlarını Kemeraltı’na vereceğini açıkladı. Aynı zamanda AK Parti, İzmir’e inanılmaz bir önem veriyorlar. İki bakanımız İzmir için çok çalışıyorlar.

Kemeraltı’na yeterince turist giriyor mu?

- Yine bu sene kruvaziyer turisti olarak şu ana kadar 650 bin kişi İzmir’e geldi. Yıl sonuna kadar bir milyonu bulması bekleniyor. Kemeraltı’nda her beş kişiden biri turist fakat esnafa faydası yok. Neden? Çünkü çarşıda düzen yok, rehber yok. Üniversitelerden öğrenciler alalım istedik. Turistlerin geldiği saatlerde girişlere koyalım, dedik. Yaka kartı verelim ve turistlere ücretsiz hizmet sunulsun, dedik. Turist, Kemeraltı’nda neyin nerde olduğu, nasıl ulaşabilecekleri konusunda yardımcı olsunlar. Fakat İZKA’nın toplantısında bunları anlattım, hiç ilgi görmedi. Aksine terslendik.

2.4 milyon lira hazır

TARKEM nasıl ortaya çıktı?

- İzmir’in bir “Think Thank” grubu var. Üst gelir grubuna ait, şehrin sorunlarını düşünen elit insanların Kemeraltı ile ilgili planları var. Kemeraltı’ndaki tarihi binaların tamir edilmesi, satın alınması ya da kiralanması modeliyle bir dönüşüm düşünüyorlar. Kemeraltı’nı turistik bölgeler, gastronomi, yani yeme-içme alanları, ayakkabıcılar sokağı, eğlence sokağı gibi bölgelere bölüp yeni bir düzen oluşturmak istiyorlar. 9 Eylül günü lansmanını yapacağız ve o gün resmen kurulmuş olacak. Kurucu ortakları saptama noktasındayız. 120 kişi civarında belediye başkanları, TUSİAD, MUSİAD gibi çok ciddi, elit insanlar var. 2.4 milyon lira ile başlıyoruz ve bu para sadece fizibilite için kullanılacak.

Eklemek istediğiniz bir şey var mı?

- Çok iyi bir yönetim kurulumuz var. Savaşmayı bilen, kararlı bir yönetim kurulu. Beni yalnız bırakmadıkları için arkadaşlarıma çok teşekkür ediyorum. Bu büyük mücadelemizde başarıya ulaşacağımıza gönülden inanıyorum.

Tarihi Çarşılar Yasası bizim kurtuluşumuz olur

Bir de özel yasa konusu vardı. Bu konudaki çalışma ne durumda?

- Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay’ın bize verdiği önem ve gösterdiği alaka beni umutlandırıyor. Sunduğumuz Tarihi Çarşılar Yasa Tasarısı ile Bakan Bey çok ilgilendi ve bizi Ankara’ya çağırdı. İstanbul, Kayseri, Bursa ve İzmir Tarihi Çarşılar Dernek Başkanları olarak projemizi anlattık. Bakanımız çok beğendi. Yılbaşından önce Bakanlar Kurulu kararı olarak gündeme getirip yasalaşmasını sağlamak için çaba harcayacağını söyledi.

Bu yasanın getirileri neler olacak?

- Bu yasa öncelikle bize bir yönetim modeli getiriyor. Bir işhanı, alışveriş merkezi, apartman nasıl yönetiliyorsa öyle yönetilecek. Danışma kurulu olacak. Bu danışma kurulu vali, belediye başkanları, şehrin ileri gelenleri ve esnaftan oluşacak. Bu kurul yönetim kurulunu atayacak. Yönetim kurulunun başkanı yanında sekreterler, mimarlar, mühendisler, temizlik görevlileri ve kolluk kuvveti olacak. Her esnaftan, cirosuyla orantılı olarak katkı payı alınacak. Bu kurulun, SİT alanlarını onarma, asayişi düzeltme, asayişi bozanlara ceza verme, düzeni bozan esnafa düzen sağlaması için yetki verme, aidatları toplama gibi yetkileri olacak. Bu yasa ile tarihi çarşılara devlet denetimi girecek.

Turizm Bakanı bize büyük önem veriyor

Hükümet yetkililerinden Kemeraltı konusunda destek gördünüz mü?

- Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay’a projelerimiz ve çözüm önerilerimiz hakkında 12 maddelik bir dosya sundum. Bakanımız inanılmaz ilgi gösterdi ve yerel kurumlara direktifler verdi. Fakat devamı gelmedi.

Peki nedir bu projeler ve çözüm önerileri?

- Dükkanların gece açık olamamasının en önemli nedenlerinden biri, aydınlatma... İlgili kurumlarla görüştük, hatta TEDAŞ bu konuda bize çok yardımcı oldu ancak elektrik sistemi daha fazlası için yeterli değil. Elektrik sisteminin temelden yenilenmesi gerekli. Özel günler için özel aydınlatma talep ettik fakat gerçekleştirilmesi o kadar maliyetli olmadığı halde yerine getirilmedi. Kemeraltı’nın altyapısı çok kötü durumda. İZSU yakın zaman içinde su tesisatını yenileyecek. Kemeraltı’nın zemini düzgün değil. Kadınlarımızın yürüyebileceği uygun bir zemin yok. Kadınsız bir alışveriş düşünülemez. Mesela Kemeraltı’ndan otobüs geçsin istedik. Şehrin dört bir yanından insanlar buraya rahatça ulaşabilsin, otobüsler ring yapsın.

Çarşının üstü kapatılsın

Dosyada başka neler vardı?

- 2008’de yapılmış, halk oyununa sunulmuş, beğenilmiş bir proje var. Üstü açılır-kapanır, şeffaf, üstünde güneş kolektörleri ile Kemeraltı’nın aydınlatmasını da sağlayacak çok güzel bir proje hazır durumda. Ne yazık ki 2008 yılından beri bekliyor. Yaşar Üniversitesi ile esnafa kurslar verilmesi konusunda anlaştık. Müşteri ilişkileri konusunda, müşteriye daha iyi hizmet verebilmek amacıyla, turistlerle alışverişi rahatlatabilecek temel İngilizce eğitimi de dahil olmak üzere esnafa yönelik kurslar verilecek. Bu kursların sonunda da katılımcılara sertifika takdim edilecek.

Kimdir

1949’da Çanakkale Biga’da doğdu. 6 yaşından itibaren İzmir’de yaşıyor. 1970 yılında Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü İngilizce Bölümü’nden mezun oldu. Hakemliğe 1972 yılında Elazığ’da başlayan Ceylan, 1981’de A klasmanına çıktı. 1987’de uluslararası hakem oldu, 1990’da FIFA kokartı taktı. 600’ün üzerinde müsabakada görev alan Ceylan, 1994 yılında hakemliği bıraktı. UEFA Güvenlik Komisyonu’nda çalışan tek Türk hakem. Uluslararası Okul Sporları Federasyonu Yönetim Kurulu üyesi. Evli, ikisi de kendisi gibi hakem Hakan ve Aykan adında oğulları var.